Vergilemede Adalet Açısından Dolaylı ve Dolaysız Vergilerin İncelenmesi (2006-2022 Dönemi)

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 113 - 135, 29.12.2023

İsmihan Duran

https://doi.org/10.54961/uobild.1396961

Öz

Vergi, kamu giderlerini karşılamak amacıyla devlet tarafından alınırken Anayasamızın 73. Maddesinde vergi yükünün dengeli ve adaletli dağılımı maliye politikasının sosyal amacı olduğu vurgulanmıştır. Bu çalışmanın amacı vergileme de adalet ilkesi açısından dolaylı ve dolaysız vergilerin incelenmesidir. Bu kapsamda dolaylı ve dolaysız vergiler 2006- 2022 dönemleri arası incelenmiştir. Vergi adaleti açısından dolaysız vergiler dolaylı vergilere kıyasla daha adil vergilerdir. İncelenen dönemde dolaysız vergilerin yaklaşık vergi gelirleri içindeki payı %35, dolaylı vergilerin ise yaklaşık %65 civarında payı olduğu görülmektedir. Türk Vergi Sistemi içinde vergi gelirleri içindeki en yüksek payı dahilde alınan mal ve hizmet vergileri sonrasında gelir ve kazanç üzerinden alınan vergiler ve en az payı da mülkiyet üzerinden alınan vergiler oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Adalet, Vergilemede Adalet, Dolaylı Vergiler, Dolaysız Vergiler

Kaynakça

• 13033 Karar Sayısı Bakanlar Kurulu Kararı, Resmî Gazete https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/12/20071230-4.htm(Erişim 7.11.2023).
• 7346 Karar Sayısı Cumhurbaşkanı Kararı, Resmî Gazete https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/07/20230707-11.pdf(Erişim 7.11.2023).
• Batırel, Ö. F. (2007). Kamu Maliyesi ve Yönetimi. T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları No.24. İstanbul.
• Erol, A. (2022). Mali ve İktisadi Sorunlara Sürdürülebilir Kuramsal Yaklaşımlar. Aybarç, S. Kafkas, G. Kırlı, M.(edt.) Mali ve İktisadi Sorunlara Sürdürülebilir Kuramsal Yaklaşımlar içinde (ss. 102-109). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gelir Vergisi Kanunu
• Hazine ve Maliye Bakanlığı https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri (Erişim Tarihi 19.11.2023).
• Kalenderoğlu, M. (2012). Kamu Maliyesi Bütçe ve Borçlanma. Ankara: Agon Bilgi Akademisi.
• Kirmanoğlu, H. (2014). Kamu Ekonomisi Analizi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kurumlar Vergisi Kanunu
• Mutluer, M, K. Öner, E. Kesik, A. (2013). Teoride ve Uygulamada Kamu Maliyesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Nadaroğlu, H. (2000). Kamu Maliyesi Teorisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Pehlivan, O. (2010). Kamu Maliyesi. Trabzon. Derya Kitabevi.
• Saraçoğlu, F. (2001). Gelir Vergisi Sisteminde Ayırma İlkesi Uygulaması ve Değerlendirilmesi. İ.Ü. İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 40. Seri.
• Susam, N. (2016). Kamu Maliyesi Temel Kavram ve Esaslar. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Öncel, M. Kumrulu, A. Çağan, N. (2012). Vergi Hukuku. 21. Baskı. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Turhan, S. (1998). Vergi Teorisi ve Politikası. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi 19.11.2023).
• Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasası.
• Uygun, E. (2020). Vergilemede Adalet Açısından Dolaylı ve Dolaysız Vergiler. Vergi Raporu. Sayı 251. 222-236.