Ebeveynlerin Çocuk Yetiştirmeye Yönelik Tutumları ile Çocuk İstismarı ve İhmali Hakkında Bilgi ve Farkındalık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 1, 1 - 21, 29.07.2023

Melis Ay Yüzügüldü , Nurper Ulkuer

https://doi.org/10.54961/uobild.1281126

Cited By: 2

Öz

ÖZET
Araştırmanın amacı, ilk çocukluk döneminde (3-6 yaş) çocuğu olan ebeveynlerin, çocuk yetiştirirken benimsedikleri tutumlar ile çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma doğrultusunda 204 ebeveyne çevrimiçi ortamda ulaşılarak, Anne Baba Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçeği ve Ebeveynlerin Çocuk İhmali ve İstismarı Farkındalık Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre sonuç olarak; ebeveynlerin demokratik tutum sergileme oranları arttıkça fiziksel istismar, duygusal istismar ve ihmal alt boyutlardaki farkındalık düzeyleri de artmaktadır. Baskıcı ebeveyn tutumu arttıkça fiziksel istismar, duygusal istismar, cinsel istismar ve ihmale yönelik farkındalık düzeyi azalmaktadır. Aşırı hoşgörülü ebeveyn tutumu arttıkça fiziksel istismar, duygusal istismar ve ihmale yönelik farkındalık düzeyi azalmaktadır. Ebeveynlerin çocuk istismarı ve ihmali farkındalık düzeyleri arttıkça, demokratik tutum puanları artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk İstismarı, Çocuk İhmali, Ebeveyn Tutumları, Ebeveyn Farkındalığı

Kaynakça

• Adana, F. ve Kutlu, Y. (2010). Anne-baba tutumlarının adolesanların kendilik kavramı üzerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 12 (2), 18-23.
• Afat, N. (2013). Çocuklarda üstün zekanın yordayıcı olarak ebeveyn tutumları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1), 155-168.
• Akgün, R. ve Çetin, H. (2020). 4-6 yaş arası çocuğu olan ebeveyn tutumlarının ve istismar farkındalıklarının belirlenmesi üzerine bir çalışma. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (5), 42-61.
• Aktay, M. (2020). İstismar ve ihmalin çocuk üzerindeki etkileri ve tedavisi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 1 (2), 169-184.
• Arslan, H. ve Öğretir Özçelik, A. (2020). 3-5 yaş arası çocukların anne tutumlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (38), 18-30.
• Aydoğdu, F. ve Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 569-585.
• Ayhan, H., Dodurgalı, A., Köknel, Ö., Yavuzer, H., Kulaksızoğlu A., Ekşi, H. (2010). Çocuk ve ergen eğitiminde anne baba tutumları. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Bahadır, V. (2018). Kocaeli üniversitesi tıp fakültesi uzmanlık öğrencilerinin çocuk istismarı ve ihmali hakkında bilgi, tutum ve farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi ile eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. Yayınlanmamış uzmanlık tezi. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Kocaeli.
• Baskak, İ. (2023). Çocuğa yönelik duygusal istismar. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 61-72.
• Baumrind, D. (1968). Authoritarian v.s. authoritative parental control. Adolescence, 3 (11), 255-272.
• Bi̇leci̇k, S. (2017). Anne baba tutumlarının bireylerin din algısına etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15 (33), 7-38.
• Bilgin, Ö. (2019). Çocuk cinsel istismarinda ebeveyn tutumu: bir vaka sunumu. Türkiye Sosyal Hizmet Araştirmalari Dergisi, 3 (1), 1-17.
• Cüceloğlu, D. (2015). İnsan insana (51. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çitil Canbay, F. (2018). Sarsılmış bebek sendromunun yönetimi. Klinik Tıp Pediatri Dergisi, 10 (5), 1-5.
• Demir, H. (2013). Edirne ili aile sağlığı merkezlerinde görevli hekimlerin çocuk istismarı ve ihmali hakkında bilgi, farkındalık ve tutumlarının belirlenmesi. Yayınlanmamış uzmanlık tezi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Edirne.
• Dereobalı, N., Karadağ, S., Sönmez, S. (2013). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk istismarı ihmali şiddet ve eğitimcilerin rolü konusundaki görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 14 (1), 50-66.
• Dinleyici, M. ve Dağlı, F. (2016). Duygusal ihmal, istismar ve çocuk hekiminin rolü. Osmangazi Tıp Dergisi, 38 (2), 18-27.
• Duman, M., Yılmaz, H.L. ve Karaböcüoğlu, M. (2012). Çocuk acil tıp: kapsamlı ve kolay yaklaşım (1. baskı). İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi.
• Erol, D. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin çocuklardaki fiziksel istismar belirtilerine ilişkin farkındalıkları. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Geçkil, E. (2017). Çocuklarda fiziksel istismar ve hemşirelik yaklaşımı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (1), 129-139.
• Gökçe İmren, S., Ayaz, A.B., Yusufoğlu, C., Rodopman Arman, A. (2013). Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerde klinik özellikler ve intihar girişimi ile ilişkili risk etmenleri. Marmara Medical Journal, 26 (1), 11-6.
• Hergüner, S. (2011). Çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı el kitabı (1. baskı). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Kaya, A., Bozaslan, H., Genç, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 208-225.
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal Of Mood Disorders, 3 (1), 44-46. Knerr, W., Gardner, F. & Cluver, L. (2013). Improving positive parenting skills and reducing harsh and abusive parenting in low- and middle-ıncome countries: a systematic review. Prev Sci 14, 352–363.
• Koçmarlar, H. ve Akbağ, M. (2018). Ergenlerin anne baba ve öğretmenlerinden algıladıkları duygusal istismarın öz-yeterlikleri üzerindeki yordayıcı etkisi üzerine bir inceleme. OPUS Ulusal Toplum Araştırmaları Dergisi, 8 (15), 1323-1360.
• Kulaksızoğlu, A. (2015). Ergenlik psikolojisi (19. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Mutlu Onuk, M. ve Teki̇n, U. (2018). İlköğretim 10-13 yaş öğrencilerinin sosyal becerilerinin anne-baba tutumları açısından incelenmesi: Eyüp ilçesi örneği. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13 (52), 17-32.
• Özyürek, A. (2017). Okul öncesi çocuğa sahip anne-babalara yönelik “çocuk yetiştirmeye ilişkin anne-baba görüşleri ölçeği” ve “anne-baba tutum ölçeği” geliştirme çalışması. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2 (1), 26-38.
• Polat, O. (2007). Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı (1. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Steede, K. (2007). Anne babaların en çok yaptıkları 10 hata. (Çev. Rahime, D) İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Şahin, F. (2002). Çocuk ihmali: tanı ve tedavide hekimler için ipuçları. Klinik Pediatri Dergisi, 1(3), 103-106.
• Tirali, R., Oğuz, Y., Soydan, S. (2015). Çocuk istismarı ve ihmalinin oral bulguları. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 9, 154-157.
• Turhan, E., Sangün, Ö., İnandı, T. (2006). Birinci basamakta çocuk istismarı ve önlenmesi. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 15 (9), 153-157.
• Tümer, P., Odabaşı, D., Özdemir, D., Mutlu, Y., Kaynak, D. (2016). Çocuk istismarı’nın ağır bir türü: bakım verenin yapay bozukluğu’na (munchausen by proxy sendromu) hukuki ve tıbbi bakış. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 0 (6), 581-608.
• Uğurlu, Z. ve Gülsek, İ. A. (2014). Çocuk hakları ve hukuku bağlamda çocuğun ihmal ve istismardan korunması. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (1), 1-24.
• Ünal, F. (2008). Ailede çocuk istismarı ve ihmali. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi; 1, 9-18.
• Ünal, H. ve Boz, M. (2020). Development of child neglect and abuse awareness scale for parents and ıts relationship with various variables. International Electronic Journal of Elementary Education, 13 (1), 21-34.
• Unicef, (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması. (2010). Erişim: https://www.unicef.org/turkey/raporlar/t%C3%BCrkiyede-%C3%A7ocuk-istismari-ve-aile-i%C3%A7i-%C5%9Fiddet-ara%C5%9Ftirmasi-%C3%B6zet-raporu-2010 (05.05.2021)
• Webb, J. ve Musello, C. (2014). Çocukta ihmalin izi: boşluk hissi (12. baskı). (Çev: Gülsün, A). İstanbul: Sola Unitas Yayınları.
• Yavuzer, H. (2005). Ana baba çocuk (18. bakı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2018). Eğitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu (20. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, I. (2019). Ebeveynlerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik bilgi, tutum ve farkındalık düzeyleri. Yayınlanmış tıpta uzmanlık tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Yolcu, H. (2011). İstismara uğramış çocuğa eğitim ortamında yaklaşım: rehber öğretmenin rolü. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 7 (25), 62-92.
• Yörükoğlu, A. (2007). Değişen toplumda aile ve çocuk (7. baskı). İstanbul: Özgür Yayınları.
• Zeytinoğlu, S. (2001). Çalışan çocukların istismarı ve ihmali. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.