Rehber Öğretmenlerin Psikolojik Sağlamlıklarının Öz Eleştirel Ruminasyon, Sıkıntıyı Tolere Etme ve Psikolojik Kırılganlık Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 63 - 78, 31.08.2020

Mustafa Pamuk , Zekeriya Gökce

Öz

Bu araştırmada rehber öğretmenlerin psikolojik sağlamlıklarının öz eleştirel ruminasyon, sıkıntıyı tolere etme ve psikolojik kırılganlık bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Konya Milli Eğitim Müdürlüğü’nden alınan izinle Konya’da görev yapmakta olan rehber öğretmenlerden veri toplanmıştır. Araştırmada kişisel bilgi formu, kısa psikolojik sağlamlık ölçeği, psikolojik kırılganlık ölçeği, öz eleştirel ruminasyon ölçeği ve sıkıntıyı tolere etme ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerle yapılan aşamalı regresyon analizi sonucuna göre, öz eleştirel ruminasyon ve sıkıntıyı tolere etme değişkenlerinin rehber öğretmenlerin psikolojik sağlamlıklarını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yordadığı, psikolojik kırılganlık değişkeninin ise psikolojik sağlamlığın anlamlı bir yordayıcısı olmadığı bulunmuştur. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın dikkate alınarak tartışılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik sağlamlık, psikolojik kırılganlık, öz eleştirel ruminasyon, sıkıntıyı tolere etme

Kaynakça

• , H., & Hu, J. (2016). Psychological resilience moderates the impact of social support on loneliness of “left-behind” children. Journal of health psychology, 21(6): 1066-1073.
• Akduman, G., Karahan, G. ve Solmaz, M.S. (2018). İletişim becerileri üstünde empati ve psikolojik sağlamlığın etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 3(4): 765-775.
• Akın, A., Akça, M. Ş. ve Gülşen, M. (2015). Sıkıntıyı tolere etme ölçeği Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2): 619-630.
• Akın, A., & Eker, H. (2011, July). Turkish version of the Psychological Vulnerability Scale: A study of validity and reliability. Paper presented at the 32th International Conference of the Stress and Anxiety Research Society (STAR), July, 18-20, Münster, Germany.
• Akkuş-Çutuk, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinin duygusal öz-yeterlik ile sıkıntıya dayanma düzeyi ilişkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3): 211-218.
• Alibekiroğlu, P. B., Akbaş, T., Bulut-Ateş, F. ve Kırdök, O. (2018). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz anlayışın aracı etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2): 1-17.
• Arici-Ozcan, N., Cekici, F., & Arslan, R. (2019). The relationship between resilience and distress tolerance in college students: The mediator role of cognitive flexibility and difficulties in emotion regulation. International Journal of Educational Methodology, 5(4), 525-533.
• Armutlu, İ. (2019). Belirsizliğe tahammülsüzlük, dürtüsellik, ruminasyon ve genel erteleme eğiliminin psikolojik belirtiler ile ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Avşaroğlu, S., & Koç, H. (2019). Yaşam Doyumu ile Sıkıntıyı Tolere Etme Arasındaki İlişkide İyimserliğin Aracı Etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(53), 565-588.
• Bugay, A. (2010). Investigation of social-cognitive, emotional and behavioral variables as predictors of self-forgiveness. (Unpublished Doctoral Dissertation). Middle East Technical University, Ankara
• Bugay, A. ve Erdur-Baker, Ö. (2015). Eşli ruminasyon ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43): 106-114.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi al kitabı (11. Basım) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O.E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyükşahin-Çevik, G., Doğan, İ. ve Yıldız, M.A. (2016). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin yılmazlık ve tükenmişliklerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 971-984.
• Çapan, B.E. ve Arıcıoğlu, A.(2014). Psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak affedicilik/Forgiveness as predictor of psychological resiliency. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4): 70-82.
• Çetinkaya, A. ve Sarıcı-Bulut, S. (2019). Lise öğrencilerinde kendini toparlama gücü düzeyleri ve öznel iyi oluşu artırma stratejilerinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(55): 1053-1084.
• Çetinkaya, H. Z., Alpar, G., & Arıcak, O. T. (2017, December). Moderating Effect of Resilience between Childhood Trauma and Depression, Rumination in Turkish University Students. In Yeni Symposium, 55,4, 10-16.
• Davidson, C. L., Grant, D. M., Byrd-Craven, J., Mills, A. C., Judah, M. R., & Lechner, W. V. (2014). Psychometric properties of the co-rumination questionnaire. Personality and Individual Differences, 70: 171-175.
• Demirci, İ., Ekşi, H., Ekşi, F. ve Kaya, Ç. (2019). Character strengths and psychological vulnerability: The mediating role of resilience. Current Psychology, https://doi.org/10.1007/s12144-019-00533-1
• Dempsey, A. E., O'Brien, K. D., Tiamiyu, M. F., & Elhai, J. D. (2019). Fear of missing out (FoMO) and rumination mediate relations between social anxiety and problematic Facebook use. Addictive behaviors reports, 9,1-7.
• Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1): 93-102.
• Eisma, M. C., Stroebe, M. S., Schut, H. A., Van Den Bout, J., Boelen, P. A., & Stroebe, W. (2014). Development and psychometric evaluation of the Utrecht Grief Rumination Scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 36(1):165-176.
• Ekşi, H., Erök-Özkapu, D. ve Ümmet, D. (2019). Üniversite öğrencilerinde psikolojik kırılganlıkla öznel zindelik arasındaki ilişkide genel psikolojik sağlığın aracı rolü. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(5):183-190.
• Elhai, J. D., Levine, J. C., O’Brien, K. D., & Armour, C. (2018). Distress tolerance and mindfulness mediate relations between depression and anxiety sensitivity with problematic smartphone use. Computers in Human Behavior, 84: 477-484.
• Erdur-Baker, Ö., Özgülük, S.B., Turan, N. ve Demirci-Danışık, N. (2009). Ergenlerde görülen psikolojik belirtilerin yordayıcıları olarak ruminasyon ve öfke/öfke ifade tarzları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32): 45-53.
• Falavarjani, M. F., & Yeh, C. J. (2019). Optimism and distress tolerance in the social adjustment of nurses: Examining resilience as a mediator and gender as a moderator. Journal of Research in Nursing, 24(7), 500-512.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS . Thousand Oaks, CA, US.
• Güloğlu, B. ve Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 11(2), 73-88.
• Gürgan, U. (2006). Grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin yılmazlık düzeylerine etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Hjemdal, O., Vogel, P. A., Solem, S., Hagen, K., & Stiles, T. C. (2011). The relationship between resilience and levels of anxiety, depression, and obsessive–compulsive symptoms in adolescents. Clinical psychology & psychotherapy, 18(4): 314-321.
• Iverson, K. M., Follette, V. M., Pistorello, J., & Fruzzetti, A. E. (2012). An investigation of experiential avoidance, emotion dysregulation, and distress tolerance in young adult outpatients with borderline personality disorder symptoms. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment, 3(4): 415-422.
• Kapikiran, S., & Acun-Kapikiran, N. (2016). Optimism and psychological resilience in relation to depressive symptoms in university students: Examining the mediating role of self-esteem. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(6): 2087-2110.
• Karabati, S., Ensari, N., & Fiorentino, D. (2019). Job satisfaction, rumination, and subjective well-being: A moderated mediational model. Journal of Happiness Studies, 20(1): 251-268.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
• Karaırmak, Ö. ve Siviş-Çetinkaya, R. (2011). Benlik saygısının ve denetim odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: Duyguların aracı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35): 30-43.
• Keough, M. E., Riccardi, C. J., Timpano, K. R., Mitchell, M. A., & Schmidt, N. B. (2010). Anxiety symptomatology: The association with distress tolerance and anxiety sensitivity. Behavior therapy, 41(4): 567-574.
• Kocalar, H.E. (2019). Öz eleştirel ruminasyon ölçeğinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi ve üniversite öğrencilerindeki mükemmeliyetçilik ile akademik erteleme ilişkilerinde öz eleştirel ruminasyonun aracılık rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Koç-Yıldırım, P., Yıldırım, E., Otrar, M. ve Şirin, A. (2015). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile benlik kurgusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,42: 277-297.
• Kurtoğlu, S.S. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin algılanan sosyal destek, benlik saygısı ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Morgan, G. A., Leech, N. L. Gloeckner, G. W. ve Barrett, K. C. (2004). SPSS for introductory statistics: Use and interpretation. Psychology Press Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B.E., & Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on psychological science, 3(5), 400-424.
• Oral, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin affetme düzeylerinin öz-anlayış, kişilerarası hataya ilişkin ruminasyon ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi.(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Emstitüsü, Konya.
• Sarıçalı, M., & Satıcı, S. A. (2017). Shyness as mediating role between mindfulness and psychological vulnerability. Hitit University Journal of Social Sciences Institute, Year, 10: 655-670.
• Satici, S. A. (2016). Psychological vulnerability, resilience, and subjective well-being: The mediating role of hope. Personality and Individual Differences, 102: 68-73.
• Satici, S. A., & Uysal, R. (2017). Psychological vulnerability and subjective happiness: The mediating role of hopelessness. Stress and Health, 33(2): 111-118.
• Satici, S.A., Uysal, R., Yilmaz, M.F., & Deniz, M.E. (2016). Social safeness and psychological vulnerability in Turkish youth: The mediating role of life satisfaction. Current Psychology, 35(1): 22-28.
• Simons, J. S., & Gaher, R. M. (2005). The Distress tolerance scale: Development and validation of a self-report measure. Motivation and Emotion, 29(2): 83-102.
• Sinclair, V.G., & Wallston, K.A. (1999). The development and validation of the Psychological Vulnerability Scale. Cognitive Therapy and Research, 23(2):119-129.
• Smart, L.M., Peters, J.R., & Baer, R.A. (2016). Development and validation of a measure of self-critical rumination. Assessment, 23(3):321-332.
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200.
• Smith, J. L., & Hollinger-Smith, L. (2015). Savoring, resilience, and psychological well-being in older adults. Aging & mental health, 19(3):192-200.
• Souri, H., & Hasanirad, T. (2011). Relationship between resilience, optimism and psychological well-being in students of medicine. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30: 1541-1544.
• Sukhodolsky, D. G., Golub, A., & Cromwell, E. N. (2001). Development and validation of the anger rumination scale. Personality and individual differences, 31(5): 689-700.
• Taku, K. (2014). Relationships among perceived psychological growth, resilience and burnout in physicians. Personality and Individual Differences, 59:120-123.
• Terzi, Ş. (2006). Kendini toparlama gücü ölçeği’nin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26): 77-86.
• Willis, K. D., & Burnett Jr, H. J. (2016). The Power of Stress: Perceived Stress and Its Relationship with Rumination, Self-Concept Clarity, and Resilience. North American Journal of Psychology, 18(3), 483-498.
• Yıldız, M. ve Eldeleklioğlu, J. (2019). Üniversite öğrencilerinin depresyon düzeylerinin ruminasyon ve problem çözme becerileriyle ilişkisi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1): 27-46.