Evde hasta bakım programı öğrencilerinin etik duyarlılıkları ve hasta hakları bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 43 - 53, 31.12.2019

Oğuzhan Zengin Ergün Hasgül

Öz

Hastaların evlerinde tedavi ve bakımın verilmesi hastanın iyileşmesini hızlandırabileceği gibi, etik açıdan ihmal ve istismara daha açık bir süreçtir. Bu durum, sağlık sektöründe çalışanların, özellikle evde hizmet veren sağlık çalışanlarının etik duyarlılıklarının ve hasta hakları bilgi düzeylerinin incelenmesini önemli kılmaktadır. Çalışmamızda 110 evde hasta bakımı programı öğrencisinin etik duyarlılıkları ve hasta hakları bilgi düzeyleri incelenmiştir. Araştırmada Ahlaki Duyarlılık Anketi ve araştırmacılar tarafından hazırlanan Hasta Hakları Bilgi Düzeyi Anketi ölçme aracı olarak kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre kadın öğrencilerin erkeklerden hasta hakları konusunda daha bilgili olduğu, erkeklerin de kadınlara göre daha kolay oryantasyon sağlayabildiği görülmüştür. Araştırmamızda, ilerleyen yaşın etik duyarlılığı ve oryantasyon sağlamayı artırdığı görülmüştür. Ayrıca hasta hakları bilgi düzeyinin artmasıyla, etik duyarlılığın ve oryantasyonun da arttığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarımıza göre; hasta hakları ve etik duyarlılık arasındaki doğrusal ilişki nedeniyle başta evde bakım alanı olmak üzere tüm sağlık çalışanlarına meslek içi eğitim ve sağlık alanında eğitim alan öğrencilerinin müfredatlarına koyulacak derslerle hasta hakları konusunda bilgi düzeylerinin artırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Evde Hasta Bakımı, Etik Duyarlılık, Hasta Hakları

A Research on Ethical Sensitivity and Patient Rights Information Levels of Students of Home Patient Care Program

Öz

Providing treatment and care in patients' homes can
accelerate the patient's recovery and is a more ethical process of neglect and
abuse. This makes it important to examine the ethical sensitivity and knowledge
of patient rights of healthcare workers, especially those working at home. The
ethical sensitivity and knowledge of patient rights of 110 home care students
were examined. In this research, the Moral Sensitivity Questionnaire and the
Patient Rights Knowledge Questionnaire prepared by the researchers were used as
a measurement tool. According to the findings of the study, it is seen that
female students are more knowledgeable about patient rights than men, and men
can provide orientation more easily than women. In our study, it was seen that
advancing age increased ethical sensitivity and orientation. In addition, it
was determined that ethical sensitivity and orientation increased with
increasing patient rights knowledge level. According to our research results;
Because of the linear relationship between patient rights and ethical
sensitivity, it is recommended that all health workers, especially in the home
care area, increase their knowledge on patient rights through courses to be
included in the curricula of vocational education and health education
students.

Anahtar Kelimeler

Home Health Care, Ethical Sensitivity, Patient Rights

Kaynakça

• Aydemir, İ. (2010). Sağlık Bakanlığına Bağlı Hastanelerde Hasta Hakları Uygulamalarının Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aydıner, A. H. (2006). Bursa’daki Hekimlerin Hasta Haklarına Yaklaşımı. (Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi). Uludağ Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Babadağ, K. (2010). Hemşirelik ve Değerler. Ankara: Alter Yayıncılık.
• Ersoy, N. ve Göz, F. (1998). Hemşirenin etik duyarlılığı. 1. Ulusal Tıbbi Etik Kongresi Bildiriler Kitabı, Kocaeli, 96-100.
• Gürdoğan, E.P., Aksoy, B. ve Kınıcı, E. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin etik duyarlılık düzeyleri ve mesleki değerler ile ilişkisi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 5(3), 147-154.
• Hasta Hakları Yönetmeliği, (1998). 12 Haziran 2019 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4847&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=hasta%20haklar%C4%B1 adresinden erişildi.
• Lutzen, K. Evertzon, M. ve Nordin, C. (1997). Moral sensitivity in psychiatric practice. Nursing Ethics, 4(6): 472-482.
• Lutzen, K., Johansson, A. ve Nardström, G. (2000). Moral sensitivitiy: some differences between nurses and phycisians. Nursing Ethics, 7(6): 520-529.
• Okuroğu GK, Alpar Ş, Bahçecik N. (2014). Felsefe ve hemşirelik etiği. Kilikya Felsefe Dergisi, (1): 53–61.
• Seren, Ş. (1998). Hemşirelerin Otonomi Düzeylerinin Belirlenmesi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tosun, H. (2005). Sağlık Bakım Uygulamalarında Deneyimlenen Etik İkilemlere Karşı Hekim ve Hemşirelerin Duyarlılıklarının Belirlenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tosun, H. (2018). Ahlaki duyarlılık anketi (ADA): Türkçe geçerlik ve güvenirlik uyarlaması. Çağdaş Tıp Dergisi, 8(4), 316-321.
• Yıldırım S, Dülgerler Ş. (2010). Psikiyatride etik ve psikiyatri hemşireliği uygulamasına yansıması. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History, 18(2): 103-108.