TÜRKİYE’S POLITICAL PARTIES IN THE MIGRATION ERA: AN ANALYSIS OF THE MIGRATION POLICIES OF PARTIES ESTABLISHED AFTER 2017

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 172 - 198, 01.09.2025

Ahmet Ceylan

Öz

Following the large-scale displacement of Syrians after 2011 and the rise in irregular migration flows, migration has become a central theme in political discourse in Türkiye. This study argues that the politicization of migration has entered a new phase with the emergence of newly established political parties after the transition to the presidential system in 2017, which have allocated a special place to migration policies in their programs. Some of these parties have framed migration not merely as a policy issue but as a foundational component of their institutional identity. Two main dynamics underlie this development: First, the increasing public and political debate around migration movements that Türkiye has faced in recent years, which show tendencies toward permanence. Second, the structural changes in Türkiye’s political system. Based on qualitative content analysis, this research examines the migration policies of six political parties founded after the system change, focusing on three principal axes: (I) the framing of migration as a national security threat, (II) citizenship policies concerning Syrians under temporary protection, and (III) return/repatriation strategies (diplomatic, voluntary, or coercive models). The findings reveal that migration has evolved into a strategic political instrument in Türkiye, shaping voter mobilization, party identity formation, and the structuring of political alliances.

Anahtar Kelimeler

Migration , Politicization , Presidential system , Syrians in Türkiye , Migration policies

GÖÇ ÇAĞINDA TÜRKİYE’NİN SİYASİ PARTİLERİ: 2017 SONRASI KURULAN PARTİLERİN GÖÇ POLİTİKALARININ ANALİZİ

Öz

2011 sonrası Suriye kaynaklı kitlesel göç ve artan düzensiz göç hareketleri, Türkiye’de göç konusunu siyasal söylemin merkezine taşımıştır. Bu çalışma, 2017’de Başkanlık sistemine geçişin ardından kurulan ve programlarında göç politikalarına özel bir yer ayıran yeni siyasal partilerle birlikte, göçün siyasallaşmasının yeni bir evreye girdiğini ileri sürmektedir. Bu partilerden bazıları, göçü yalnızca bir politika başlığı olarak değil, kurumsal kimliklerinin temel unsurlarından biri olarak yapılandırmaktadır. Bu gelişmenin temelinde iki ana dinamik bulunmaktadır: Birincisi, Türkiye’nin son yıllarda karşı karşıya kaldığı ve kalıcılaşma eğilimi gösteren göç hareketlerinin kamuoyunda ve siyasal alanda artan biçimde tartışılmasıdır. İkincisi ise, Türkiye’deki siyasal sistem değişiklikleridir. Nitel içerik analizine dayanan bu araştırma, sistem değişimi sonrasında kurulan altı partinin göç politikalarının benzerlik ve farklılıklarını üç temel eksen üzerinden incelemektedir: (I) göçün ulusal güvenlik tehdidi olarak çerçevelenmesi, (II) geçici koruma altındaki Suriyelilere ilişkin vatandaşlık politikaları ve (III) geri dönüş stratejileri (diplomatik, gönüllü veya zorlayıcı modeller). Elde edilen bulgular, göçün Türkiye siyasetinde seçmen mobilizasyonu, parti kimliği inşası ve siyasal ittifakların şekillenmesinde etkili, stratejik bir araç haline geldiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göç , Siyasallaşma , Başkanlık sistemi , Türkiye’deki Suriyeliler , Göç politikaları

Kaynakça

• • Abadan-Unat, Nermin (2017), Bitmeyen Göç, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• • Ağanoğlu, H. Yıldırım (2011), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanlar’ın Makus Talihi, İstanbul: Kum Saati Yayınları.
• • Akın, Soner (2020), “Türkiye’deki Siyasal Partilerin Uluslararası Göçe Dair Bakış Açıları ve Avrupa Parlamentosu Siyasi Parti Grupları ile Karşılaştırmalı Bir Analiz”, in Yakup Bulut & Soner Akın (eds.) Yerel, Ulusal ve Küresel Boyutlarıyla Göç ve Mülteci Sorunu, Konya: Çizgi Kitapevi, pp. 307-332.
• • Allen, Chris (2010), Islamophobia, Aldershot: Ashgate.
• • Betts, Alexander (2017), Zorunlu Göç ve Küresel Politika, Ankara: Hece Yayınları.
• • Berg, Bruce & Lune, Howard (2019), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemler, İstanbul: Pearson Yayınevi.
• • Bora, Tanıl (2017), Cereyanlar Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İstanbul: İletişim Yayınları.
• • Braun, Virginia & Clarke, Victoria (2022), Thematic Analysis. A Practical Guide, London: Sage.
• • Ceylan, Ahmet (2022/a), “1990 Sonrası Türkiye’ye Yönelik Göçlerin Değişen Yapısının Siyasal Partilerin Göç Politikalarına Etkileri”, Ph.D. Thesis, Ege University, Graduate School of Social Sciences, İzmir, Türkiye.
• • Ceylan, Ahmet (2022/b), İdeoloji, Tarihsel Bellek ve Travma Ekseninde Türkiye’de Siyasal Partilerin Göç Politikaları, Ankara: Nobel Yayınevi.
• • Ceylan, Ahmet & İsa Uslu (2019), “7 Haziran 2015 Genel Seçimlerinde Partilerin Uluslararası Göç Yaklaşımları Üzerine Karşılaştırmalı İnceleme”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8(1), pp. 97-114.
• • Ceylan, Ahmet &Uslu, İsa & İncedere, Leman (2025), “Immigration Debates in Recent Turkish Politics and the Victory Party as an Example of an Anti-Immigrant Niche Party”, Recent Period Turkish Studies, 47, pp. 50-71.
• • Demokrasi ve Atılım Partisi (2020), “Party Program of the DEVA”, Date of Accession: 15.11.2024 from https://cdn.devapartisi.org/14/DEVA-PARTI%CC%87SI%CC%87-PROGRAMI2.pdf.
• • Demokrasi ve Atılım Partisi (2022), “Deva Partisi’nden Sığınmacı ve Düzensiz Göç Sorununa Çözüm: Hukuk Devleti Pusulasından Sapmayacağız”, Date of Accession: 25.01.2025 from https://devapartisi.org/parti/e-arsiv/deva-partisinden-sgnmac-ve-duzensiz-goc-sorununa-cozum-hukuk-devleti-pusulasndan-sasmayacagz.
• • Demirören Haber Ajansı (2023), “Muharrem İnce: Memleket Partisi Olarak Huzur Vadediyoruz”, Date of Accession: 24.01.2025 from https://www.dha.com.tr/politika/muharrem-ince-memleket-partisi-olarak-huzur-vadediyoruz-2240645.
• • Erdoğan, Murat (2018), Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Kabul ve Uyum, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• • Erdoğan, Murat (2020), “Onuncu Yılında Türkiye’deki Suriyeliler”, Global Panorama, Date of Accession: 11.11.2024 from https://www.uikpanorama.com/blog/2020/04/29/onuncu-yilinda-turkiyedeki-suriyeliler/.
• • Gattinara, Pietro Castelli & Morales, Laura (2017), “The Politicization and Securitization of Migration in Western Europe: Public Opinion, Political Parties and the Immigration Issue”, in Philippe Bourbeau (ed.) Handbook of Migration and Security, Cheltenham: Edgar Elgar, pp. 273-295.
• • Gelecek Partisi (2019), “Party Program of Gelecek Partisi”, Date of Accession: 12.10.2024 from https://wp.gelecekpartisi.net/wp-content/uploads/2019/12/Gelecek_Partisi_Program.pdf.
• • Göksel, Gülay Uğur (2018), Göçmen Entegrasyonu ve Tanınma Teorisi: ‘Adil Entegrasyon’. İstanbul: Pinhan Yayınları.
• • Grande, Edgar & Schwarzbözl, Tobias & Fatke, Matthias (2018), “Politicizing Immigration in Western Europe”, Journal of European Public Policy, 26(10), pp. 1444-1463.
• • Huysmans, Jef (2000), “The European Union and the Securitization of Migration”, Journal of Common Market Studies, 38(5), pp. 751-777.
• • Hürriyet (2011), “Neo Osmanlı Yakıştırması Kötü Niyetli”, 29.08.2011, Date of Accession: 24.09.2024 from https://www.hurriyet.com.tr/gundem/neo-osmanli-yakistirmasi-kotu-niyetli-18601714.
• • İçduygu, Ahmet (2017), “Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar: ‘Siyasallaşan’ Bir Sürecin Analizi”, Toplum ve Bilim, 140, pp. 27-41, İstanbul: İletişim Yayınları.
• • İçduygu, Ahmet & Erder, Sema & Gençkaya, Ömer Faruk (2014), “Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023: Ulus-Devlet Oluşumundan Ulus-Ötesi Dönüşümlere”, Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Merkezi, İstanbul: MİReKoç Araştırma Raporları.
• • İYİ Parti (2017), “İYİ Parti Programı”, Date of Accession: 24.09.2024 from https://iyiparti.org.tr/Assets/pdf/iyi_parti_programi.pdf.
• • İYİ Parti (2018), “Seçim Beyanı”, Date of Accession: 24.09.2024 from https://iyiparti.org.tr/assets/pdf/secim_beyani.pdf.
• • İYİ Parti (2019), “Yerel Seçim Manifestosu”, Date of Accession: 24.09.2024 from https://iyiparti.org.tr/Assets/KurumsalKimlik/YerelSecim/iyiparti2019manifesto.pdf.
• • İYİ Parti (2020), “Güncel Parti Programı”, Date of Accession: 24.09.2024 from https://iyiparti.org.tr/Assets/Upload/iyi-parti-guncel-parti-program.pdf.
• • İYİ Parti (2022), “Strateji Belgesi ve Eylem Planı”, Date of Accession: 24.09.2024 from https://iyiparti.org.tr/storage/img/content/2vGM/strateji-belgesi-ve-eylem-plani-6-eylul-2022-1-redakte.pdf.
• • Kaya, Ayhan (2016), İslam, Göç ve Entegrasyon: Güvenlikleştirme Çağı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• • Kentmen-Cin, Cigdem, Selcuk Sunay, & Nazli Ece Baltepe (2025), “Framing of Syrian Refugees in Turkish Politics: An Analysis of Turkish Grand National Assembly Debates”, Journal of Immigrant & Refugee Studies, pp. 1–15.
• • Kirişçi, Kemal & Sema Karaca (2015), “Hoşgörü ve Çelişkiler: 1989, 1991 ve 2011’de Türkiye’ye Yönelen Kitlesel Mülteci Akınları”, in Murat Erdoğan & Ayhan Kaya (eds.), Türkiye’nin Göç Tarihi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, pp. 295–309.
• • Koçak, Abdullah & Arun, Özgür (2006), “İçerik Analizi Çalışmalarında Örneklem Sorunu”, Selçuk İletişim, 4(3), pp. 21-28.
• • Mandacı, Nazif & Gökay Özerim (2013), “Uluslararası Göçlerin Bir Güvenlik Konusuna Dönüşümü: Avrupa’da Radikal Sağ Partiler ve Göçün Güvenlikleştirilmesi”, Uluslararası İlişkiler, 10(39), pp. 105-130.
• • Meyer, Sarah, & Rosenberger, Sieglinde (2015), “Just a shadow? The role of radical right parties in the politicization of immigration, 1995–2009”, Politics and Governance, 3(2), pp. 1-17.
• • Memleket Partisi (2021), “Parti Programı”, Date of Accession: 10.12.2024 from https://www.memleketpartisi.org.tr/parti/parti-programi.
• • Milliyet (2013), “Seçimlerde oy kullanacaklar mı?”, 19.08.2013, Date of Accession: 12.09.2024 from https://www.milliyet.com.tr/siyaset/secimlerde-oy-kullanacaklar-mi-1751799.
• • Özer, Yeşim (2015), Türkiye ve Fransa Örnekleriyle Uluslararası Göç ve Yabancı Düşmanlığı, İstanbul: Derin Yayınları.
• • Özoflu, Melek Aylin & Yiğit Uyar, Merve Hazer & Altıntop, Apak Kerem & Uyar, Can (2025), “Populist Securitization of Migration: The Anti-Immigrant Zafer Party Example in Türkiye”, Mediterranean Politics, January, pp. 1-28.
• • Sözcü (2022), “Davutoğlu’ndan Suriyeli mültecilerle ilgili açıklama”, 19.04.2022, Date of Accession: 23.01.2025 from https://www.sozcu.com.tr/davutoglundan-suriyeli-multecilerle-ilgili-aciklama-wp7084942.
• • Sözcü (2023), “İYİ Parti'nin 3 bin maddelik beyannamesi; Saray, köşk halka açılacak”, 16.04.2023, Date of Accession: 12.10.2024 from https://www.sozcu.com.tr/son-dakika-iyi-partinin-3-bin-maddelik-beyannamesi-saray-kosk-halka-acilacak-wp7656154.
• • Tokyol, Gonca (2022), “Facing Public Pressure, Turkish Political Parties Outline Their Refugee Policies”, Turkey Recap, Date of Accession: 30.01.2025 from https://www.turkeyrecap.com/p/facing-public-pressure-turkish-political.
• • Tuğsuz, Nigar & Yılmaz, Ayşenur (2015), “Siyasi Partilerin Mülteci Politikaları”, SETA Perspektif, 105, Date of Accession: 30.01.2025 from https://www.setav.org/perspektif/siyasi-partilerin-multeci-politikalari.
• • Van Spanje, Joost (2010), “Contagious Parties: Anti-Immigration Parties and Their Impact on Other Parties’ Immigration Stances in Contemporary Western Europe”, Party Politics, 16(5), pp. 563-586.
• • Van der Brug, Wouter & D’Amato, Gianni & Ruedin, Didier & Berkhout, Joost (2015), The Politicisation of Migration, London: Routledge.
• • Yanaşmayan, Zeynep & Üstübici, Ayşen & Kaşlı, Zeynep (2019), “Under the Shadow of Civilizationist Populist Discourses: Political Debates on Refugees in Turkey”, New Diversities, 21(2), pp. 37-51.
• • Yeniden Refah Partisi (2018), “Yeniden Refah Partisi Programı”, Date of Accession: 12.10.2024 from https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14.
• • Yeniden Refah Partisi (2023), “2023 Genel Seçimleri Beyannamemiz”, Date of Accession: 12.10.2024 from https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/2023-genel-secimleri-beyannamemiz/2501.
• • Yeniden Refah Partisi (2023), “ABD-İsrail Terör Devleti’ni Engellemek İçin Suriyelilerin Gönderilmesi Şart”, 22.03.2023, Date of Accession: 12.10.2024 from https://yenidenrefahistanbul.org.tr/mpage/abd-israil-teror-devleti-ni-engellemek-icin-suriyelilerin-gonderilmesi-sart-/2260.
• • Yolcu, Tuğba (2018), “Türkiye’deki Muhalefet Partilerinin Göç Sorununa Yaklaşımlarına Yönelik İçerik Analizi”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(14), pp. 678-695.
• • Mudde, Cas (1999), “The Single‐Issue Party Thesis: Extreme Right Parties and the Immigration Issue”, West European Politics, 22(3), pp. 182-197.
• • Zafer Partisi (2021/a), “Zafer Partisi Parti Programı”, Date of Accession: 11.12.2024 from https://zaferpartisi.org.tr/parti-programi/.
• • Zafer Partisi (2021/b), “Kuruluş Manifestosu”, Date of Accession: 11.12.2024 from https://www.zaferpartisi.org.tr/kurulus-manifestosu/.