IRAK ULUSAL MÜZESİNDEKİ İSLAM DÖNEMİ MİHRABLARI

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 57 - 67, 25.12.2020

Gülcan Özbek Ömer Avni Yunus

Öz

Irak, sanat ve kültürel birikimi ile dünya kültürel tarihinde özel bir yere sahip ülkelerimiz arasında yer almaktadır. Tarihinin çok eskilere dayanması ve bunu gösteren somut kültürel varlıkların ülkede yer alması ülkeyi daha özel bir konuma oturtmaktadır. Bu çalışmada Irak Ulusal Müzesindeki İslam Dönemi Mihrabları ele alınmıştır. Mihrablar, İslam dini yapılarının en önemli birimlerinden biridir. İşlevsel özelliğinin yanı sıra, ait oldukları dönemin süsleme üslubunu yansıtmaktadırlar. Irak Ulusal Müzesindeki Mihrablar dönem olarak 8. ve 13. yüzyıllar arasını kapsamaktır. Irak Ulusal Müzesi 1923 ’de kışla içinde küçük bir odadan oluşmaktaydı. Daha sonraki yıllarda Bağdat’taki Memûn caddesinde daha geniş bir bina inşa edilerek oraya taşınmıştır. 1966 yılında ise Bağdat’tın doğusuna daha modern bir bina inşa edilerek müze bu binaya taşınmıştır, adı da Irak Ulusal Müzesi olmuştur. Müzede Irak’taki tüm medeniyetlerin eserleri mevcuttur. Müze adeta Irak kültürünün temsilcisi konumundadır. Müzede, taş devrinden başlayarak Sümer, Akad, Babil, Asur, Arapların İslam’dan önce ve İslami dönem eserleri yer almaktadır. Çalışmada mihrabın kavram olarak incelenmesinin yanı sıra, mihrabın tarihsel gelişimi, Irak Ulusal Müzesindeki İslami Dönem mihrabları ve süslemeleri detaylı olarak anlatılmıştır. Çalışma kapsamındaki mihrablarda çoğunlukla bitkisel süslemelerin kullanıldığı, geometrik süsleme, figürlü süsleme ile yazının da yer aldığı görülmektedir. Bu bağlamda fotoğraflarla desteklenen çalışmamız sonuç ile neticelendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Irak, İslam Sanatı, Mihrab, Müze

Kaynakça

• TOP, Mehmet; XIV-XV Yüzyıl Erken Dönem Osmanlı Mihrabları, (Y.Y.Ü. S.B.E., Arkeoloji ve Sanat Tarihi A.B.D., Basılmamış Doktora Tezi), Van, 1997.
• _______________; “XV. Yüzyıl Osmanlı Taş Mihraplarından Örnekler”, Arab Historical Review For Ottoman Studies, Sayı 19-20, Tunus, 1999, s.549-568.