THE EASTERN POLICY OF KOMNENOS DYNASTY AND THE BATTLE OF MYRIOKEPHALON

Yıl 2017, Sayı: 7, 245 - 277, 27.09.2018

Hatice Aksoy

Öz

The relations of Komnenos dynasty with the Sultanate of Rum began during the period of Alexios Komnenos. These relations went on until Komnenos Dynasty was overthrown. On the other hand, the eastern policy of the dynasty, in other words their wish to “displace Turks from Anatolia” ended up after the Battle of Myriokephalon during the reign of Manuel Komnenos. They waged war against both Normans, Pechenegs and Hungarians in the west and Turks in the east during that time. Alexios Komnenos, who aimed to get his land in the east back, wanting help from the west, gave rise to start of the Crusades which caused the great losses for both themselves and the Islamic world. The Byzantine Empire found to war against the Seljukian army which was weakened by the Crusaders to be their benefit. Ioannes Komnenos followed his father’s western policy more aggressively. The emperor Manuel Komnenos, who fought in the Battle of Myriokephalon which led to the fall of the eastern policy of the Komnenos Dynasty, developed his grandfather and father’s eastern policy more. He wanted to annihilate Turkish existence in Anatolia by dealing the Seljukian army weakened by the Crusades a death blow. However, in the end he understood clearly that he would not be able to achieve his goal.

In our study, the activities of Alexios Komnenos, Ioannes Komnenos and Manuel Komnenos from the Komnenos Dynasty towards Anatolia and the Seljuks, the alliances against them and their results will be tried to reveal.

Anahtar Kelimeler

Alexios Komnenos, Ioannes Komnenos, Manuel Komnenos, Kilij Arslan II, Battle of Myriokephalon

KOMNENOS HANEDANI'NIN DOĞU SİYASETİ VE MYRİOKEPHALON SAVAŞI

Öz

Komnenos Hanedanı'nın Türkiye Selçukluları ile olan ilişkileri Aleksios Komnenos ile başlar. Bu ilişkiler Komnenos Hanedanı'nın iktidardan düşürülmelerine kadar devam eder. Ancak hanedanın doğu siyaseti yani "Türkleri Anadolu'dan atmak" arzuları Manuel Komnenos zamanındaki Myriokephalon Savaşı ile son bulur. Bu süre zarfında aynı anda hem batıda Normanlara, Peçeneklere ve Macarlara karşı hem de doğuda Türklere karşı zorlu mücadeleler vermişlerdir. Doğudaki topraklarını geri almak isteyen Aleksios Komnenos, Avrupa'dan yardım isteyerek, hem kendileri hem de İslam dünyası açısından büyük yıkıntılara sebep olacak olan Haçlı Seferlerini başlamasına neden oldu. Bizans bu süreçte Haçlı birliklerinin yıprattığı Selçuklu ordusuyla mücadele etmeyi çıkarlarına uygun buldu. İoannes Komnenos, babasının doğu siyasetine daha saldırgan bir şekilde devam etti. Komnenos Hanedanı'nın doğu siyasetinin çöküşü olan Myriokephalon savaşını gerçekleştiren İmparator Manuel Komnenos, dedesinin ve babasının doğu siyasetini çok geliştirdi. Haçlıların yıprattığı Selçuklu ordusuna son darbeyi indirerek Anadolu'daki Türk varlığını sonlandırmak istedi. Ancak netice itibariyle bu emellerinin gerçekleşemeyeceğini net bir dille anlamış oldu.

Çalışmamızda Komnenos Hanedanından Aleksios Komnenos, İoannes Komenos ve Manuel Komnenos'un Anadolu'ya ve Selçuklulara yönelik hareketleri, onlar karşısında yaptıkları ittifaklar ve bunların neticeleri ortaya konmaya gayret edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Aleksios Komnenos, İoannes Komnenos, Manuel Komnenos, II. Kılıcarslan, Myriokephalon Savaşı

Kaynakça

• Altan, Ebru, İkinci Haçlı Seferi (1147-1148), TTK Yay., Ankara 2003.
• Anna Komnena, Alexiad, çev. Bilge Umar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1996.
• Anonim Selçukname, terc. Halil İbrahim Gök-Fahrettin Coşguner, Atıf Yay., Ankara 2014.
• Ayönü, Yusuf, Selçuklular ve Bizans, TTK Yay., Ankara 2014.
• Bahar, Hasan, Roma ve Bizans Tarihi , Kömen Yay., Konya 2011.
• --------------, "Ilgın", Konya Ansiklopedisi, IV, Konya Büyükşehir Belediyesi Yay., Konya 2012, s. 269-275.
• Bailly, August, Bizans Tarihi, c. II, çev. Haluk Şaman.
• Cahen, Claude, Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2013.
• Demirkent, Işın, "Bizans", DİA, VI, TDV Yay., İstanbul 1992, s. 230-244.
• -------------------, Türkiye Selçuklu Hükümdarı Sultan I. Kılıcarslan, TTK Yay. Ankara 2014.
• Diehl, Charles, Bizans İmparatorluğunun Tarihi, İlgi Yay., İstanbul 2006.
• Eden, Şükrü Nuri, Şark Meselesinin Dış Boyutu, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Ayrı Basım), Kayseri 1990.
• Eskikurt, Adnan -Mehmet Akif Ceylan, Myriokephalon Zaferi (Beyşehir-Bağırsak Boğazı-Miryokefalon 17 Eylül 1176), Çamlıca, İstanbul 2015.
• Fleet, Kate (ed.), Türkiye Tarihi; Bizans’tan Türkiye'ye 1071-1453, çev. Ali Özdamar, Kitap Yayınevi, İstanbul 2012.
• Gregory Abû'l-Farac, Abû'l-Farac Tarihi, II, çev. Ömer Rıza Doğrul, TTK Yay., Ankara 1999.
• Hacıgökmen, Mehmet Ali, "Manuel Mavrozomes ve Türkiye Selçuklu Devleti'ne Hizmeti", Tarihin Peşinde, 18, Konya 2017, s. 249-265.
• -----------------------, "Türkiye Selçukluları Zamanında Konya'nın Devlet Merkezi Oluşu", Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 29, Konya 2011, s. 231-260.
• Hunger, Herbert Tabula Imperii -Byzantini- IV, Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1984.
• İoannes Kinnamos, Historia, haz. Işın Demirkent, TTK Yay., İstanbul 2001.
• İoannes Zonaras, Tarihlerin Özeti, çev. Bilge Umar, Arkeoloji ve Sanat Yay., İstanbul 2008.
• Karakul, Necdet, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Orta Doğu'ya: Belgelerle Şark Meselesi, Dergah Yay., İstanbul 1976.
• Kaya, M. Ali, Anadolu'daki Galatlar ve Galatya Tarihi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., İzmir 2000.
• Kesik, Muharrem, Türkiye Selçuklu Devleti Tarihi Sultan I. Mesud Dönemi (1116-1155), Ankara 2003.
• Koca, Salim, Türkiye Selçukluları Tarihi -Sultan Alparslan'dan Uluğ Keykubad'a (1071-1220)-, Berikan Yayınevi, Ankara 2016.
• Lemerle, Paul, Bizans Tarihi, çev. Galip Üstün, İletişim Yay., İstanbul 2011.
• Mikhael Attaleiates, Tarih, çev. Bilge Umar, Arkeoloji ve Sanat Yay., İstanbul 2008.
• Mitchell, Stephen, Anatolia -Land, Men and Gods in Asia Minor-, I, Oxford University Press, New York 1995.
• Nikephoros Bryennios, Tarihin Özü, çev. Bilge Umar, Arkeoloji ve Sanat Yay., İstanbul 2008.
• Niketas Khoniates, Historia, çev. Fikret Işıltan, TTK Yay., Ankara 1995.
• Ostrogorsky, Georg, Bizans Devleti Tarihi, çev. Fikret Işıltan, TTK Yay., Ankara 2015.
• Özaydın, Abdülkerim, "Danişmendliler", DİA, VIII, TDV Yay., İstanbul 1993, s. 469-474.
• ----------------, "Tutuş", DİA, XLI, TDV Yay., İstanbul 2012, s. 446-449.
• Ramsay, W.M., Anadolu'nun Tarihî Coğrafyası, çev. Mihri Pektaş, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1960.
• Sevim, Ali, Anadolu Fatihi Kutalmışoğlu Süleymanşah, TTK Yay., Ankara 1990.
• -----------, "Süleyman Şah I", DİA, XXXVIII, TDV Yay., İstanbul 2010, s. 103-105.
• Sevin, Veli, Anadolu'nun Tarihî Cağrafyası I, TTK Yay., Ankara 2001.
• Sıbt İbnü'l-Cevzî, Mir'âtü'z-Zamân fî Târihhi'l-Âyân'da Selçuklular, terc. Ali Sevim, TTK Yay., Ankara 2011.
• Süryanî Mihail, Süryanî Patrik Mihail'in Vekainamesi-İkinci Kısım (1042-1195), çev. Hrant D. Andreasyan, TTK Yay., Ankara 1944.
• Şeyban, Lütfü, Reconquista Endülüs'te Müslüman-Hristiyan İlişkileri, İz Yayıncılık, İstanbul 2016.
• Urfalı Mateos, Urfalı Mateos Vekayi-nâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor'un Zeyli (1136-1162), çev. Hrant D. Andreasyan, TTK Yay., Ankara 2000.
• Vasiliev, A. A., Bizans İmparatorluğu Tarihi, çev. Arif Müfid Mansel, I, Maarif Matbaası, Ankara 1943.