Yoksulluk üzerine bir değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 81 - 114, 31.12.2019

Özgür Altındağ

Öz

Yoksulluk bilinen en eski sosyal sorunların ilk sırasında gelmektedir. Yoksulluk özellikle neoliberal politikalar ve küreselleşmenin etkisiyle daha da derinleşen bir soruna dönüşmüştür. Pek sorunu da yaratma potansiyeline sahip kilit bir sorun olduğundan yoksulluğun ortadan kaldırılmasına dönük çalışmalar her zaman gündemde ilk sıralarda yer almıştır. Yoksulluğun ortadan kaldırılmasında sosyal yardımlar dünya ölçeğinde kullanılan en etkin yöntemdir. Türkiye’de de 1950’lerle başlayan kente doğru yaşanan büyük ölçekli göç hareketleri kent nüfusunda ciddi bir artışa neden olmuş ve yoksulluğu önlemek ve etkilerini azaltmak pek çok yasal düzenleme yapılmıştır. Bu çalışmaların çoğu yoksulluğu ortadan kaldırma amacından çok etkilerini azaltma misyonuna hizmet etmiştir. Bu çalışma kapsamında yoksulluk kavramının içeriği bazı tarihsel olaylarla birlikte aktarılmış, Türkiye’de yoksulluğu önleme odağında yapılan çalışmalardan bahsedilmiş ve bu çalışmalar içinde sosyal hizmetlerin yeri ve önemine değinilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Sosyal Hizmet, göç, sosyal yardım

An Evaluation on Poverty

Öz

Poverty is one of the oldest known social problems. Poverty has become a deepening problem, especially with the effect of neoliberal policies and globalization. Since it is a key problem that has the potential to create many problems, efforts to eradicate poverty have always been on the top of the agenda.

The fact that there is so much work in the solution of the poverty problem is closely related to the fact that poverty brings along many problems. Social aids are the most effective method used worldwide for poverty eradication. Turkey also experienced large-scale migration to urban movement began in the 1950s led to a significant increase in urban population. This has led many legal regulations to prevent and reduce the effects of poverty. Most of these efforts served to reduce the impact of poverty rather than eliminate it.

In this study, the concept of poverty has been explained with some historical events. Efforts and social services to prevent poverty have been analyzed in these studies.

Anahtar Kelimeler

Powerty, social work, immigration, social aids

Kaynakça

• AA-Anadolu Ajansı (2017). Başbakan Yardımcısı Akdağ: Suriyeliler için harcanan toplam maliyet 84 milyar 880 milyon lira. 10 Eylül 2019 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/basbakan-yardimcisi-akdag-suriyeliler-icin-harcanan-toplam-maliyet-84-milyar-880-milyon-lira/990509 adresinden alınmıştır.
• AÇSHB- Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2019). Sosyal yardım programları. 10 Eylül 2019 tarihinde https://www.ailevecalisma.gov.tr/sygm/programlarimiz/sosyal-yardim-programlarimiz/ adresinden alınmıştır.
• Arın, T. (1993). Refah devleti: Bir analiz çerçevesi. IX. Türkiye Maliye Sempozyumu, Türkiye’de Bütçe Harcamaları, 6-8 Mayıs, Silifke-Mersin.
• Bauman, Z. (1999). Çalışma, tüketicilik ve yeni yoksullar. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Bener, Ö. (2004). Yoksulluğun ailede kadın üzerine etkileri. Rahime Beder Şen (Edt): 4. Aile Şurası – Aile ve Yoksulluk Bildirileri 18-20 Mayıs 2004 (143-155).
• Craig, Gary. (2002). Poverty, social work and social justice. The British Journal Of Social Work. (Vol.32, Num. 6, Eylül 2002). England: Oxford University Press.
• Çengelci, E. (1999). Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu. Ankara. Aydınlar Matbaacılık.
• Danovan, P.L., Peck, C.J. (1988). Welfare programs and proposed reforms. Journal of Home Economics, 46.
• De Jongue, Hanswıjck P.V. (1998). Yoksulluğu önleme stratejileri. Yoksulluğu Önleme Stratejileri Açılış Konuşması. (ss.13-18). İstanbul: TESEV Yayınları.
• Duyan, V. (2003, Ekim). Sosyal hizmetin işlev ve rolleri. Toplum ve Sosyal Hizmet,14-2, ss.3-19.
• Dünya Bankası. (2019). Türkiye. 18 Eylül 2019 tarihinde https://data.worldbank.org/country/turkey?locale=tr adresinden alınmıştır.
• Eurostat. (2019). Avrupa Birliği ülkelerine dair istatistikler. 5 Aralık 2019 tarihinde https://ec.europa.eu/eurostat/data/database adresinden alınmıştır.
• Federico, R.C. (1990). Social welfare in today’s world. New York: McGraw-Hill Pub.
• Friedlander, W. A. (1966). Sosyal refah hizmetlerine başlangıç. Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Geyik, O. & Altındağ, Ö. (2019). Kısa süreli bir iş edinme aracı olarak işbaşı eğitim programlarının değerlendirilmesi. İçinde Z.Y. Kılıçkan (Ed.). CUDES 2019: 9. International Congress on Current Debates in Social Science (First ed., pp. 145-152). London: İjopec Pub.
• Göze, A. (2016). Liberal Marxiste faşist nasyonal sosyalist ve sosyal devlet. (8. baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• IFSW-International Federation of Social Worker. (2014). Global definition of social work profession 2014. 10 Eylül 2019 tarihinde http://ifsw.org/policies/definition-of-social-work/ adresinden alınmıştır.
• İkizoğlu, M. (2001). Türkiye’de yoksulluk ve sosyal yardım uygulamalarının bugünkü durumu. İnsani Gelişme ve Sosyal Hizmet: Prof. Dr. Nesrin Koşar’a Armağan. (ss.161-169). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu.
• Karataş, K. (2002). Yoksulluğun küreselleşmesi ve yoksulluğa karşı küresel tavır. Değişen Türkiye’de İnsan Hakları Açısından Sosyal Hizmetler. (ss.270-276). Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Genel Merkezi Yayını
• Karataş, K. (2003). Yoksulluk, yoksullukla savaşımda sivil toplum ve etik boyut: Bir sosyal hizmet yaklaşımı, Yoksulluk (Cilt I, ss. 91-103). İstanbul: Deniz Feneri Yayınları.
• Kerbo, H.R. (1996). Social stratification and inequality. USA: Mc Graw Hill.
• Koray, M. (2005). Görülmek istenmeyen gerçek: Sosyal refah politikaları ve demokrasi ilişkisi. Çalışma ve Toplum, 2, Eylül 2005, 30-32.
• Koşar, N.G. (2000). Sosyal hizmetlerde sosyal yardım alanı-yoksulluk ve sosyal hizmet. Ankara: Şafak Matbaacılık.
• Loža, Z. & Aasland A. (2002). From local perspective: Social assistance and social work in Latvia. Fafo Institute for Applied Social Science, 677, 7-40
• Midgley, J. (1997). Social welfare in global context. Canada: Sage Publications.
• Onat, Ü. (2003). Yoksulluk ve sosyal hizmet. Yoksulluk (cilt II, s. 8). İstanbul: Deniz Feneri Yayınları.
• Pierson,C. (1991): Beyond the welfare state. Origins and development of the welfare state; contradiction and crisis in the developed welfare state, (Chapters 4 and 5, ss102-140). Pennsylvania: Pennsylvania State University Press.
• SBB-Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019a). Kamu Kesimi Sosyal Harcama İstatistikleri. 5 Aralık 2019 tarihinde http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Kamu-Kesimi-Sosyal-Harcama-%C4%B0statistikleri-1.pdf adresinden alınmıştır.
• SBB-Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019b). Sosyal Yardımlar. 5 Aralık 2019 tarihinde http://www.sbb.gov.tr/sosyal-yardimlar/ adresinden alınmıştır.
• Şahin, L. (2019). Gelirin de ötesinde çok boyutlu yoksulluk. 10 Eylül 2019 tarihinde http://www.profdrleventsahin.com/gelirin-de-otesinde-cok-boyutlu-yoksulluk.html adresinden alınmıştır.
• Şenses, F. (2017). Küreselleşmenin öteki yüzü: Yoksulluk. (8. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tatlıcıoğlu, O. (2019). Suriyeli çocukların iyi olma hallerinin incelenmesi: Altındağ örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Tekindal, M. (2018). Türkiye’de sosyal yardımların yapısal işlevsel yaklaşıma göre analizi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 29 (2), 335-362.
• Tufan, B. & Karataş, K. (2006). Yoksulluk ve sosyal hizmetler. Ümit Onat (Edt.), Yoksulluk ve Sosyal Hizmetler Sempozyumu 9-11 Ekim 2003 Antalya I. Cilt (s.19). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayını.
• TUİK. (2015). Yoksulluk çalışması, 2015. 11 Ekim 2019 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=66&locale=tr adresinden alınmıştır.
• UNDP. (2019a). Çok boyutlu yoksulluk endeksi (ÇBYE) sıkça sorulan sorular. 10 Eylül 2019 tarihinde https://www.tr.undp.org/content/dam/turkey/docs/Publications/hdr/faq_mpi-TR_ece%20FU.pdf adresinden alınmıştır.
• UNDP. (2019b). Temel bulgular- 2019 küresel çok boyutlu yoksulluk endeksi. 10 Eylül 2019 tarihinde https://www.undp.org/content/dam/turkey/UNDP-TR-MPI-2019-TR.pdf adresinden alınmıştır.
• Yıldırım, B. ve Şahin F. (2019). Esping-Andersen’in refah devleti sınıflandırması ve makro sosyal hizmet uygulamaları temelinde Türkiye’nin konumu. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 2525-2554. DOI: 10.26466/opus. 542395
• Zastrow, C. (1991). Social problems: Issues and solutions. Chicago: Nelson- Hall Pub.
• Zengin, O. ve Altındağ, Ö. (2013). Refah yaklaşımından çalıştırmacı yaklaşıma doğru. İçinde: Ş. Hacıyev (Ed.). The World Economic Development Paradigm: Market and Beyond (First ed., pp.252-263). Baku: Azerbaijan State Economic University Press.