The Ottoman Heritage In The Government Literature Of The Single Party Period

Yıl 2013, Cilt: 2013 Sayı: XVI, - , 01.12.2012

Murat Turan

https://doi.org/10.14225/Joh320

Öz

Researchers studying the Early Republican Period, more frequently referred to as the Single Party Period, more often than not, use official publications in their research. Official opinions can be construed as the reflections of party ideology in this period in the written record. The boundaries and content of the texts were defined by the government. In these texts, in which the intellectual depth was shaped by the government, we see that the Ottoman heritage is criticised, while the products of the Republican period were approached in a positive light. There was an effort to develop a perspective for the future of the young republic, which would prevent the state from falling into the old habits and mistakes of the Ottomans. What was meant by “mistakes” must be considered with the dimension of the “possibility of the extinction of a nation”. In these publications, which are seen as the medium in which the topic was most frequently examined, the odds against which the modernisation movement of the Republican period succeeded are expressed in different forms. In this article, the author aims to study official publications from the single party period in order to identify attitudes regarding the Ottoman state and to assess the relevant findings.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Single party period, Republic of Turkey, Republican People's Party, Ottoman Empire, Offici

TEK PARTİ DÖNEMİNİN İKTİDAR LİTERATÜRÜNDE OSMANLI MİRASI

Öz

Erken Cumhuriyet dönemi yada daha fazla kullanılan şekliyle tek parti dönemi hakkında incelemelerde bulunan araştırmacının mutlaka başvurduğu kaynakların başında resmi yayınlar gelir. Bu dönemde parti ideolojisinin sunumu olarak kabul edilen resmi görüşler, birer yazılı metin olarak bu yayınlarda yer bulmaktaydı. Buralarda kullanılan ifadelerin sınırları ve içeriği iktidar tarafından belirlenmekteydi. Fikri derinliği yönetimce şekillenen bu metinlerde yakın geçmiş Osmanlı mirasının sertçe eleştirildiği Cumhuriyet döneminin ise olumlandığını görülür. Genç Cumhuriyet’in geleceğe dönük bir bakış açısı olmalıydı ve bu öyle bir bakış açısı olmalıydı ki “Osmanlı’nın hatalarına” bir daha düşülmemeliydi. Bu “hataların” ne anlama geldiği konusu ise “bir milletin yok oluş ihtimali” boyutuyla ele alınmalıydı. Konunun en iyi işlendiği mecra olan bu yayınlarda, Cumhuriyet dönemi modernleşme hareketinin “neye rağmen” kazanılmış başarı olduğu farklı şekillerde ifade edilir. Bu makalede tek parti dönemine ait birçok resmi yayın incelenerek Osmanlı’ya ait genel düşünce yapısı belirlenecek ve elde edilen bulgular değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Tek parti dönemi, Türkiye Cumhuriyeti, Cumhuriyet Halk Partisi, Osmanlı Devleti, Resmi Yayınlar

Kaynakça

• Birinci Coğrafya Kongresi 6-21 Haziran 1941, Raporlar Müzakereler Kararlar, T.C. Maarif Vekilliği, Ankara. C.H.F. Programının İzahı, (Fırka Kâtibiumumisi B.R.Peker Tarafından 16 Teşrinevvel 1931 Tarihinde İstanbul Darülfünunu Konferans Salonunda Konferans Olarak, Teşrih Edilmiştir. Bu Konferansın Basılarak Teşkilâta Tevzi Edilmesi İçin Türkiye Büyük Millet Meclisi Fırka Gurubunun 31-10-1931 Tarihli İçtimaında Karar Verilmiştir.), Ulus Matbaası. C.H.P. Dördüncü Büyük Kurultayı Görüşmeleri Tutulgası, 9-16 Mayıs 1935, Ulus Basımevi, Ankara, 1935. C.H.P. Genel Başkan Vekili, Başvekil Şükrü Saraçoğlu’nun Cümhuriyetin 19’uncu Yılını Açma Nutukları ve 19’uncu Yıldönümü Münasebetile Vekâletler, Millî Kurum ve Bankalar Tarafından Radyoda Verilen Konferanslar, 1923-1942, C.H.P. Genel Sekreterliği, Ankara, 1943. C.H.P. 25 Yıl, Ulus Basımevi, Ankara, 1948. Cumhuriyetin 15 Yılında Aydın, C.H.P. Basımevi, Aydın. Cumhuriyetin 15 inci Yılında Bolu. Cumhuriyetin 15’inci Yılında Çanakkale, İlbaylık Kutlama Komitesi Tarafından Neşredilmiştir, Yazan ve tertip eden: Şeref Ergenekon, 1.nci Teşrin 9 Cumhuriyetin 15 inci Yılında Çankırı, Tan Matbaası, İstanbul, 1938 Cumhuriyetin 15. Yıldönümünde Denizli, Cumhuriyet Matbaası, Denizli, 19 Cumhuriyetin 15’inci Yılında Diyarbakır, Onbeşinci Cumhuriyet Bayramı Kutlama Komitesi, 1938. Cumhuriyetin 15 inci Yılında Edirne, 29 İlkteşrin 1938. Cumhuriyetin 15 inci Yılında Eskişehir, Çıkaran: C.H.P. Eskişehir İl
• Yönkurulu, Basan: Kültür Matbaası, İstanbul. Cumhuriyetin 15 inci Yılında Gümüşane, Yazan ve Tertip Eden: Vehbi Okay, Ulus Basımevi, İstanbul, 1938. Cumhuriyetin 15 inci Yılı Kırşehir İli, 1938. Cumhuriyetin XV Yılında Konya, 29 Teşrinievvel 1938. Cumhuriyetin 15 inci Yılında Manisa. Cümhuriyet Halk Fırkası Kâtibiumumiliğinin F.Teşkilâtına Umumî Tebligatı, Mayıs 1931 den Birincikânun 1932 Nihayetine Kadar, Cilt:1, ( Mahremdir. Hizmete Mahsustur. Fırka Bürolarında Kullanılacaktır.), Hakimiyeti Milliye Matbaası, 1933. Cümhuriyetin 15 inci Yılı Anması Kastamonu Yıllığı, Tan Matbaası, 19 Cümhuriyetin XV Yılında Tekirdağ, 1938. Cümhuriyet’in XV. Yıl Dönümü Hatırası, Zonguldak, 923-938, Tan Matbaası, İstanbul, 1938. Cümhuriyetin 10 Yılında Gireson, 1923-1933, T.C. Gireson Ticaret ve Sanayî Odası, Tesis tarihi 1898, Işık Matbaası, Gireson, 29 Teşrinievvel 1933. Cümhuriyetten Önce ve Sonra Vakıflar, Tarih Kongresi ve Sergisi
• Münasebetile Türk Tarih Kurumuna Takdim Olunan Rapor, Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatından, İstanbul, 1937. Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü, Geçen Dört Yılda Yapılan ve Gelecek Dört Yıl İçinde Yapılacak İşler Hülâsası, T.C. Dahiliye Vekilliği İç işleri Hizmetine Mahsustur, Başvekâlet Matbaası, Ankara, 1935. Güneydoğu, Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Birinci Genel Müfettişlik Tarafından Neşrolunmuştur, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul, 1939. Halkevleri 1932-1935, 103 Halkevi Geçen Yıllarda Nasıl Çalıştı, CHP, Ankara. Halkevleri Çalışma Talimatnamesi, Zerbamat, 1940. Halkevinden Halka, 29.10.1935 Ankara Halkevi, Ulus Basımevi, Ankara. Köy Enstitüleri 2, Maarif Matbaası, Ankara, 1944. Millî Şef İsmet İnönünün Cumhuriyet Halk Partisi Büyük Kurultayında İrat Buyurdukları Nutuk, 12-26.938, C.H.P. Aydın Halkevi Köycülük Şubesi, C.H.P. Basımevi, Aydın, 1939. Onbeşinci Yıl Kitabı, Cumhuriyet Halk Partisi. On Senede Türkiye Nafıası 1923-1933, 3- İmtiyazlı Demiryollar 4- Kara Yolları ve Köprüler, T.C Nafıa Vekâleti, İstanbul Matbaacılık ve Neşriyat Türk Anonim Şirketi, 1933. On Yıl 1923-1933, Hakimiyeti Milliye Basımevi, Ankara, 1933. Resmî Gazete Tarih IV, Türkiye Cumhuriyeti, Devlet Matbaası, Ankara, 1931. Yurt Bilgisi Notlarından, Vatandaş İçin Medenî Bilgiler, I. Kitap, Afet, Musiki Muallim Mektebi Yurtbilgisi ve Tarih Muallimi, İstanbul Devlet Matbaası, 1931.