İstenmeyen Davranışların Ortaya Çıkmasında Çok Kültürlülük Etkisi ve Önleme Yolları: Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 158 - 176, 30.12.2024

İsmail Aydoğan , Neslin İhtiyaroğlu , Yusuf Korkmaz

https://doi.org/10.29065/usakead.1575675

Öz

Bir kültürleme süreci olan eğitimi, olumsuz yönde etkileyebilecek değişkenlerden bir tanesi de istenmeyen öğrenci davranışlarıdır. Bu çalışmada çok kültürlü olan ve olmayan sınıflardaki istenmeyen davranışlar öğretmen görüşlerine göre karşılaştırmalı bir şekilde araştırılmış, sınıflardaki istenmeyen davranışların birbirinden farklılıkları ve benzerlikleri ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Çalışmada araştırma yöntemlerinden nitel yöntem ve olgu bilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilen veriler, içerik analizi tekniği ile bulgulara dönüştürülmüştür. Çalışma bulgularına göre çok kültürlülük, istenmeyen davranış tanımlamasında belirleyicilik göstermese de; bu tür davranışların ortaya çıkmasında önemli role sahiptir. Çalışmanın sonunda hem çok kültürlü olan hem de çok kültürlü olmayan sınıflarda istenmeyen davranışların önlenmesine yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İstenmeyen Davranış, Çok Kültürlülük, Davranış Yönetimi

Kaynakça

• Akkök, F. (2004). Ailelerin eğitim sürecine katılımı. İlköğretimde rehberlik (ss. 257-259). Nobel Yayın Dağıtım.
• Akyavuz, E.K. (2019). İlkokul öğrencilerinin sergiledikleri istenmeyen davranışlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 3(5), ss. 30-40.
• Altınel, Z. (2006). Student misbehaviour in classes: Teachers' and students' perspectives (Yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Anar, K., Anar, N., Tanrıkulu, R., & Bal Çelik, Y. (2024). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Yönetiminde İstenmeyen Davranışlar Karşısında İzledikleri Stratejilerin Belirlenmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(5), 1089–1108. https://uleder.com/index.php/uleder/article/view/523
• Aslan, S. & Sadık, F. (2015). İlkokul sınıf öğretmenlerinin disiplin problemleri ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Journal of Turkish Studies.
• Ataman, A. (2003). Sınıfta iletişimde karşılaşılan davranış problemleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(3), 251–262.
• Aydın A. (2000). Sınıf yönetimi. Alfa Yayınevi.
• Aydoğan, İ. (2010). Kuram ve uygulamada sınıf yönetimi. Anı Yayıncılık.
• Başar, H. (2003). Sınıf yönetimi. Anı Yayınları.
• Bayar, A., & Kerns, J. H. (2015). Undesired behaviors faced in classroom by physics teachers in high schools. International Journal of Physics and Chemistry Education, 7(1), 37–45.
• Celep, C. (2008). Sınıf yönetiminde kuram ve uygulama. Pegem Yayınları.
• Ciğerci, F. M. (2020). Multiculturalism and multicultural education in the eyes of teachers and directors at primary schools. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5/1, 125-139. DOI: 10.33905/bseusbed.732656
• Çalışkan Maya, İ. (2004). Mesleki-Teknik Liselerde istenmeyen öğrenci davranışlarına gösterilen öğretmen tepkileri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Çankaya, İ. (2011). İlköğretimde akran zorbalığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 81-92.
• Çanakçı, H. & Çankaya, İ. (2011). Sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlarla başa çıkma yolları. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkishor Turkic, 6(2), 307-31
• Çapri, B., Balcı, A. & Çelikkaleli, Ö. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin sınıf içi istenmeyen davranışlara ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 89-102.
• Çubukçu, Z. & İnci, T. (2020). Sınıf içinde gösterilen İstenmeyen davranışlar ve nedenleri. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(18), 207-219.
• Delen, A. & Ercoşkun, M. H. (2019). Yabancı uyruklu öğrencilerin bulunduğu ilkokullarda istenmeyen öğrenci davranışlarının nitel açıdan incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 299-322.
• Dilmen, N. E. & Öğüt, S., (2010). Sosyalleşmenin yeni yüzü: Sosyal paylaşım ağları. 2. Yeni İletişim Ortamları ve Etkileşim Uluslararası Konferansı
• Dönmez, B. & Cömert, M. (2009). Öğretmen adaylarının, kendilerinin ve uygulama öğretmenlerinin sınıf içi istenmeyen öğrenci davranışları ile baş etme konusundaki yeterliklerine ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 47-55.
• Duymaz, E., Akdoğan, T. & Tuncer, E. (2023). Öğrencilerde istenmeyen davranışlar ve bu davranışları engelleme yaklaşımları. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 6(1), 17-35.
• Ekinci, C. E.,& Burgaz, B. (2009). İstenmeyen öğrenci davranışlarının öğretmen ve okuldan kaynaklanan nedenleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 91-111.
• Ekmekçi, Z.(2023). Kültürlerarası Duyarlılık. İletisimansiklopedisi.com /2023/04/11/kulturlerarasi-duyarlilik-intercultural-sensitivity/
• Erden, M. (2008). Sınıf yönetimi. Arkadaş Yayınları.
• Evertson, C. M., Emmer, E. T., & Worsham, M. E. (2003). Classroom management for elementary teachers.
• Allyn and Bacon Gangal, M. & Öztürk Y. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarında istenmeyen davranışlar ve başa çıkma yolları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 1100-1118. doi: 10.14689/issn.2148-624.1.7c.3s.9m
• Gökkaya, F. & Sütçü, S. (2020). Akran zorbalığının ortaokul öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 40-54.
• Gökyer, N. & Doğan, B. (2016). İstenmeyen öğrenci davranışları ve nedenlerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1),93-106.
• Gündüz, H. B. & Konuk, S. (2016). İlkokul öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen davranışlar ile baş etme stratejileri. Yıldız Journal of Educational Research, 1(1), 37-54.
• İflazoğlu, A. & Bulut, M. S. (2005). Anasınıfı öğretmenleri ile öğretmen adaylarının sınıf yönetimine bakış açıları: Nitel bir çalışma örneği. I. Uluslararası Okul öncesi Eğitimi Kongresi, 30Haziran/3 Temmuz, İstanbul, 251–269.
• Kaya, Z. (2002). Sınıf yönetimi. Pegema Yayıncılık.
• Karataş, Z. (2017). Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86
• Kepenekçi, Y. K. & Çınkır, Ş. (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34 (34), 236-253.
• Kesten, A., Kıroğlu, K., & Elma, C. (2010). Türkiye’deki yabancı uyruklu öğrencilerin dil ve eğitim sorunları. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(24), 65-85.
• Kılıç, S. (2007). İlköğretim öğrencilerinin saldırgan davranışları ile ilgili okul yöneticilerinin algıları (Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılıç – Özmen, Z. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleriyle öğrencilerin istenmeyen davranışlarını algılamaları ve başa çıkma yöntemlerin arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Kitishat, A.R. (2013). Undesirable behavior in class: reasons and solutions .Research Journal of Science and IT Management. 2.(5), 37-42.
• Korkmaz, İ. (2004). Sosyal öğrenme kuramı. Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Korkmaz, N. H., Korkmaz, F. ve Özkaya, G. (2009). Elementary school physical education teachers’ strategies against discipline problems (Bursa Province Case). İlköğretim Online, 8(1), 119-128, 2009. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
• Kotluk, N. & Kocakaya, S. (2019). Türkiye' de öğretmenlerin kültürel değerlere duyarlı eğitime ilişkin görüşleri: Bir karma yöntem araştırması. Sakarya University Journal of Education. 9(2). 304-334.
• Küçükahmet, L. (2002). Sınıf yönetimde çağdaş yaklaşımlar. Nobel Yayıncılık.
• Leung, J. ve Ho, C. (2001). Disruptive behavior perceived by Hong Kong primary school teachers. Educational Research Journal, 16, 223–237.
• Little, E. (2005). Secondary school teachers’ perceptions of students’ problem behaviours. Educational Psychology, 25, 369–377
• Malikow, M. (2013). Effective teacher study. National Forum of Teacher Education-journal electronic, 16, 34-46
• Mercan, N.(2016). Cultural sensitivity and communication skills on the relationship between an investigation. Global Business Research Congress (GBRC), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
• Nalbant, A.,Babaoğlan, E. & Çelik, E. (2018). Akran zorbalığına uğrayan kurbana karşı empati ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 840-851.
• Nayir, F. & Sarıdaş, G. (2020).Çok kültürlü eğitim, kültürlerarası eğitim ve kültürel değerlere duyarlı eğitime ilişkin kavramsal bir inceleme. The Journal of International Social Research. 13(70).
• Okafor, G.O.(2022). Strategies adopted by teachers in management of classroom undesireable behaviours among junior secondary school students in anabra state. Journal of Educational Research and Development, 5(1): 2682-5201
• Özan, M.B. & Şengür, D. (2017). An investigation of the teachers' viewpoints on multicultural education and education in mother tongue. The Journal of International Social Sciences. 27(2). 113-121.
• Özdevecioğlu, M. & Çelik, C., (2009). Örgüt kültürü tipleri itibariyle bireylerin algıladıkları mağduriyet farklılıklarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 23 ( 1). 95-112.
• Özer G (2009). Öğretmen adaylarının sınıf içinde gözlemledikleri istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlarla baş etmede kullanılabilecek stratejilere ilişkin görüşler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özer, B., Bozkurt, N. & Tuncay, A. (2014). İstenmeyen öğrenci davranışları ve öğretmenlerin kullandıkları başa çıkma stratejileri. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 154-159.
• Pala, A. (2005). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarını önlemeye dönük disiplin modelleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 171-179.
• Polat, S.(2009). Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik kişilik özellikleri. Uluslararası Online Eğitim Bilimleri Dergisi/ International Online Journal of Educational Sciences, 1 (1), 154-164.
• Sadık, F. (2004). Öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışlarla baş edilme stratejilerinin öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerine göre incelenmesi ve güvengen disiplin modeli temele alınarak uygulanan eğitim programının öğretmenlerin baş etme stratejilerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sadık, F. & Doğanay, A. (2007). Sınıf içi istenmeyen davranışlarla ilgili öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 539-560.
• Sarıtaş, M. (2000). Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar. Sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili kurallar geliştirme ve uygulama. Nobel Yayın Dağıtım.
• Senay K (2011). İlköğretim okulları birinci kademede görevli yönetici ve öğretmen algılarına göre istenmeyen öğrenci davranışları ve önleme yöntemleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul
• Siyez, D.M. (2009). Liselerde görev yapan öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik algıları ve tepkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25),67-80.
• Sun, R. C. F. & Shek, D. T. L. (2012). Student classroom misbehavior: An exploratory study based on teachers’ perceptions. The Scientific World Journal, 1-8.
• Teyfur M (2015) Undesirable student behaviours encountered by prımary school teachers and solution proposals. Ağrı İbrahim Çeçen University Faculty Of Education, 10(17): 2422-2432
• Uysal, H., Altun, S. A. & Akgün, E. (2010). Okulöncesi öğretmenlerinin çocukların istenmeyen davranışları karşısında uyguladıkları stratejiler. İlköğretim Online, 9(3), 971-979.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık