Sosyal Bilgiler Dersinde İskân Kavramının Öğretimi Üzerine Bir Eylem Araştırması

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 78 - 87, 16.12.2015

İbrahim Akşit Erkan Dinç

https://doi.org/10.29065/usakead.232408

Cited By: 2

Öz

Özet

Bu araştırma 7. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde kazandırılması öngörülen kavramlardan biri olan iskân kavramı hakkında öğrencilerin sahip olduğu önbilgi ve algılarının tespit edilmesi ve öğrencilere bu kavramların nasıl daha etkin ve kalıcı bir şekilde öğretilebileceği üzerinedir. Nitel araştırma desenlerinden biri olan eylem araştırması ile yapılandırılmıştır. Denizli’de bir ortaokulda öğrenim gören 7. sınıf öğrencileri, amaçlı örnekleme tekniklerinden ölçüt örnekleme tekniği doğrultusunda bu çalışmanın araştırma grubu olarak belirlenmiştir. Metafor formu, rol oynama, iskân siyaseti etkinliği, kavramsal değişim metni, saha notları ve yarı yapılandırılmış görüşme gibi materyaller aracılığıyla üretilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Haftanın ilk Sosyal Bilgiler dersinde, uygulanan metafor veri üretme aracından elde edilen bulgulara göre öğrencilerin iskan kavramı hakkında herhangi bir önbilgisi ve algılarının olmadığı saptanmıştır. İkinci ve üçüncü ders saatlerinde uygulanan eylem etkinlikleri sonrası durum tespit etkinliği tekrar uygulanmıştır. Öğrencilerin çoğunluğu iskan kavramı ile ilgili ilişkili metafor oluşturmasına karşın bu kavramın Osmanlı Devleti ile ilişkisini belirtemediklerinden dolayı 4. ders saatinde ek etkinlikler uygulanmıştır. Yapılan görüşmeler ile süreç sonu değerlendirme metninden üretilen verilere göre ek-etkinliklerin amacına hizmet ettiği görülmüştür. Bu durum araştırma kapsamında hazırlanan etkinliklerin iskân kavramını etkili ve kalıcı bir şekilde öğrenilmesine katkı sağladığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Kavram, Kavram Öğretimi, İskân, Eylem Araştırması 

Anahtar Kelimeler

-, Sosyal Bilgiler, Kavram, Kavram Öğretimi, İskân, Eylem Araştırması

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Akgün, İ.H. (2014). Sosyal Bilgiler Dersi 7. Sınıf Kültür ve Miras Öğrenme Alanı Türk Tarihine Yolculuk Ünitesinde Geçen Kavramların Öğrenilme Düzeyi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic. 9 (5), 105-116. 03.03.2015 tarihinde
• http://www.turkishstudies.net/Makaleler/544678728_04Akg%C3%BCn%C4%B0smailHakan-sos-105-116.pdf adresinden erişilmiştir.
• Barth, J.L. ve Demirtaş, A. (1997). Sosyal Bilgiler Öğretimi: Kaynak Üniteler. YÖK / Dünya Bankası. Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara.
• Çiviler. M. ve Kaya. M. (2012). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi “Yeryüzünde Yaşam” Ünitesinde Yer Alan Tarih Kavramlarının Öğretiminde Karşılaşılan Kavram Yanılgıları Üzerine Bir Eylem Araştırması, Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-31. 10 Mayıs 2014 tarihinde
• http://www.tuhed.org/article/download/1004000003/1004000003 adresinden erişilmiştir.
• Dinçer, T. (2012) . 9. Sınıf Öğrencilerine Kuvvet Kavramının Öğretimi: Bir Eylem Araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doğanay. A. (2005). Öğretimde Kavram ve Genellemelerin Geliştirilmesi. Öztürk C. D. Dilek D. (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 277-293) Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Glesne, C. (2012). Nitel Araştırmaya Giriş. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık. (Özgün eser 2011 tarihlidir).
• Johnson, A. P. (2014). Eylem Araştırması El Kitabı. Y. Uzuner ve M. Özten Anay (Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık. (Özgün eser 2012 tarihlidir).
• Kılıçoğlu, G. (2011). Sosyal Bilgiler Derslerinde Kavramsal Değişim Metinlerinin Kavram Yanılgılarını Giderme Üzerine Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005). İlköğretim 1-5 Sınıf Programları Tanıtım El Kitapçığı, Ankara: MEB Yayınları. 31.10.2015 tarihinde
• http://www.sinifogretmeniyiz.biz/-ogretim-programlari--ilkogretim-programi-tanitim-el-kitabi-dosya_indir-4208.asp adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu, Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Özmen, H. (2005). Kimya Öğretiminde Yanlış Kavramlar: Bir Literatür Araştırması, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (1). 20.05.2014 tarihinde
• www.tebd.gazi.edu.tr/index.php/tebd/article/view/309/291 adresinden erişilmiştir.
• Safran, M. (2008). Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi. (Bayram Tay, Adem Öcal, Ed.). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (301-334). Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (1988). Türkçe Sözlük (Cilt. 2). Ankara: Türk Dil Kurumu Basımevi.
• Ülgen, G. (2004). Kavram Geliştirme: Kuramlar ve Uygulamalar (4.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yıldırım. A ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Basım). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, K. ve Çeltikçi C. (2013). İlköğretim 3. Sınıf Öğrencilerine Soyut ve Çok Boyutlu Kavramların Kazandırılması: Bir Eylem Araştırması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 8 (6). 895-924. 10.05.2014 tarihinde
• http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1052866588_53Y%C4%B1lmazKaya%20sos.-895-924.pdf adresinden erişilmiştir.
• Yılmaz, E. (2014). 7. Sınıf Temel Astronomi Kavramlarının Etkin Öğretimine Yönelik Bir Eylem Araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.