Rural Architectural Analysis; Boğazlıyan/Yozgat

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 51 - 63, 17.04.2025

Merve Güler

Öz

Rural architecture is shaped according to the climate, materials, social life and livelihoods of the geography and reflects the traditional texture of the region. With the change in living conditions due to reasons such as industrialisation and educational opportunities, there is migration from rural to urban areas and traditional architecture is in danger of extinction. In order to protect rural architecture and to ensure the sustainability of our architectural heritage, traditional buildings in Boğazlıyan district of Yozgat province were examined in this study. Boğazlıyan district has been home to different cultures and civilisations since its establishment and bears the traces of these civilisations. Traditional architectural examples in Boğazlıyan city centre were evaluated in this context. The aim of the study is to examine the settlement texture and to carry out documentation and drawing studies specific to a single building. The analysed building was analysed in terms of plan type, construction technique, material and façade features. The results of the analysis are supported by drawings and visual materials. The sustainability of our architectural identity is possible by preserving and transferring our heritage to future generations. With this study, it is aimed to raise awareness about the importance and protection of traditional residential architecture in the region. In addition, with the documentation studies, it is aimed to create a source for further examinations and researches.

Anahtar Kelimeler

rural architecture , architectural conservation , traditional housing , civil architecture

Kırsal Mimari Araştırmaları: Boğazlıyan/Yozgat

Öz

Kırsal mimari, bulunduğu coğrafyanın iklimine, malzemesine, sosyal yaşamına ve geçim kaynaklarına göre şekillenmekte ve bölgenin geleneksel dokusunu yansıtmaktadır. Sanayileşme ve eğitim olanakları gibi nedenlerle yaşam koşullarının değişmesiyle beraber, kırsaldan kente göç yaşanmakta ve geleneksel mimari yok olma tehlikesi taşımaktadır. Kırsal mimarinin korunması ve mimari mirasımızın sürdürülebilirliğinin sağlanması adına bu çalışmada Yozgat ili Boğazlıyan ilçesindeki geleneksel yapılar incelenmiştir. Boğazlıyan ilçesi kurulduğu dönemden bu yana farklı kültür ve medeniyetlere ev sahipliği yaparak bu medeniyetlerin izlerini taşımaktadır. Boğazlıyan kent merkezinde bulunan geleneksel mimari örnekleri bu bağlamda değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı yerleşim dokusunu incelemek ve tek yapı özelinde belgeleme ve çizim çalışmalarını gerçekleştirmektir. İncelenen yapı; plan tipi, yapım tekniği ve malzeme ile cephe özellikleri yönünden ele alınmıştır. Analiz sonuçları çizimler ve görsel materyallerle desteklenmiştir. Mimari kimliğimizin sürdürülebilirliği, miraslarımızın korunarak gelecek nesillere aktarılmasıyla mümkündür. Bu çalışma ile bölgedeki geleneksel konut mimarisinin önemi ve korunmasına dair farkındalık oluşturulması amaçlanmıştır. Ayrıca yapılan belgeleme çalışmaları ile sonraki inceleme ve araştırmalara kaynak oluşturulması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

kırsal mimari , mimari koruma , geleneksel konut , sivil mimari

Kaynakça

• Akgün, T. (2013). Kırsal mimari mirasın korunması bağlamında Bayburt kırsal geleneksel evi (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon. https://tez.yok.gov.tr
• Ballice, G. (2004). İzmir kent kimliği oluşum sürecinin konut yapıları üzerinden incelenmesi. Ege Mimarlık, 4, 4-52.
• Batur, A. R. (Ed.). (2007). Modern olmak: Bir Cumhuriyet mimarlığı arayışı. Modern Türk Mimarlığı. Ankara: TMMOB Bektaş, C. (1996). Türk evi. YEM Yayınları.
• Elagöz Timur , B., Kevseroğlu Durmuş, Özlem, & Baturayoğlu, N. (2018). Gesi Vadisi Üzerinden Kültürel Sürekliliğinin Belgelenmesi ve Değerlendirilmesi: Kayseri, Mancusun (Yeşilyurt) Mahallesi. Türkiye Kentsel Morfoloji Ağı, (II. Kentsel Morfoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İstanbul), 651–662.
• Eldem, S. H. (1993).Türk evi ve biz. Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği Kültür Yayınları.
• Eravşar, O. O. (Ed.).(2004). Tokat tarihi su yapıları - hamamlar. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Eres, Z. (2006). Türkiye’de geleneksel köy mimarisini koruma olasılıkları. Ege Mimarlık, (92), 8-13.
• Güler, K. (2016). Türkiye’de nüfusunu yitiren kırsal yerleşimlerin korunması için bir yöntem önerisi: Ödemiş-Lübbey Köyü örneği (Doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr
• Gültekin, M. (2016). Geleneksel Antakya konutlarında ahşap kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 233-247.
• Hasol, D. (2008). Ansiklopedik mimarlık sözlüğü. YEM Yayınları.
• Kaprol, T. (2002). Cumalıkızık’da yaşayan halk mimarisi. İçinde 1. Bursa Halk Kültürü Sempozyumu Bildiri Kitabı (Cilt 1, ss. 285-291). Uludağ Üniversitesi Yayını.
• Korkmaz, E., & Zafer, M. A. (2015). Kemaliye ve çevre yerleşmelerinde yer alan geleneksel konutlarda yerel bilgi ve deneyim kullanılarak uygulanan koruma müdahalelerinin değerlendirilmesi. Megaron, 10(4), 494-502.
• Köse, C. (1994). Boğazlıyan’ın 1 Numaralı Şer’iyye Sicili, H.1306-1321/M.1888-1903 (Yüksek lisans tezi,). Gazi Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr
• Kuban, D. (1995). Türk evi geleneği üzerine gözlemler. Türk İslam Sanatı Üzerine Denemeler (ss. 123-150). Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Madran, E., & Özgönül, N. (2005). Tarihi ve doğal değerlerin korunması. TMMOB Mimarlar Odası Yayını. Tali, Ş. (2010). Geleneksel Kayseri Evlerinde Süsleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 61-85.