Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Sürecinde Nedensellik İlişkisi

Yıl 2016, , 40 - 55, 29.02.2016

Necmi Aytan

https://doi.org/10.29065/usakead.232423

Öz

Nitel araştırma tekniklerinden doküman taraması yoluyla yapılan bu çalışmanın amacı, bireylerin okuduğunu anlama sürecini ve kazandıkları becerilerin neden-sonuç ilişkilerini açıklamaktır. Bireylerin okuduğunu anlama sürecinde okuduklarından çıkarım yapma, okuduklarını anlamlandırma ve metin yapısını anlama durumları, okuma sürecinde açıklanan konulardandır. Çalışmada, bu konular çeşitli yönleriyle ele alınarak bireylerin okuduğunu anlama sürecinde karşılaştıkları durumların nedenselliğinin örneklerle ve sorularla anlatılması amaçlanmıştır. Anlamaya etki eden birçok neden bulunmaktadır. Bu süreç, bireyde küçük yaşlardan itibaren başlamaktadır. Eğitim süreciyle anlama ve anlamlandırma gelişmekte ve birey, zihinsel dünya ile gerçek arasında kurduğu bağı geliştirmekte ve olayların, durumların ve yaşantının nedenselliğini anlamaya çalışmaktadır. Bu durum kurmaca olan dünyaları okumada ve bu okumaların (edebi ve edebi olmayan hikaye, fantastik eserler, halk hikayeleri, online metinler) evde, okulda ya da akran ortamında da nedensellik ilişkisini kurmada bireyi etkilediği sonucuna varılmaktadır. Nedensellik sürecinde zihinsel ve ruhsal yönden sorun yaşamayan bireylerin okuduklarını anlama ve anlamlandırma aşamalarında; okudukları metinlerden bir sonuca varmayı, okuduklarını kritik edebilmeyi, okudukları metni ve yapısını anlamayı, sözcük, cümle ve geniş anlamlar arasındaki ilişkiyi analiz edebilmeyi sağlayabildikleri anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

-, Okuma, anlama becerileri, nedensel ilişki süreci

Kaynakça

• Achugar, M., & Schleppegrell, M. J. (2005). Beyond connectors: The construction of cause in history textbooks. Linguistics and Education, 16(3), 298-318.
• Artzen, E., & Holth, P. (1997). Probability of stimulus equivalence as a function of training design. Psychological Record, 47, 309–320.
• Ausubel, D. P. (1963). Th e psychology of meaningful verbal learning - An introduction to school learning. New York, NY: Grune&Stratton.
• Baker, L. (1984). Spontaneous versus instructed use of multiple standards for evaluating comprehension; effects of age, reading proficiency, and type of standard. Journal of Experimental Child Psychology, 38, 289–311.
• Baker, L. (1984). Spontaneous versus instructed use of multiple standards for evaluating comprehension; effects of age, reading proficiency, and type of standard. Journal of Experimental Child Psychology, 38, 289–311.
• Barnes, M. A., Dennis, M., & Haefele-Kalvaitis, J. (1996). The effects of knowledge availability and knowledge accessibility on coherence and elaborative inferencing in children from six to fifteen years of age. Journal of Experimental Child Psychology, 61, 216–241.
• Berkant, H.G. (2009). Öğrencilerin anlamlı nedensel düşünme becerilerinin akademik başarı, okuduğunu anlama ve cinsiyet açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice 9 (3) Yaz / Summer 2009, 1125-1165.
• Berman, R. A., & Slobin, D. I. (1994). Relating events in narrative: A cross linguistic developmental study. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Bordwell, D. & Thompson, K. (2008). Film art: an introduction. Ankara: Deki Basım Yayın Ltd. Şti.
• Bordwell, D., Staiger, J. & Thompson, K. (2005). The classical Hollywood cinema film style & mode of production to 1960. Ekim 2015 tarihinde Taylor & Francis e-Library’den edinilmiştir.
• Cain, K., & Oakhill, J. (1996). The nature of the relationship between comprehension skill and the ability to tell a story. British Journal of Developmental Psychology, 14, 187–201.
• Cain, K., & Oakhill, J. (1999). Inference-making ability and its relation to comprehension failure in young children. Reading and Writing, 11, 489–503.
• Cain, K., Oakhill, J., & Bryant, P. (2000). Investigating the causes of reading comprehension failure: The comprehension-age match design. Reading and Writing, 12(1-2), 31-40.
• Cain, K., Oakhill, J., & Bryant, P. (2004). Children's reading comprehension ability: Concurrent prediction by working memory, verbal ability, and component skills. Journal of educational psychology, 96(1), 31.
• Cevizci, A. (2000). Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: Paradigma.
• Çakır, Ö. (1995). Büyük ölçekli kuralların öğretiminin okuduğum anlamaya etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• De Jong, P. F., & van der Leij, A. (2002). Effects of phonological abilities and linguistic comprehension on the development of reading. Scientific studies of Reading, 6(1), 51-77.
• Denkel, A. (1996). Anlam ve nedensellik. İstanbul: Kabalcı.
• Dijk, V., Kintsch, W. (1983). Söylem anlama stratejileri. New York: Academic Press.
• Dougher, M. J., & Markham, M. R. (1994). Stimulus equivalence, functional equivalence, and the transfer of function. In S. C. Hayes, M. Sato, & K. Ono (Eds.), Behavior analysis of language and cognition (pp. 71-90). Reno, NV: Context Press.
• Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (2001). Çocuk ve ergen gelişimi (çev. B. Onur, N. Çelen ve A. Dönmez). Ankara: İmge.
• Gaskin, I. W. (2005). Success with struggling readers: The Benchmark School approach. New York:Guilford.
• Gilliam, S., Magliano, J. P., Millis, K. K., Levinstein, I., & Boonthum, C. (2007). Assessing the format of the presentation of text in developing a Reading Strategy Assessment Tool (R-SAT). Behaviorresearch methods,39(2), 199-204.
• Gürkan, H., Ozan, R. (2014). Butterfly effect filmi örneğinde karşı sinemanın hollywood’da dönüşümü. Global Media Journal: TR Edition 4 (8) Spring. Http://www.hayatakarken.com/civili-tahta-hikayesi.html adresinden 29.10.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Kıran, A. ve Kıran Z. (2003). Yazınsal okuma süreçleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Kleek, A,. (1994). Potential cultural bias in training parents as conversational partners with their children who have delays in language development. American Journal of Speech-Language Pathology, January, 67-78.
• Kurt, M. (2011). Modernizm ve gerçeküstücülük bağlamında Sait Faik’in son hikâyeleri. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3 Summer 2011, p. 1463-1475 Turkey.
• Mayer, R. E. (2002). Rote versus meaningful learning. Th eory into Practice, 41(4), 226-232.
• Mayring, P. (2000). Nitel araştırmaya giriş. A. Gümüş ve M. S. Durgun. (Çev.). Adana: Baki Kitabevi.
• Oakhill, J. (1982). Constructive processes in skilled and less skilled comprehenders' memory for sentences. British Journal of Psychology, 73(1), 13-20.
• Palincsar, A. S., & Brown, A. L. (1984). Reciprocal teaching of comprehension-fostering and monitoring activities. Cognition and Instruction, 1, 117–175.
• Paris, A. H., & Paris, S. G. (2003). Assessing narrative comprehension in young children. Reading Research Quarterly, 38, 36–76.
• Perfetti, C. A. (1985). Reading ability. Oxford University Press.
• Romance, N. R., & Vitale, M. R. (2001). Implementing an in-depth expanded science model in elementary schools: Multi-year findings, research issues, and policy implications. International Journal of Science Education, 23(4), 373-404.
• Teale, W. H., & Sulzby, E. (1986). Emergent literacy: writing and reading. writing research: Multidisciplinary Inquiries into the Nature of Writing Series. Ablex Publishing Corporation, 355 Chestnut St., Norwood, NJ 07648.
• Timuçin, A. (1998). Felsefe sözlüğü. İstanbul: İnsancıl Yayınları.
• Trabasso, T., & Bouchard, E. (2002). Teaching readers how to comprehend text strategically. In C. C.
• Block & M. Pressley (Eds.), Comprehension instruction: Research-based best practices (pp. 176– 202).
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, H. (2002). Öğretmenim, lütfen bu kitabı okur musun!. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Yuill, N., & Joscelyne, T. (1988). Effect of organizational cues and strategies on good and poor comprehenders' story understanding. Journal of educational Psychology, 80(2), 152.
• Yuill, N., & Oakhill, J. (1991). Children's problems in text comprehension: An experimental investigation.Cambridge University Press.