Suitability of Design in Shopping Centers for Visually Impaired People: Izmir Ege Perla Shopping Center Case

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 1, 68 - 84, 30.06.2021

Sibel Dostol Ebru Güller

Öz

Alışveriş Merkezlerindeki Tasarımın Görme Engelliler İçin Uygunluğu: İzmir Ege Perla Alışveriş Merkezi Örneği

Öz

Görme engellilik, tüm tedavilerin sonucunda kişinin görüşünün 1/10 veya daha az olması durumu olarak tanımlanmaktadır. Görme engelli, toplumun bir parçasını oluşturur ve kentsel mekanlarda aktif yaşantısı sağlanmalıdır. Engelli bireylerin sosyal hayata adapte olmaları ve kent içi mekanlarda rahat hareket edebilmeleri için yapılı çevrede engellilerin ihtiyaçları doğrultusunda iyileştirmelerin yapılması gerekmektedir. Kent, yapı, mekân, ürün ölçeğindeki çözümlemelerde, engelli kullanıcılara uygunluk, öncelikli tasarım kararlarından biri olmalıdır. Bu koşullarda üretilen tüm hakların hukuki anlamda karşılık bulması için çalışmalar yapılmalıdır. Makaleye konu olan Ege Perla Towers ve Alışveriş Merkezi biri 46, diğeri 29 katlı ofis ve konut blokları ve alışveriş merkezi olarak tasarlanmıştır. 2016 yılında inşa edilen kompleks, yeni kent merkezi durumundaki Bayraklı ilçesinde yatırımcılarca da önemsenmektedir. Yenilikçi bir yaklaşıma sahiptir ve konut, perakende satış, spor, eğlence vb fonksiyonlar barındırmaktadır. Kent hareketlerinde gün içerisinde çok sayıda ziyaretçinin alışveriş merkezine uğraması beklenmektedir. Bu nedenle farklılaşan kullanıcı gereksinimleri yapı bütününde dikkate alınmalıdır. Çalışma kapsamında görme engelli bireylerin gereksinimlerine odaklanılmış, Ege Perla Alışveriş merkezinin görme engelli kullanıcılara uygunluğu değerlendirilmiştir. Çekilen fotoğraflar üzerinden öncelikle mevcut durum tespiti yapılmış, olumlu ve olumsuz yönler araştırılmıştır. Görme engelli bireylerin yapıya erişilebilirlikleri ve yapıda rahat hareket edebilmeleri gibi konularda bazı eksiklikler tespit edilmiş ve çalışma kapsamında sorunlara getirilen çözüm önerileri tablolaştırılarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Görme Engelli Bireyler, Erişilebilirlik, Alışveriş Merkezi

Kaynakça

• Azarnezhad, F. (2018). The Effects Of Legibility And Space Hierarchy On Wayfinding Accuracy; The Case Of Zorlu Center Shopping Mall. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Blanc, Catherine T. ve Gaunet, F. (1997). Representation of Space in Blind Persons: Vision as a Spatial Sense? American Psychological Association, Inc., Vol. 121, No. 1, 20-42.
• Dikel, Y. (2019). Evrensel Tasarım Kapsamında Kullanıcıların İç Mekân Donatılarına Erişebilirliğinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Heylighen, A. ve Herssens, J. Designerly Ways of Not Knowing: What Designers Can Learn about Space from People Who are Blind. Ann Heylighen & Jasmien Herssens (2014) Designerly Ways of Not Knowing: What Designers Can Learn about Space from People Who are Blind, Journal of Urban Design, 19:3, 317-332.
• Iwarsson, S., ve Ståhl, A. (2003) Accessibility, usability and universal design-positioning and definition of concepts describing person-environment relationships, Disability and Rehabilitation, 25:2, 57-66.
• Labbé, D., Poldma, T., Fichten, Havel, C., Kehayia, E., Mazer, B., McKinley, P., Rochette. A., ve diğer. (2018) Rehabilitation in the real-life environment of a shopping mall, Disability and Rehabilitation, 40:7, 848-855.
• Mediastika, C., Sudarsono, A., ve Kristanto, L. (2020): Indonesian shopping malls: a soundscape appraisal by sighted and visually impaired people, Architectural Engineering and Design Management.
• Mermer, Ü. (2020). Devlet Hastaneleri Poliklinikleri ve Yakın Çevrelerinin Görme Engelli Bireyler İçin Erişilebilirlik, Ulaşılabilirlik ve Kullanılabilirlik Kapsamında İncelenmesi (Gaziantep Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Orakcı, M. (2019). Kentsel Yaya Mekânında Erişilebilirliğin İnsanın Algısal Hallerinden Görme Duyusu Kapsamında İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Şahin, F. (2011). Günümüz Alışveriş Merkezlerinde Kentsel Kamusal Mekân Olgusu. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tapia, E., Rodriguez, M., Jarrin, D., Vizcaino, J., ve Ayarza, C. (2020). Specialized Design Architectural Objects For The Rehabilitation Of People With Visual Disabilities. Proceedings of International Structural Engineering and Construction Holistic Overview of Structural Design and Construction.
• Türkmen, A. (2018). Otel Ortak Alanlarının Engelli Kullanıcılara Yönelik Kurgulanması. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Walden, K. (2008). Architecture for the Visually Impaired: design of a Society for the Blind.
• Usal, S. ve Evcil, A. (2014). The Accessibility in Shopping Centres: The Cases of Istanbul Profilo and Kozzy Malls. ICONARP International Journal of Architecture and Planning. Volume 2, Issue 1, pp: 97-109.
• Yavuz, N. (2019). Engelli Hakları ve Engellilerin Kente Erişebilirliğinin Kentli Hakları Perspektifinden Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.