Engelli Üniversite Öğrencisi Olmak: Deneyimler ve Yaşanılan Sorunlar

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 85 - 112, 29.12.2023

Mehmet Kırlıoğlu , Esma Betül Keskin

https://doi.org/10.54961/uobild.1359240

Öz

Bu çalışmanın amacı Konya da bulunan üniversitelerde (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Karatay Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi) eğitimini sürdüren engelli üniversite öğrencilerinin deneyimlerini ortaya koymaktır. Bu noktada eğitim hayatında karşılaştıkları ulaşım, öğretim görevlileri, mimari yapı, sosyal aktivite, arkadaşlık ilişkileri, toplum ve eğitim alanındaki sorunları ortaya koymaktır. Yapılan araştırma nitel bir araştırma olup, çalışmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Bu araştırma Konya ili sınırları içerisinde bulunan Selçuk Üniversitesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi ve Karatay Üniversitesi’nde eğitimine devam eden 23 engelli öğrenci ile sınırlıdır. Veriler yüz yüze görüşme yapmayı kabul eden katılımcılarla yüz yüze ortamlarda, yüz yüze görüşme yapmayı kabul etmeyen katılımcılarla dijital ortamlar üzerinden görüşmeler yapılarak elde edilmiştir. Verilerin analiz edilmesinin ardından ulaşılan bulgular doğrultusunda engelli üniversite öğrencilerinin üniversitelerde ulaşım, mimari yapı, öğretim elemanları, çevre/toplum, arkadaşlık ilişkileri ve sosyal aktivitelere katılım gibi alanlarda sorun yaşadıkları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Engellilik, Üniversite, Eğitim Hakkı, Fenomenolojik Yaklaşım

Etik Beyan

Karabük Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu'nun 17.08.2022 tarih ve 2022/06 sayılı kararı

BEING A DISABLED UNIVERSITY STUDENT: EXPERIENCES AND PROBLEMS

Öz

The aim of this study is to reveal the experiences of disabled university students who continue their education at universities in Konya (Necmettin Erbakan University, Karatay University and Selçuk University). At this point, it is to reveal the problems they face in transportation, lecturers, architectural structure, social activities, friendship relations, society and education. The research is a qualitative research and semi-structured interview technique was used in the study. This research is limited to 23 disabled students who continue their education at Selçuk University, Necmettin Erbakan University and Karatay University in Konya province. The data were obtained by conducting face-to-face interviews with the participants who agreed to conduct face-to-face interviews in face-to-face environments and through digital environments with the participants who did not agree to conduct face-to-face interviews. In line with the findings obtained after analyzing the data, it was determined that disabled university students have problems in areas such as transportation, architectural structure, academic staff, environment/society, friendship relations and participation in social activities at universities.

Anahtar Kelimeler

Disability, University, Right to Education, Phenomenological Approach

Kaynakça

• Alaee, N., Shahboulaghi, F. M., Khankeh, H., & Kermanshahi, S. M. K. (2015). Psychosocial challenges for parents of children with cerebral palsy: A qualitative study. Journal of Child and Family Studies, 24(7), 2147-2154.
• Arslan, B., & Özdelikara, A. (2017). Engellilik durumunun belirlenmesi ve engelli hizmetlerine yönelik beklentiler. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi,(62), 98-110.
• Arslan, Y., Gülnar, U., Şahbudak, M., & Şahin, H. M. (2014). Görme engellilerin toplumsal hayatta yaşadıkları zorluklar: Batman merkez örneği. Yaşam Bilimleri Dergisi,4(2), 1-14.
• Atak, M., & Kacur, M. (2011). Üniversite öğrencilerinin sorun alanları ve sorunlarla başetme yolları: Erciyes üniversitesi örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,1(31), 273-297.
• Bahadır, Ş., Dinçer, E., Öner, E., Özkaya, A., & Öztek, Ö. (2016). Üniversitede engelli öğrenci olmak. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi,16(1), 27-55.
• Başer, D., Kalaycı Kırlıoğlu, H. İ., Karakuş, Ö., & Kırlıoğlu, M. (2017). Üniversitelerde engelli öğrencilerin eğitim alanında karşılaştıkları sorunlar: Selçuk Üniversitesi örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 14(3), 2577-2589.
• Bekiroğlu, M. (2002). Peyzaj düzenlemelerinde özürlülerin kullanımları ile ilgili sorunların saptanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. .
• Bundesarbeitsgemeinschaft für Rehabilitation. (1994). Rehabilitation Behinderter: Schädigung – Diagnostik – Therapie – Nachsorge; Wegweiser für Ärzte und weitere Fachkräfte der Rehabilitation. 2., völlig neu bearb. Aufl., Köln: Deutscher Ärzte-Verlag.
• Burcu, E. (2002). Üniversitede okuyan özürlü öğrencilerin sorunları: Hacettepe Beytepe kampüsü öğrencileri örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,19(1), 83-103.
• Çay, M., & Sevinç, İ. (2017). Fiziksel engelli bireylerin üniversite eğitimi sırasında karşılaştıkları sorunlar: Akdeniz Üniversitesi örneği. Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 13, 219-238.
• Çorlu, R., & Gülerce, H. (2021). Yükseköğretimdeki Suriyeli sığınmacı öğrenciler: Uyum ve çatışma alanları. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,12, 71-106.
• Çüm, B., & Köroğlu, C. Z. (2021). Sosyal hizmet uzmanlarının çalışma yaşamlarında karşılaştıkları sorunlar: Burdur ili örneği. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi,8(1), 165-182.
• Enginöz, E. B. (2015). Erişilebilir mimarlık. TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık Dergisi, 381, 48-52.
• Erciyes, C., & İpek, M. (2021). İstanbul ilçe belediyelerinde sosyal hizmetler ve sosyal hizmet algısı. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), 1-22.
• Erkal, S., & Şahin, H. (2012). Ortopedik ve görme engelli bireyler için konaklama tesislerinde yapılması gereken düzenlemeler. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi,1, 13.
• Esentürk, O. K., & İlhan, E. L. (2014). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık ölçeği geliştirme çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 9(1), 19-36.
• Gencer, M. (2019). Engellilik durumu ve engellilere yönelik toplumsal algı: Kütahya örneği. Yüksek Lisans Tezi, 1-92.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaya, Ç. S. (2019). Üniversitede öğrenim gören engelli öğrencilerin karşılaştıkları sorunlar ve sorun çözme becerileri. Yüksek Lisans Tezi.
• Kiraz, Z. (2015). Üniversite öğrencilerinin sorunları: Tokat örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 3(9), 521-534.
• Kutlutürk, L., Subaşıoğlu, F., & Zencir, M. B. (2017). Türkiye'deki üniversite kütüphanelerinde engellilere yönelik hizmetler: Web sayfaları bağlamında bir inceleme. DTCF Dergisi, 57(1), 720-739.
• Mengi, A. (2019). Engelli öğrencilerin üniversite eğitimi sürecinde karşılaştığı güçlükler: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 147-170
• Piştav Akmeşe, P. (2018). Yükseköğretim kurumlarına devam eden engelli öğrenciler ile engelli personelin sorunları ve yükseköğretim engelliler danışma ve koordinasyon yönetmeliği hakkındaki görüşlerin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi,64(64), 214-232.
• Sarı, H. (2005). Selçuk Üniversitesi'nde öğrenim gören bedensel engelli ve görme engelli öğrencilerin karşılaştıkları sorunlar ve çözümüne yönelik çağdaş öneriler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,(13), 335-355.
• Şahin, İ., & Şahin Fırat, N. (2009). Üniversite öğrencilerinin sorunları. Education Sciences, 4(4), 1435-1449.
• Şişman, Y. (2014). Engelliler açısından eşitlik,ayrımcılık ve eğitim hakkı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi,(32), 57-85.
• Tekin, H. H. (2019). Engelli üniversite öğrencilerinin eğitim yaşamındaki sorunları: Konya örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1531-1548.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. 24(24), 543 - 559.
• Yılmaz, M. G. (2012). Herkes için tasarım ve kamusal alan. Güney Mimarlık,10, 60-65.
• Zechella, A. N., & Raval, V. V. (2016). Parenting children with intellectual and developmental disabilities in Asian Indian families in the United States. Journal of Child and Family Studies, 25(4), 1295-1309. Zehir Topkaya, E. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 2(2), 113-118