Türk-Amerikan İlişkilerinde Krizlerin Tipolojisi: Sekiz Örnek Vaka Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 32 - 50, 30.09.2020

Ozan Örmeci

Öz

Bir dönem örnek bir stratejik ortaklık olarak övülen Türk-Amerikan ilişkileri, bugüne kadar birçok krizi atlatmıştır. Bu krizler, farklı sebeplerden kaynaklanmış ve ikili ilişkilere zarar vermiştir. Bu çalışma, Türk-Amerikan ilişkilerinde yaşanan sekiz büyük krizi, nedenlerine odaklanarak incelemektedir. Bu minvalde, araştırmada, Türk-Amerikan ilişkilerinde krize neden olan konular kategorize edilecek ve ilişkilerin kopmasına neden olabilecek yeni krizlerin önlenmesi amaçlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk-Amerikan İlişkileri, Krizler, Siyasi Krizler

Typology of Crises in Turkish-American Relations A Study of Eight Cases

Öz

Once hailed as an exemplary model of a strategic partnership, Turkish-American relations have overcome many crises. These crises had different catalysts, but shared a commonality: negatively affecting bilateral relations. This study analyzes eight major crises in Turkish-American relations by focusing on causing factors. This paper categorizes the causes to help identify further disagreements that could destroy relations between Turkey and the United States.

Anahtar Kelimeler

Turkish-American Relations, Crises, Political Crises

Kaynakça

• Anadolu Ajansı (2017), “US to take back arms from PKK/PYD after Daesh defeat”, Date of Accession: 10.06.2020 from https://www.aa.com.tr/en/americas/us-to-take-back-arms-from-pkk-pyd-after-daesh-defeat/847017.
• Arık, Umut (2016), “Johnson Mektubu ve Kıbrıs Krizi”, in Türk Dış Politikasında 41 Kriz 1924-2014, Haydar Çakmak (ed.) Ankara: Kripto Kitaplar, pp. 99-108.
• BBC Türkçe (2018), “Pastör Andrew Brunson kimdir: Türkiye-ABD ilişkilerinde kriz yaratan davada hüküm ve tahliye”, Date of Accession: 10.06.2020 from https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-43782841.
• BBC Türkçe (2019), “Barış Pınarı Harekâtı - Trump neden üç günde birbiriyle çelişkili dört Suriye açıklaması yaptı?”, Date of Accession: 10.06.2020 from https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49984539.
• BBC Türkçe (2019), “S-400 ve F-35 krizi - Üst düzey ABD'li yetkililer: Türkiye'nin S-400 satın almasıyla NATO büyük bir krizle karşı karşıya”, Date of Accession: 11.06.2020 from https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49040938.
• BBC Türkçe (2019), “YPG: Yerel bir örgütten, NATO ülkelerinin desteklediği bir güce nasıl dönüştü?”, Date of Accession: 10.06.2020 from https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50180068.
• Bölükbaşı, Süha (1993), “The Johnson Letter Revisited”, Middle Eastern Studies, July 1993, Vol. 29, No: 3, pp. 505-525.
• Bush, George W. (2011), Decision Points, Virgin Books.
• Çakmak, Haydar (2016), “Haşhaş Krizi”, in Türk Dış Politikasında 41 Kriz 1924-2014, Haydar Çakmak (ed.) Ankara: Kripto Kitaplar, pp. 135-144.
• Çelebi, Özlen (2016), “1 Mart Tezkeresi Krizi”, in Türk Dış Politikasında 41 Kriz 1924-2014, Haydar Çakmak (ed.) Ankara: Kripto Kitaplar, pp. 273-284.
• Egeli, Sıtkı (2017), “S-400 alımı, hava savunması, füze savunması, NATO: Mitler ve Gerçekler”, Kokpit, Date of Accession: 11.06.2020 from http://www.kokpit.aero/s400-sitki-egeli.
• Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, “Tarihçe”, Date of Accession: 09.06.2020 from http://www.narkotik.pol.tr/tarihce.
• Erhan, Çağrı (1996), Beyaz Savaş: Türk-Amerikan İlişkilerinde Afyon Sorunu, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Feridunoğlu, İsmail Cem (2017), “Hürriyet Gazetesi’nce 1964 Johnson Mektubu Süreci’nde Kullanılan Dilin Milliyetçi Söylem Bağlamında Söylem Analizi Yöntemiyle İncelenmesi”, KSBD, Fall 2017, Year: 9, Vol. 9, No: 2, pp. 371-393.
• Habertürk (2013), “1 Mart Tezkeresi’nin tutanakları açıklanacak mı?”, Date of Accession: 09.06.2020 from https://www.haberturk.com/polemik/haber/819489-1-mart-tezkeresinin-tutanaklari-aciklanacak-mi.
• Hıdır, Özcan (2018), “Rahip Brunson olayı ve ABD siyasetinde Evanjelik etki”, Anadolu Ajansı, Date of Accession: 10.06.2020 from https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/rahip-brunson-olayi-ve-abd-siyasetinde-evanjelik-etki/1215528.
• History.com, “Vietnamization”, Date of Accession: 05.06.2020 from https://www.history.com/topics/vietnam-war/vietnamization.
• Hürriyet (2003), “Telefonu neden fırlattı”, Date of Accession: 09.06.2020 from https://www.hurriyet.com.tr/gundem/telefonu-neden-firlatti-38552432.
• Hürriyet (2015), “Türkiye Çin füzesinden vazgeçti, milli füze projesi başlatılacak”, Date of Accession: 11.06.2020 from https://www.hurriyet.com.tr/dunya/turkiye-cin-fuzesinden-vazgecti-milli-fuze-projesi-baslatilacak-40014297.
• Hürriyet (2017), “'Hâlâ 1 Mart tezkeresinin bedelini ödüyoruz'”, Date of Accession: 09.06.2020 from https://www.hurriyet.com.tr/gundem/hala-1-mart-tezkeresinin-bedelini-oduyoruz-40604056.
• Kanyılmaz, Erhan (2019), “U-2 Casus Uçağı Krizi”, Bütün Dünya, May 2019, Date of Accession: 10.06.2020 from http://www.butundunya.com/pdfs/2019/05/133-137.pdf, pp. 133-139.
• Karabulut, Bilal (2016), “U-2 Casus Uçağı Krizi”, in Türk Dış Politikasında 41 Kriz 1924-2014, Haydar Çakmak (ed.) Ankara: Kripto Kitaplar, pp. 85-94.
• Legal Information Institute – Cornell Law School, “First Amendment”, Date of Accession: 15.06.2020 from https://www.law.cornell.edu/constitution/first_amendment.
• Milliyet (2003), “Erdoğan bastırdı! Tezkere kabul edildi”, Date of Accession: 09.06.2020 from https://www.milliyet.com.tr/siyaset/erdogan-bastirdi-tezkere-kabul-edildi-5186260.
• NATO, “The North Atlantic Treaty: Washington D.C. - 4 April 1949”, Date of Accession: 02.06.2020 from https://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_17120.htm.
• Robison, Jennifer (2002), “Decades of Drug Use: Data From the '60s and '70s”, Gallup, Date of Accession: 10.06.2020 from https://news.gallup.com/poll/6331/decades-drug-use-data-from-60s-70s.aspx.
• Sabah (2010), “Çuval olayındaki 7 yıllık büyük sır”, Date of Accession: 10.06.2020 from https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/cuval_olayindaki_7_yillik_buyuk_sir.
• Spain, James W. (1975), “The United States, Turkey and the Poppy”, Middle East Journal, Vol. 29, No: 3 (1975 Summer), pp. 295-309.
• The Constitutional Court of the Republic of Turkey, “Constitution of the Republic of Turkey (1)”, Date of Accession: 16.06.2020 from https://www.anayasa.gov.tr/en/legislation/turkish-constiution/.
• The Guardian (2003), “US arrest of soldiers infuriates Turkey”, Date of Accession: 10.06.2020 from https://www.theguardian.com/world/2003/jul/08/turkey.michaelhoward.
• Tuşalp, Erbil (2019), “İkisi de üçü de dördü de..”, Cumhuriyet, Date of Accession: 09.06.2020 from http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/1529172/ikisi-de-ucu-de-dordu-de.html.
• Vatan (2011), “Erdoğan 1 Mart'ta devlete yenildi!”, Date of Accession: 09.06.2020 from http://www.gazetevatan.com/erdogan-1-mart-ta-devlete-yenildi--367239-gundem/.