1416 Numbered “Law About The Students To Send To Foreign Countries” And It’s Implementations In The First Years Of The Republic

Yıl 2014, Cilt: 2014 Sayı: XVII, - , 01.12.2013

Cafer Ulu

https://doi.org/10.14225/Joh424

Öz

The practice of sending students to foreign countries started with Mr. Ishak to be sent to France in Selim III period, and it continued until the collapse of the Ottoman Empire as it varied from period to period numerically. The practice continued after the establishment of the republic as well, and students were sent to Europe, notably to Germany and France. Besides mathematics, physics, chemistry, history and geography branches, students were sent to the European countries for the short term vocational educations as well. Between the years of 1923-1929, the governmental institutions sent students to foreign countries for the area they needed and by determining the number of students by themselves. However, due to efficiency could not be provided from such a system, a legislative proposal was prepared by the government in 1929. The proposal was approved by the assembly, and came into effect by being published in the Official Gazette on 16 April 1929. Surviving today with the name “Law about the Students to Send to Foreign Countries”, the 1416 Numbered Law arranged many subjects from determining the students to be sent to abroad to their employment after their returns.

Anahtar Kelimeler

1416 numbered law, Board of Education and Discipline, study abroad, higher education

1416 SAYILI "ECNEBİ MEMLEKETLERE GÖNDERİLECEK TALEBE HAKKINDA KANUN" VE CUMHURİYETİN İLK YILLARINDAKİ UYGULAMALARI

Öz

Yurt dışına öğrenci gönderme uygulaması III. Selim döneminde İshak Beyin Fransa’ya gönderilmesiyle başlamış, Osmanlı Devleti’nin yıkılışına kadar rakamsal farklar göstermekle birlikte devam etmiştir. Uygulama, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra da devam etmiş, başta Almanya ve Fransa olmak üzere Avrupa’ya öğrenci gönderilmiştir. Matematik, fizik, kimya, tarih, coğrafya branşlarının yanında mühendislik alanlarında ve kısa süreli mesleki eğitim amacıyla öğrenciler Avrupa ülkelerine gönderilmiştir. 1923-1929 yıllarında isteyen kurum ihtiyaç duyduğu alanda, belirlediği sayıda öğrenciyi kendi tespit ederek yurt dışına göndermiştir. Fakat bu usulden verim sağlanamaması dolayısıyla 1929 yılında hükümet tarafından bir kanun teklifi hazırlanmıştır. Teklif 8 Nisan 1929’da meclisten geçmiş, 16 Nisan 1929’da Resmi Gazetede yayınlanarak uygulanmaya başlanmıştır. 1416 Sayılı “Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun” adıyla bugün de geçerliliğini koruyan yasa, yurt dışına gönderilecek öğrencilerin belirlenmesinden, dönüşlerinde istihdamlarına kadar pek çok konuyu düzenlemiştir.

Anahtar Kelimeler

1416 sayılı kanun, Talim Terbiye Kurulu, yurt dışında eğitim, yüksek öğretim

Kaynakça

• AY, Mehtap; Paris Mekteb-i Osmanisi’nin Kuruluşu, Amaç ve İşlevi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007. Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Maarif 1923-1932 İstatistikleri, İstanbul 1933. Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Maarif 1932-1933 İstatistikleri, İstanbul 1934. Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Maarif 1933-1934 İstatistikleri, İstanbul 1935. Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Maarif 1937-1938 İstatistikleri, İstanbul 1939. BCA, Tarih: 13/9/1925, Sayı: 2469, Dosya: 142-8, Fon Kodu: 30.18.1.1, Yer No: 15.57.5 BCA, Tarih: 19/3/1925,Dosya: 6555, Fon Kodu: 30.10.0.0, Yer No: BCA, Tarih: 20/7/1940,Sayı: 15943, Fon Kodu: 30.11.1.0, Yer No: 115
• BİLİM, Bilim; “Osmanlılarda Avrupa’ya Öğrenci Gönderilmesi”, Anadolu niversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Nisan 1999, Cilt 1, Sayı 1 ERDOĞAN, Aynur; Türkiye’den Yurtdışına Öğrenci Gönderme Olgusunun Sosyolojik Çözülmesi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 200 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 1, Tarih: 4.1.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 104, Tarih: 20.07.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 121, Tarih: 10.8.1932 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 121, Tarih: 26.06.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 126, Tarih: 11.8.1932 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 128, Tarih: 13.8.1932 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 129, Tarih: 13.8.1932 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 130, Tarih: 14.8.1932 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 138, Tarih: 11.11.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 142, Tarih: 10.7.1935 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 145, Tarih: 16.11.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 146, Tarih: 16.11.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 147, Tarih: 18.10.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 153, Tarih: 25.10.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 154, Tarih: 25.10.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 154, Tarih: 30.11.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 159, Tarih: 4.12.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 161, Tarih: 30.10.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 164, Tarih: 22.12.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 172, Tarih: 26.12.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 172, Tarih: 26.12.1929 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 189, Tarih: 10.10.1932 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 2, Tarih: 5.1.1931 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 208, Tarih: 26.10.1932 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 214, Tarih: 20.12.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 218, Tarih: 21.12.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 219, Tarih: 21.12.1930 MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 227, Tarih: 15.11.1932
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 23, Tarih: 12.2.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 233, Tarih: 17.11.1932
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 233, Tarih: 31.12.1930
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 3, Tarih: 5.1.1932
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 3, Tarih: 8.1.1930
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 31, Tarih: 22.2.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 32, Tarih: 22.2.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 40, Tarih: 11.3.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 48, Tarih: 5.1.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 5, Tarih: 23.3.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 59, Tarih: 30.3.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 6, Tarih: 11.1.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 63, Tarih: 27.3.1935
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 63, Tarih: 7.4.1931
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 93, Tarih: 30.7.1929
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 96, Tarih: 1.7.1930
• MEB, Talim ve Terbiye Heyeti, Karar No: 99, Tarih: 22.6.1931
• ÖZEL, Emine; Atatürk Dönemi Türk Eğitim Politikaları, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya 2007. ÖZODAŞIK, Mustafa; Cumhuriyet Dönemi Yeni Bir Nesin Yetiştirme Çalışmaları 1923-1950, Konya 1999. Resmi Gazete, Tarih: 16.04.1929, Sayı: 1169, Sayfa: 6940-6942 Resmi Gazete, Tarih: 16.04.1929, Sayı: 1169, Sayfa: 6940-6942 ŞARMAN, Kansu; Türk Promethe’ler, Cumhuriyet’in Öğrencileri Avrupa’da (1925-1945), İstanbul 2008. ŞİŞMAN, Adnan; Tanzimat Döneminde Fransa’ya Gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839-1876), Ankara 2004. T.B.M.M. Bütçe Encümeni, Mazbata No: 26, 17.3.1929. T.B.M.M. Maarif Encümeni, Karar No: 5, Esas No: 1/319, 12.1.1929, s. 1-2 T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre: 3, İçtima: 2, Ellinci İnikat, 8.IV.1929, c. 10, T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre: 3, İçtima: 2, Kırk İkinci İnikat, III.1929, c. 9 T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre: 3, İçtima: 2, Kırk Yedinci İnikat, IV.1929, c. 10 T.C. Başvekâlet Muamelat Müdürlüğü Şube 1, Sayı 6/5222, 29.12.1928. YILDIRIM, Seyfi; Eğitim Amacıyla Yurt Dışına Gönderilen Öğrenciler (1940-1970): Prosopografik Bir Çalışma Örneği, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 200 YURTTADUR, Oğuz; Cumhuriyetin İlk Yıllarında Yurtdışına Gönderilen Ressamların Türk Resim Eğitimine Etkileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Resim-İş Öğretmenliği Bilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2007.