Yıl 2014,
Cilt: 2014 Sayı: XVII, - , 01.12.2013
Öz
Bu çalışmada İslam toplumlarının tarihinde iktisat ve iktisadi gelişmenin dinamikleri üzerinde durulacaktır. Müslüman toplumların iktisadi anlayışları, kuralları ve uygulamaları iki temel esasa dayanmaktadır. Bunlar; ilk olarak, İslamiyet’in bir din olarak iktisat ve iktisadi gelişme ile olan ilişkisi, ikinci olarak da İslamiyet’in doğduğu coğrafyanın iktisadi gelişme açısından devrettiği tarihi mirastır. İslam’ın iktisada bakışı Kur’an, Sünnet ve diğer ana kaynaklarda nasıl görülmektedir? İslam iktisadi zihniyetinin dayandığı unsurlar nelerdir? sorularına cevap aranacaktır. Diğer taraftan İslamiyet’in doğduğu Mekke şehri, Mekke’nin ve Yakın Doğu coğrafyasının iktisadi ve ticari potansiyeli, Hz. Peygamber’in bir Mekkeli olarak konumu, İslam’ın şehre bakışı ve bunun İslam toplumlarının iktisadi gelişmesi açısından rolleri ele alınacaktır. Bu sorulara verilecek cevaplarla, oryantalist bakışın bir önermesi olarak, “bugün İslam toplumlarının içinde bulunduğu iktisadi geri kalmışlığın dini ve tarihi bir arka planının olup olmadığı meselesinin aydınlanmasına bir katkı sağlanacaktır.
Kaynakça
- Abdullah Alevi Haci Hasan, “The Arabian Commerical Backround in Pre-Islamic Times”, Islamic Culture, Haydarabad/Hindistan, 1987/LXI, nu. 2, çev. Abdulhalik Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 200 Alusi, Sebaiku’z-Zeheb fi Ma’rifet-i Kabaili’l-Arab, Bağdat 1280. Baban, Şükrü, İktisat Dersleri, İstanbul 1943. Bayram, Mikail,, Türkiye Selçukluları Üzerine Araştırmalar, Konya 200 Canan, İbrahim, Kütüb-i Sitte Muhtasarı Ter.Şerhi, V, I.Basım,1991.
- Duri, Abdülaziz, İslam İktisat Tarihine Giriş, çev. Sabri Orman, Endülüs Yay., İstanbul 1991, Ebu Muhammed Abdülmelik b. Hişam, es-Siretü’n-Nebeviyye, C. I, tahk. Taha A. Sa’d, Beyrut 1975. Ebu’l Fazl Ca’fer b. Ali ed-Dımışki, “el-İşare ila Mehasini’t-Ticare”, çev. A. Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 2008, s. 475-5 Ebu Zehra, Muhammed, Ebu Hanife, Çev:Osman Keskinoğlu, D.İ.B. Yay., Ankara,1962, Ebu Osman Amr b. Bahr el-Cahiz, Medhu’t-Tüccar ve Zemmi Ameli’sSultan, A. Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 2008. Fahri, Macit, İslam Felsefesi Tarihi, çev. Kasım Turhan, Şa-to yay. İstanbul 2008, Falay, Nihat, İbn Haldun’un İktisadi Görüşleri, Güryay Matbaacılık, İÜİF Maliye Enstitüsü Yayını, İstanbul 1978, Faysal es-Samir, “Nahzatu’t-Ticareti’l Arabiyye fi’l Usuri’l Vüsta elİslamiyye”, Müerrihü’l Arabi, S. 14, London 1981, çev. Abdulhalik Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 2008. Gül, Muammer, “İslam Şehrinin Doğuşu”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 4, S. 6, Aralık 2001, s. 83-84; ____________, “Ortaçağ İslam Tarihinde Sosyal Sınıfların Tarihine Bir Bakış: Ahdas Hareketi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S. 7, Mayıs 2002, s. 73-74. ____________, “İslam şehirlerinin Ruhu”, Muradiye Dergisi, Yıl 7, Sayı 27Güngör, Erol, İslam Tasavvufunun Meseleleri, Ötüken yay. İstanbul 19 Hamidullah, Muhammed, Resulullah Muhammed, çev. Salih Tuğ, İrfan Yay., İstanbul 1992, ____________, İslam Peygamberi, çev. Salih Tuğ, İrfan Yay., İstanbul 1990, Hasan, H. İbrahim, Siyasi Dini Kültürel Sosyal İslam Tarihi, tercüme: İ. Yiğit-S. Gümüş, Kayıhan Yay., İstanbul 1985, Hassan, Abdullah Alevi Haci, “The Arabinan Commercial Backround in Pre-Islamic Times”, çev. A. Bakır-A. Aslan, Islamic Culture, Haydarabad/Hindistan, 1978/LXI, nu. 2, s. 70-83: Abdulhalik Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 2008. Hitti, Philip K ., History of Arabs: From the Earliest Times to the Present, London 1956. Hodgson, M.G.S. , İslam ’ ın Serüveni, I, İz Yay., tercüme: Heyet, İstanbul 1993. İbn Haldun, Mukaddime, çev. Süleyman Uludağ, Dergah Yayınları, C.I, bsk., İstanbul 2005, İbn Hişam, es-Siretü’n-Nebeviyye(İslam Tarihi Siret-i İbn Hişam Tercemesi, C. 1, çev. Hasan Ege, İstanbul 1985, İbn Kesîr, El Bıdaye Ve'n-Nıhaye, Çev. Mehmet Keskin, Çağrı Yayınları, C. İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Çev. Mustafa Can, Cantaş Yay., İstanbul 200 Karaca, Fatma, “Emeviler Dönemi Kadınının Durumuna Genel Bir Bakış Sükeyne bint Hüseyin Örneği”, Ankara Üniv. İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü İslam Tarihi Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek lisans Tezi, Ankara- 2010. Kur’an-ı Kerim, Açıklamalı türkçe Meali, Yeniasya Neşriyat, istanbul 200 Kuyucak, Hazım Atıf, İktisat Dersleri, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1960. Kızıklı, Zafer, “İslam Öncesi Arap Toplumunda İktisadi Yaşam ve Arap Diline Etkisi”, I. İktisat Tarihi Kongresi Tebliğleri 2, Ekonomik ve Sosyal Tarih Yayınları, İstanbul 2010, Knysh, Alexandar, Tasavvuf Tarihi, Mütercim: İhsan Duru, Ufuk Yay., İstanbul 20011, Lewis, Bernard, Tarihte Araplar, çev. Hakkı Dursun Yıldız, Ağaç Kitabevi Yayınları, 5.baskı, İstanbul 2009. Labib, Subhi Y., “Ortaçağ İslam Dünyasında Kapitalizm”, çev. Mustafa Alican, Tarih Okulu , sayı XIV, İlkbahar-Yaz İzmir 2013. Lombart, Maurice, İslamın Altın Çağı, çev. Nezih Uzel, Pınar Yay., el-Maverdi, Ebu’l Hasan, el-Ahkamu’s-Sultaniyye, çev. Ali Şafak, Bedir Yay., İstanbul 1976, Nicholson, Raynold A., İslam Sufileri, çev. Heyet, Çağlar yay., İstanbul 2004, Nizamülmülk, Siyasetname, çev. N. Bayburtlugil, Dergah Yay., İstanbul 19 Özaydın, Abdülkerim, “Arap”, DİA, C. 3, TDV İstanbul 19991, s. 323. Özel, Mustafa, İktisat Risaleleri, İz Yayıncılık, İstanbul 1994, Özel, Mustafa, “Adam Zengin Olur mu?”, İş Hayatında İslam İnsanı(Homo İslamicus), MÜSİAD Araştırma Raporu 9, İstanbul 1994, s. 4. Özsoy, İsmail, İslam Öncesi Dışa Açık Arabistan’da Ekonomik Bulgular , İsmailozsoy@yahoo.com. Peters, F.E., Mecca: A Literary History of the Muslim Holy Land, Princeton University Press, West Sussex UK 1994, Rodinson,Maxime, İslam ve Kapitalizm, çev. L.ferzi Topaçoğlu, İstanbul 200 Rıza Savaş, Raşid Halifeler Devrinde Kadın, İstanbul 1996. es-Salih, Subhi, İslam Mezhepleri ve Müesseseleri, çev. İ. Sarmış, Bir Yay. İstanbul 1983, Seyyid, Rıdvan, İslamda Cemaatler Kavramı, çev. Mehmet Can, Endülüs yay.,İstanbul 1991, Sıddıki, Selim A., İslam Devletinde Mali Yapı, çev. Rasim Özdenören, Fikir Yayınları, İstanbul 1980. Şeriati, Ali, İslam ve Sınıfsal Yapı, tercüme: Doğan Özlük, fecr yayınları, Ankara 2008, Toksarı, Ali, “Hz. Peygamber Devrinde Kadın”, Diyanet(İlmi Dergi), Ayrı Basım, 1993, Sayı:4. Tuğ, Salih, İslam Vergi Hukukunun Ortaya Çıkışı, Marmara Ünv. İlahiyat Fak. Vakfı yay., İstanbul 1984, Ülgener, Sabri F., Zihniyet ve Din İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı, Der Yay., İstanbul 1981, Weiss, Dieter, “Ibn Khaldun on Economic Transformation”, International Journal of Middle East Studies, 27/1 February 1995, s. 29-37. Yıldız, Hakkı Dursun, İslam Öncesi Arap Hayatı, Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, IV, Matbaai Ebuzziya, Yedi Askı (el-Muallakatü’s-Seba), çev. Ş. Yaltkaya, MEB., İstanbul 19 Zeydan, Corci, İslam Medeniyeti Tarihi I, Mütercim: Z. Megamiz, Naşir: Mümin Çevik, Doğan Güneş Yay., İstanbul 1971.
Yıl 2014,
Cilt: 2014 Sayı: XVII, - , 01.12.2013
Öz
This study focuses on the dynamics of economic development economics and the history of Islamic societies. Economic understanding of Muslim societies, rules and practices are based on two facts. These are, firstly, as a religion of Islam, the relationship between economics and economic development, the second as the birthplace of Islam, historical legacy bequeathed to the geography of economic development. Economics view of Islam, the Quran, Sunnah, and how are the other main sources? What are the elements of Islam are based on economical thoughts? will try to answer questions. On the other hand the city of Mecca birthplace of Islam, Mecca and the Near East as the economic and commercial potential, Hz. Position as a Prophet of Mecca, Islam's view of the city and its roles in Islamic societies will be discussed in terms of economic development. Answers to these questions, as a central premise of the Orientalist gaze, "in which the economic backwardness of Islamic societies today, a historical background of the religious and enlightenment of the issue of whether a contribution will be provided.
Kaynakça
- Abdullah Alevi Haci Hasan, “The Arabian Commerical Backround in Pre-Islamic Times”, Islamic Culture, Haydarabad/Hindistan, 1987/LXI, nu. 2, çev. Abdulhalik Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 200 Alusi, Sebaiku’z-Zeheb fi Ma’rifet-i Kabaili’l-Arab, Bağdat 1280. Baban, Şükrü, İktisat Dersleri, İstanbul 1943. Bayram, Mikail,, Türkiye Selçukluları Üzerine Araştırmalar, Konya 200 Canan, İbrahim, Kütüb-i Sitte Muhtasarı Ter.Şerhi, V, I.Basım,1991.
- Duri, Abdülaziz, İslam İktisat Tarihine Giriş, çev. Sabri Orman, Endülüs Yay., İstanbul 1991, Ebu Muhammed Abdülmelik b. Hişam, es-Siretü’n-Nebeviyye, C. I, tahk. Taha A. Sa’d, Beyrut 1975. Ebu’l Fazl Ca’fer b. Ali ed-Dımışki, “el-İşare ila Mehasini’t-Ticare”, çev. A. Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 2008, s. 475-5 Ebu Zehra, Muhammed, Ebu Hanife, Çev:Osman Keskinoğlu, D.İ.B. Yay., Ankara,1962, Ebu Osman Amr b. Bahr el-Cahiz, Medhu’t-Tüccar ve Zemmi Ameli’sSultan, A. Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 2008. Fahri, Macit, İslam Felsefesi Tarihi, çev. Kasım Turhan, Şa-to yay. İstanbul 2008, Falay, Nihat, İbn Haldun’un İktisadi Görüşleri, Güryay Matbaacılık, İÜİF Maliye Enstitüsü Yayını, İstanbul 1978, Faysal es-Samir, “Nahzatu’t-Ticareti’l Arabiyye fi’l Usuri’l Vüsta elİslamiyye”, Müerrihü’l Arabi, S. 14, London 1981, çev. Abdulhalik Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 2008. Gül, Muammer, “İslam Şehrinin Doğuşu”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 4, S. 6, Aralık 2001, s. 83-84; ____________, “Ortaçağ İslam Tarihinde Sosyal Sınıfların Tarihine Bir Bakış: Ahdas Hareketi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S. 7, Mayıs 2002, s. 73-74. ____________, “İslam şehirlerinin Ruhu”, Muradiye Dergisi, Yıl 7, Sayı 27Güngör, Erol, İslam Tasavvufunun Meseleleri, Ötüken yay. İstanbul 19 Hamidullah, Muhammed, Resulullah Muhammed, çev. Salih Tuğ, İrfan Yay., İstanbul 1992, ____________, İslam Peygamberi, çev. Salih Tuğ, İrfan Yay., İstanbul 1990, Hasan, H. İbrahim, Siyasi Dini Kültürel Sosyal İslam Tarihi, tercüme: İ. Yiğit-S. Gümüş, Kayıhan Yay., İstanbul 1985, Hassan, Abdullah Alevi Haci, “The Arabinan Commercial Backround in Pre-Islamic Times”, çev. A. Bakır-A. Aslan, Islamic Culture, Haydarabad/Hindistan, 1978/LXI, nu. 2, s. 70-83: Abdulhalik Bakır, Ortaçağ Tarih ve Medeniyetine Dair Çeviriler I, Ankara 2008. Hitti, Philip K ., History of Arabs: From the Earliest Times to the Present, London 1956. Hodgson, M.G.S. , İslam ’ ın Serüveni, I, İz Yay., tercüme: Heyet, İstanbul 1993. İbn Haldun, Mukaddime, çev. Süleyman Uludağ, Dergah Yayınları, C.I, bsk., İstanbul 2005, İbn Hişam, es-Siretü’n-Nebeviyye(İslam Tarihi Siret-i İbn Hişam Tercemesi, C. 1, çev. Hasan Ege, İstanbul 1985, İbn Kesîr, El Bıdaye Ve'n-Nıhaye, Çev. Mehmet Keskin, Çağrı Yayınları, C. İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Çev. Mustafa Can, Cantaş Yay., İstanbul 200 Karaca, Fatma, “Emeviler Dönemi Kadınının Durumuna Genel Bir Bakış Sükeyne bint Hüseyin Örneği”, Ankara Üniv. İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü İslam Tarihi Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek lisans Tezi, Ankara- 2010. Kur’an-ı Kerim, Açıklamalı türkçe Meali, Yeniasya Neşriyat, istanbul 200 Kuyucak, Hazım Atıf, İktisat Dersleri, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1960. Kızıklı, Zafer, “İslam Öncesi Arap Toplumunda İktisadi Yaşam ve Arap Diline Etkisi”, I. İktisat Tarihi Kongresi Tebliğleri 2, Ekonomik ve Sosyal Tarih Yayınları, İstanbul 2010, Knysh, Alexandar, Tasavvuf Tarihi, Mütercim: İhsan Duru, Ufuk Yay., İstanbul 20011, Lewis, Bernard, Tarihte Araplar, çev. Hakkı Dursun Yıldız, Ağaç Kitabevi Yayınları, 5.baskı, İstanbul 2009. Labib, Subhi Y., “Ortaçağ İslam Dünyasında Kapitalizm”, çev. Mustafa Alican, Tarih Okulu , sayı XIV, İlkbahar-Yaz İzmir 2013. Lombart, Maurice, İslamın Altın Çağı, çev. Nezih Uzel, Pınar Yay., el-Maverdi, Ebu’l Hasan, el-Ahkamu’s-Sultaniyye, çev. Ali Şafak, Bedir Yay., İstanbul 1976, Nicholson, Raynold A., İslam Sufileri, çev. Heyet, Çağlar yay., İstanbul 2004, Nizamülmülk, Siyasetname, çev. N. Bayburtlugil, Dergah Yay., İstanbul 19 Özaydın, Abdülkerim, “Arap”, DİA, C. 3, TDV İstanbul 19991, s. 323. Özel, Mustafa, İktisat Risaleleri, İz Yayıncılık, İstanbul 1994, Özel, Mustafa, “Adam Zengin Olur mu?”, İş Hayatında İslam İnsanı(Homo İslamicus), MÜSİAD Araştırma Raporu 9, İstanbul 1994, s. 4. Özsoy, İsmail, İslam Öncesi Dışa Açık Arabistan’da Ekonomik Bulgular , İsmailozsoy@yahoo.com. Peters, F.E., Mecca: A Literary History of the Muslim Holy Land, Princeton University Press, West Sussex UK 1994, Rodinson,Maxime, İslam ve Kapitalizm, çev. L.ferzi Topaçoğlu, İstanbul 200 Rıza Savaş, Raşid Halifeler Devrinde Kadın, İstanbul 1996. es-Salih, Subhi, İslam Mezhepleri ve Müesseseleri, çev. İ. Sarmış, Bir Yay. İstanbul 1983, Seyyid, Rıdvan, İslamda Cemaatler Kavramı, çev. Mehmet Can, Endülüs yay.,İstanbul 1991, Sıddıki, Selim A., İslam Devletinde Mali Yapı, çev. Rasim Özdenören, Fikir Yayınları, İstanbul 1980. Şeriati, Ali, İslam ve Sınıfsal Yapı, tercüme: Doğan Özlük, fecr yayınları, Ankara 2008, Toksarı, Ali, “Hz. Peygamber Devrinde Kadın”, Diyanet(İlmi Dergi), Ayrı Basım, 1993, Sayı:4. Tuğ, Salih, İslam Vergi Hukukunun Ortaya Çıkışı, Marmara Ünv. İlahiyat Fak. Vakfı yay., İstanbul 1984, Ülgener, Sabri F., Zihniyet ve Din İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı, Der Yay., İstanbul 1981, Weiss, Dieter, “Ibn Khaldun on Economic Transformation”, International Journal of Middle East Studies, 27/1 February 1995, s. 29-37. Yıldız, Hakkı Dursun, İslam Öncesi Arap Hayatı, Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, IV, Matbaai Ebuzziya, Yedi Askı (el-Muallakatü’s-Seba), çev. Ş. Yaltkaya, MEB., İstanbul 19 Zeydan, Corci, İslam Medeniyeti Tarihi I, Mütercim: Z. Megamiz, Naşir: Mümin Çevik, Doğan Güneş Yay., İstanbul 1971.
Toplam 2 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 2014 Sayı: XVII |