Mesleki Yönde Bilişsel Gelişim Öz-değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik-Güvenirlik ve Betimsel Analiz

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 113 - 124, 27.12.2023

Muhammet Curabay , Şeref Tan

https://doi.org/10.29065/usakead.1311117

Öz

Bu çalışmada üniversitelerin Fen ve Mühendislik bilimlerinde öğrenim gören son sınıf lisans öğrencilerinden son yılının bir yarıyılını zorunlu uygulamalı iş yeri eğitimi kapsamında özel sektör işletmelerinde ya da sanayi kuruluşlarında geçiren öğrencilere yönelik mesleki bilişsel gelişim öz-değerlendirme ölçeğini geliştirmek amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemi uygulamalı iş yeri eğitimi uygulayan 16 Devlet üniversitesinden basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenen 675 öğrenci oluşturmaktadır. Hazırlanmış olan ölçeğin yapı geçerliğini test için taslak ölçek 453 kişiye uygulanmış ve açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre geliştirilen ölçeğin geçerliğini test etme amacıyla 222 öğrenciye doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. AFA sonuçlarına göre KMO değerinin .95 ve Barnett Testinin anlamlı olduğu (p < .05) bulunmuştur. Baskın bir tek faktörün olduğu anlaşılan ölçeğin tek faktör tarafından açıklanan varyansı %45,15 olarak bulunmuştur. Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ölçülen yapının tek faktörlü yapısını doğrulayan uyum indeksleri vermiştir.(χ²/sd = 2.38; CFI = .959; TLI = .955; RMSEA = .079; SRMR = .050). Ölçümlerden elde edilen Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı ise .96 olarak bulunmuştur. Analiz sonuçları geliştirilen mesleki bilişsel gelişim öz-değerlendirme ölçeğinin hem geçerliğini hem de güvenirliğini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

ölçek geliştirme, geçerlik, güvenirlik, zorunlu uygulamalı iş yeri eğitimi

Developing Occupational Cognitive Development Self-Assessment Scale: Validity-Reliability and Descriptive Statistics

Öz

The aim of this study is to develop an occupational cognitive development self-assessment scale for senior undergraduate students studying in the Science and Engineering sciences disciplines at universities in Turkey. These students spend one semester of their final year in private sector enterprises or industrial organizations as a part of compulsory applied workplace training. To establish the scale’s construct validity, the draft scale was administered to 453 individuals and first exploratory factor analysis was performed. Subsequently, confirmatory factor analysis was performed on 222 students to test the validity of the developed scale based on the obtained results. According to the results of the exploratory factor analysis (EFA), the KMO value was found to be .95 and the Bartlett Test (p < .05) indicated statistical significance, suggesting that the current data is suitable for exploratory factor analysis. The single-factor scale that emerged explained 45.15% of the variance. Confirmatory factor analysis (CFA) further supported the one-factor structure of the scale (χ²/df = 2.38; CFI = .959; TLI = .955; RMSEA = .079; SRMR = .050). The reliability of the measurements, as indicated Cronbach's alpha reliability coefficient, was found to be .96. These results provide support for the validity and reliability of the developed occupational cognitive development self-assessment scale.

Anahtar Kelimeler

Scale development, Validity, Reliability, Compulsory applied workplace training

Kaynakça

• ABET (2019). Accreditation Board for Engineering and Technology. Erişim adresi: https://www.abet.org/
• Akgül, A., Uçar, M., Öztürk, M. ve Ekşi, Z.(2013). Mühendislik eğitiminin iyileştirilmesine yönelik öneriler, geleceğin mühendisleri ve işgücü analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(1), 14-18.
• Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2021). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. Longman.
• Ayvaz, B., ve Borat, O. (2016). Uygulamalı mesleki eğitim: Sorunlar ve öncelikli konular. İstanbul Ticaret Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstriyel Araştırma ve Gelişim Dergisi, 1(1), 33-40.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Çevik, Ö. C. (2015). Güney Kore kalkınmasında mesleki eğitim sisteminin rolü. İş ve Hayat, 1(2), 69-92.
• Gasset, O. Y. (1998). Üniversitenin misyonu (N. G. Işık, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Günay, D. (2001). Mühendislik, teknoloji ve tarih. Mimar ve Mühendis Dergisi, 30, 6-14.
• Kahraman, S., Ertutar, Y. ve Girgin, S. C. (2009). Mühendislik eğitimi ve akreditasyon. İnşaat Mühendisliği Eğitimi Sempozyumu Bildiler Kitabı (ss. 277-284). Antalya.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, teknikler ve ilkeler. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kaysi, F. ve Gürol, A. (2017). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin işyeri uygulamalı eğitim süreçlerinin değerlendirilmesi. Kesit Akademi Dergisi, 8, 266-280.
• Kline, R. BH. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford press.
• Kutlu, Ö., Doğan, C. D. ve Karakaya, İ. (2017). Ölçme ve değerlendirme: Performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme (5. Baskı). Pegem Akademi.
• MÜDEK (2020) Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği. Erişim adresi: https://www.mudek.org.tr/
• MÜDEK (2014). Mühendislik lisans programları değerlendirme ölçütleri, Sürüm 2.1 – 23.12.2014. Erişim adresi: http://www.mudek.org.tr/doc/tr/MUDEKDegerlendirme_Olcutleri_(2.1-23.12.2014).pdf
• Newport, C. L., & Elms, D. G. (1997). Effective engineers. International Journal of Engineering Education, 13(5), 325-332.
• ÖSYM (2022). 2021 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) yükseköğretim programları ve kontenjanları kılavuzu. Erişim adresi: https://cdn.osym.gov.tr/pdfdokuman/2023/YKS/tkilavuz20072023.pdf.
• Özkan, T. ve Alan, B. (2022). Meslek Yüksekokullarında 3+1 eğitim modeli kapsamında iş yeri uygulaması ve öğrenci kazanımları. Yükseköğretim Dergisi, 12(1) , 153-167. doi: 10.2399/yod.21.633795.
• Özsoy, A. (2013). Mühendislik eğitimine çalışan mühendislerin bakışı ve işyeri eğitimi modeli. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(1), 77-85.
• Sarıbıyık, M. (2019). Mesleki eğitimde +1 uygulamalı eğitim modeli. https://setav.org/assets/uploads/2019/08/A292.pdf
• SPSS IBM. (2017). IBM SPSS statistics for Windows, Version 25. Armonk, NY: IBM SPSS Corp.
• Şenel, A. ve Gençoğlu, S. (2003). Küreselleşen dünyada teknoloji eğitimi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(12), 45-65.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK) (2016). Türkiye yükseköğretim yeterlilikler çerçevesi. http://tyyc.yok.gov.tr/?pid=20 adresinden 30.05.2016 tarihinde erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK) (2019). YÖK’ten sanayide eğitim desteği https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2019/yok-ten-sanayide-egitim-destegi.aspx
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK) (2022, 12 Nisan). YÖK’ten Fen ve Mühendislik öğrencilerine Ar-Ge ve burs desteği. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2022/yok-ten-fen-ve-muhendislik-ogrencilerine-ar-ge-ve-burs-destegi.aspx