SİYASAL YAŞAMA KATILIMDA YENİ BİR PERSPEKTİF ÖNERİSİ: ENGELLİLİK BAKIŞ AÇISI

Yıl 2012, Sayı: 1, 19 - 36, 01.05.2012

Bayram Oran

Öz

Çağdaş demokrasilerde siyasal yaşama katılma, toplumun tüm bireyleri için vazgeçilmez haklardan biridir. Ancak engelliler bu hakları, sahip oldukları olanakların kısıtlılığı ve karşılaştıkları toplumsal engeller nedeniyle son derece sınırlı bir biçimde kullanabilmektedirler. Siyasal yaşama katılma, günümüz demokrasilerinin vazgeçilmez unsurlarındandır. Her bireyin siyasal yaşama katılma düzeyi aynı değildir. Alanyazında siyasal katılmayı etkileyen değişkenler olarak gelir, meslek, eğitim, cinsiyet, yerleşme biçimi, göç, sınıfsal konum ve yaş gibi sosyo-ekonomik değişkenler; etkenlik duygusu, yurttaşlık görevi duygusu, empati, sosyal girişkenlik duygusu, yabancılaşma, anomi ve sinik olma duygusu gibi ruhbilimsel değişkenler ve bireyle ve çevreyle ilgili siyasal değişkenlerden söz edilmektedir. Engellilerin siyasal yaşama katılımının, dünyanın her yerinde olduğu gibi ülkemizde de oldukça düşük kaldığına ilişkin gözlemler yaygındır. Özellikle siyasal alana etkin katılım konusunda önemli güçlükler bulunmaktadır. Siyasal partilere üye olmak, parti organlarında görev almak, belediye başkanı, belediye meclisi üyesi, il genel meclisi üyesi olmak, milletvekili seçilmek gibi ölçütlerden bakıldığında engellilerin özellikle dışlandığını söylemek yanlış olmaz. Bilindiği gibi siyasal alana katılımın önemli bir aracı da sivil toplum örgütlerinde etkin görev almaktır. Engellilerin gerek engelli örgütlerinde gerekse diğer sivil toplum örgütlerinde üyelik, yöneticilik gibi pozisyonlarda yeterince yer almadıkları da yaygın bir gözlemdir. Bu durum siyasal yaşama katılımda yeni bir perspektif olarak engellilik bakış açısının önerilmesini gündeme getirmeyi gerekli kılmaktadır

Anahtar Kelimeler

engel, engelliler, demokrasi, siyasal katılma, siyasal parti, sivil toplum örgütü. engellilik bakış açısı

A New Perspective Suggestıon Inorder to Participate into the Political Life: The Disabılity Perspective

Öz

Political participation every segment of society for indispensable right in contemporary democracies. However, handicapped use that rights extremely limited by reason of the fact that restricted possibilities and social barrier. Political participation, indispensable position nowadays democracies. All person’s political participation not equal. Political participation be affected variable component socio-economic variables as income, profession, sex, enclave, immigration, social classifacation and age, psychological variables; to be effective emotion, consciousness of citizenship, empathy, social entrepreneur emotion, alienation, anomy, affectless, political variables; individual and environment discuss in literature. Handicapped’s political participation widespread to be seen low-level our countries as in worldwide. Especially our contries to be found crucial difficulties political field active participation. Handicapped especially excluded to say not wrong become a member of a party, take charge in party organ, city manager, city councilor, general provincial council be elected to the parliament. Proverbially, political field participation other way at effectively take charge in non governmental organizations. Handicapped not to be seen enough member, manager position in handicapped non governmantel organizations both and other non governmental organizations. This situation, requires to bring up a new perspective suggestion of being disabled perspective into the participate to the political life

Anahtar Kelimeler

handicap, handicapped, democracy, political participation, political party, non govermental organization, disability perspective

Kaynakça

• Acar, H. (2001). Neo-Liberal (Yeni Sağ) Politikalar ve Engelliler”. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 1(2), 55-66.
• Ağaoğulları, M. A. (2000). Kent Devletinden İmparatorluğa. 2. Basım. Ankara: İmge.
• Akyol, T. (2003). AB ve Globalleşme Sürecinde Egemenlik, Egemenliğin Çağdaş Kayıt ve Şartları. Anayasa Yargısı Anayasa Mahkemesinin 41. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler. 25-26 Nisan 2003. (içinde) Ankara: Anayasa Mahkemesi.
• Arıkan, Ç. (2001). Türkiye'de Görme Özürlü Kadınlar: Sorunlar, Beklentiler, Çözüm Önerileri. Ankara: Körler Federasyonu.
• Arıkan, Ç. (2002). Sosyal Model Çerçevesinde Özürlülüğe Yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(1), 11-25.
• Argın, Ş. (2014). Gezinin Ufkundan Liberal Demokrasinin Krizi. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Baykal, D. (1970). Siyasal Katılma: Bir Davranış İncelemesi. Ankara: A. Ü. SBF.
• Crozier, M. Hungtinton, S. P. Watanuki, J. (1975). Crisis Of Democracy Report on the Governability of Democracies to the Trilateral Commission. New York: New York University Press.
• Cüceloğlu, D. (1997). İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları. 7. Basım. İstanbul: Remzi.
• Erdoğan, M. (1996). Anayasal Demokrasi. Ankara: Siyasal.
• Ergil, D. (1994). Toplum ve İnsan. Ankara: Turhan.
• Erkan, G. (2004). Özürlülüğe İlişkin Modeller ve Sosyal Hizmet Uygulamaları. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi. 15(2), 31-38.
• Eroğul, C. (1999). Devlet Yönetimine Katılma Hakkı. 2. Basım. Ankara: İmge.
• Giddens, A. (2000). Sosyoloji. Hüseyin Özel. Cemal Güzel. (Çev.). Ankara: Ayraç.
• Güvenç, B. (1994). Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları. 2. Baskı. Ankara: T. C. Kültür Bakanlığı.
• İçli, T. (1999). Özürlülere İlişkin Sosyal Politikalar ve Sakatlık Tazminatı. Görme Özürlülerin Sosyal Güvenlik Sorunları ve İstihdamı Sempozyumu. (içinde) Kasım Karataş. (Ed.). Ankara: Altı Nokta Körler Hizmet Vakfı, s.157-159.
• Kaboğlu, İ. Ö. (1998). Özgürlükler Hukuku: İnsan Haklarının Hukuksal Yapısı. 4. Basım. İstanbul: Afa.
• Kapani, M. (2000). Politika Bilimine Giriş. 12. Basım. Ankara: Bilgi.
• Karataş, K. 2001. Özürlülerin Mesleki Rehabilitasyonu ve İstihdamı Sorunu. Sosyal Hizmet Sempozyumu 96: Toplumsal Gelişme ve Değişme Sürecinde Sosyal Hizmet, (içinde) Kasım Karataş. (Ed.). Ankara: H. Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu. s.112-117.
• Karataş, K. (2002a). Engellilerin Toplumla Bütünleşme Sorunları, Bir Sosyal Politika Yaklaşımı. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(2), 43-55.
• Karataş, K. 2002b. Özürlülere Yönelik Ayırımcılık ve Ayırımcılıkla Savaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(1), 1-10.
• Karataş, K. (2002c). Yoksulluğun Küreselleşmesi ve Yoksulluğa Karşı Küresel Tavır. Değişen Türkiye’de İnsan Hakları Acısından Sosyal Hizmetler. (içinde) Kasım Karataş. (Ed.). Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi, 270- 276.
• Karataş, K., İçli. T. ve Çamur Karataş, S. (2014) Engelli Hakları ve Ayrımcılıkla Mücadele. Ankara: Altı Nokta Körlere Hizmet Vakfı.
• Karataş, K. ve Oran, B. (2007). Engelliler: Siyasetin Periferisinde Kalanlar. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 7(2), 4-19.
• Keleş, R. (2000). Kentleşme Politikası. Ankara: İmge.
• Küçükaslan, B. (2007 13 Nisan). Sakatın Tekerine Çomak Sokmak. Radikal İki, s.9.
• Laborit, H. (1990). İnsan ve Kent. Bertan Onaran. (Çev.). İstanbul: Payel.
• Leakey, R. (1996). The Origin of the Mankind. New York: Brockman. İnc.
• Lijphart, A. (1984). Democracies Patterns of Majoritarian and Consensus Government in Twenty One Countries. New Haven: Yale University Press.
• Mardin, Ş. (1999). Türk Modernleşmesi Makaleler 4. Mümtazer Türköne, Tuncay Önder. (Der.). 6. Basım. İstanbul: İletişim.
• McNeil, W. (1971). A World History. London: Oxford University Press.
• Milbrath, L. W. (1965) Political Participation. Chicago: Rand McNaill and Company.
• More, T. (2000). Utopia (Mina Urgan’ın incelemesiyle). Vedat Günyol, Sebahattin Eyüboğlu, Mina Urgan). (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Oran, B. (2003). Ulusal Egemenlik Kavramının Dönüşümü, Azınlıklar ve Türkiye (Lozan Barış Antlaşmasına ve Azınlık Kavramıyla ilgili Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi İçtihadına Özel Vurguyla). Anayasa Yargısı Anayasa Mahkemesinin 41. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler. 25-26 Nisan 2003. (içinde) Ankara: Anayasa Mahkemesi.
• Oran, B. (2007). Engellilerin Siyasal Yaşama Katılımı: Ankara Örneği. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Özbek, M. (1970). İnsan ve Irk. İstanbul: Remzi.
• Pfeiffer, D. (2003). Disability Studies and the Disability Perspective. Disability Studies Quarterly, 23(1), 142-148.
• Platon. (2005). Devlet. Canan Eyi. (Çev.). İstanbul: Gün.
• Rousseau, J. J. (1999). Toplum Sözleşmesi. Alpagut Erenuluğ. (Çev.) Ankara: Öteki.
• Sancar, M. (2003). Değişen Egemenlik Sürecinde Meşruiyet Sorunu ve Anayasa Düzeni. Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi’nin 41. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler 25-26 Nisan 2003. (içinde) Ankara: Anayasa Mahkemesi.
• Schmitt, C. (2006). Parlamenter Demokrasinin Krizi. A. Emre Zeybekoğlu. (Çev.). Ankara: Dost.
• Schur, L. ve Kruse, D. (1997). What Determines Voter Turnoud? Lessons From Citizens With Disabilities. New Brunswick: Rutgers University School of Management and Labor Relations Pres.
• Şakar, K. (1998). Özürlülerin Sosyalleşmesinde Devlet. Sosyal Hizmet Sempozyumu 97 Toplumsal Bütünleşme Sürecinde Özürlüler ve Sosyal Hizmet 18-20 Eylül 1997 (içinde) İstanbul. Ankara: H. Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu. s.46-48.
• Şenel, A. (1995). İlkel Topluluktan Uygar Topluma Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi. 4. Baskı. Ankara: Bilim-Sanat.
• Şenel, A. (1996). Siyasal Düşünceler Tarihi: Tarihöncesinde, İlkçağda, Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş. Kısaltılmış 7. Basım. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Tanilli, S. (1995). Nasıl Bir Demokrasi İstiyoruz? İstanbul: Cem.
• Tanör, B. (1994). Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu. 3. Baskı. İstanbul: BDS.
• Tokgöz, O. (1979). Siyasal Haberleşme ve Kadın 1973 Genel Seçimlerinde Ankara’nın Çankaya İlçesinde Yapılan Alan Araştırması. Ankara: A.Ü. SBF.
• Zürcher, E. J. (1993). Turkey, A Modern History. London: I. B. Tauris for Co, Ltd.