BİR SAKATLIK NEDENİ OLARAK SAVAŞ, ÇATIŞMALAR VE ENGELLİ ÇOCUKLARIN HAKLARI: FİLİSTİN ÖRNEĞİ

Yıl 2015, Cilt: 14-15 Sayı: 1, 1 - 14, 31.12.2015

Yaser Snoubar Kasım Karataş

Öz

Savaşlar ve çatışmalar insanın varlığına yöneltilmiş en
yıkıcı eylemlerin başında gelmektedir. İnsanı ve onun yarattığı her türlü
birikimi yok ederek büyük acılara yol açan savaşlar, insanlık tarihinin en eski
olgularından biridir. Savaşlar ve çatışmalar insanlığı, gelişme kaynaklarından
yoksun bırakarak toplumsal refahın gerçekleşmesini engellemektedir. Savaşlarda
ölenlerin yanı sıra çok sayıda insan yaralanıp sakatlanmaktadır. Ölüm,
yaralanma ve sakatlıklar bireyleri, yakın çevrelerini ve giderek bütün toplumu
derinden sarsan sonuçlara yol açmaktadır. Aylar, yıllar süren tıbbi bakım,
fiziksel, ruhsal ve toplumsal rehabilitasyon gereksinimi, yoğun çaba ve kaynak
aktarımı gerektirmektedir.

Savaşlar, insan haklarına yönelmiş en kapsamlı
saldırıdır. Yaşam hakkının ortadan kaldırıldığı bir ortamda, diğer hak ve
özgürlüklerin güvence altına alınması düşünülemez bile. Bu nedenlerle barış,
temel bir insan hakkı olarak ortaya çıkmaktadır. Silahlı çatışma ve savaş
ortamında kalan çocuklar ölüm, türlü travmalar, ihmal ve istismar, eğitimden
yoksun kalma, ailesini veya aile üyelerinden birisini kaybetme, aç kalma,
mülteci kamplarında yaşama, hastalanma, sakat kalma gibi sorunlarla
karşılaşmaktadır. Bu çalışmada Ortadoğu bölgesinde ve özellikle Filistin’de,
çatışmalardan etkilenen çocuklar, özellikle de sakatlanan çocukların durumu
değerlendirilecektir. Bu değerlendirme insan hakları perspektifinden
yapılacaktır. Temelde Çocuk Hakları Sözleşmesine ve diğer evrensel çocuk
hakları belgelerine dayanarak çatışma ve savaş (özellikle de Ortadoğu
savaşında) ortamlarında bulunan çocukların korunmasına dair düzenlemeler
ışığında, savaş ve çatışma ortamlarında bulunan ve sakatlanan çocukların
haklarına ilişkin durum değerlendirmesi yapılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Savaş ve çatışma, engelli çocuklar, çocuk hakları, sosyal hizmet

Kaynakça

• Basın İlan Kurumu (BİK,2014). http://www.bik.gov.tr/bin-cocuk-hayatini-engelli-surdurecek-haberi-73989/ 15.09.2014 tarihinde alınmıştır.
• Benedek, W. & Marangopoulos, A. (2004). Anti-Terrorist Measures and Human Rights. Netherlands: MartinusNijh off Publishers.
• Betancourt, T. S., Meyers-Ohki, M. S. E., Charrow, M. A. P., Tol, W. A. (2013). Interventions for children affected by war: an ecological perspective on psychosocial support and mental health care. Harvard Review of Psychiatry, 21(2): 70–91.
• Gasseer, N., Dresden, E., Keeney, G., Warrenn, N. (2004). Status of Women and Infant in Complex Humanitarian Emergencies. Journal of Midwifery & Women’s Health, 49; 7-13.
• İçağasıoğlu Çoban, A. (2011). Engelli çocuklar ve hakları. Hakan Acar ve Arzu İçağasıoğlu Çoban (Ed.), Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 20. Yılında Türkiye'de Çocuk Hakları (s.145-155). Ankara: Maya Yayınevi.
• Karataş, K. (2002). İnsan Hakları ve Sosyal Hizmet. Kasım Karataş (Ed.), Değişen Türkiye’de İnsan Hakları Açısından Sosyal Hizmetler (s. 150-156). Ankara: SHU Derneği Yayını.
• Karataş, K. (2007). Türkiye’de çocuk koruma sistemi ve koruyucu aile uygulamaları üzerine bir değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 18(2), 7-19.
• Karataş, K. (2010). Savaş Ve Sosyal Hizmetler. erişim tarihi, 14 Aralık 2013 http://haber.ankaraninsesi.com/makaleler/savas-ve-sosyal-hizmetler.htm.
• Karataş, K. (2010). Sosyal politika açısından Türkiye’de çocuklar. H. Acar ve A. İçağasıoğlu Çoban (Ed.), Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 20. Yılında Türkiye'de Çocuk Hakları (s, 51-66). Ankara: Maya Yayınevi.
• Mitri, A. (2011). Mapping Child Protection Systems in Place for Palestinian Refugee Children in the Middle East (Report). Beirut, Lebanon: Sida
• Palestinian Centre For Human Rights (PCHR) (2007). The reality of the rights of disabled persons in the Gaza Strip. Gazze Palestian: Palestinian Centre For Human Rights Publications
• Parlamenterler Arası Birlik ve UNICEF (2007). Çocuklara Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması. Parlamenterler İçin El Kitabı. No 13.
• Snoubar, Y & Duman, N. (2015). Using Social Holistic Approach in Working with Children who are in the War Zone. Mediterranean Journal of Social Sciences, 231-237.
• Snoubar, Y., & Duman, N. (2016). Impact of Wars and Conflicts on Women and Children in Middle East: Health, Psychological, Educational and Social Crisis. European Journal of Social Sciences Education and Research, 6 (2), 72-76.
• Snoubar, Y., & Hawal, H. (2015). Young Communities and the Impact of Wars and Conflicts on the Healthy Growth of Young People: Middle East as a Model Study. European Journal of Interdisciplinary Studies, 129-136.
• STARTIMES. (2014). http://www.startimes.com/f.aspx?t=5015825 27.09.2014 tarihinde alınmıştır.
• Tamashiro, T. (2010). Impact of conflict on children’s health and disability. (Paper commissioned for the EFA Global Monitoring Report 2011, The hidden crisis: Armed conflict and education).
• Tufan, B., Sayar, Ö. Ö., & Koçyıldırım, G. (2009). Sosyal bir hak olarak sosyal hizmet. Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu Bildiri Kitabı, Antalya, 76-86.
• UNICEF (2013) Dünya Çocuklarının Durumu 2013: Engelli çocuklar, Türkiye. Yenişafak Gazetesi. (2014). http://www.yenisafak.com.tr/dunya/hitler-gibi-666452 14.09.2014. tarihinde alınmıştır.