TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN İNŞA SÜRECİNDE ÜST KİMLİK ÇIKMAZI

Yıl 2021, Sayı: 5, 643 - 683, 20.04.2021

Mustafa Kol

https://doi.org/10.47994/usbad.857464

Öz

Kimlik konusunun kapsamı çok geniştir. Türk kimliği, milli kimlik, resmi kimlik ve kimlik dönüşümü üzerine birçok araştırma yapılmıştır. Çalışmanın önemini, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş süreci öncesinden başlayan ve kuruluş sonrası devam eden kimlik tartışmaları üzerine yoğunlaşarak, dönemin sosyal, siyasal ve ekonomik şartları dahilinde, araştırma gerçekleştirilmiştir. Ulus-devlet inşa sürecinde, resmi kimlik oluşturma çabaları ve bu doğrultuda geleneksel ideolojilerin reddi ortaya çıkartılarak, kimliğin dönüşümü incelenmiştir. Araştırma, 1839’da Tanzimat Fermanıyla başlayan batılılaşma çabaları, demokratikleşme girişimleri ve kimlik algısı üzerine etkilerinden, Atatürk’ün ölümü 1938’e kadar geçen süreç kapsamında ele alınan dönem sınırlandırılmıştır. Belirlenen dönemin karakteristik özellikleri dışına çıkılmadan kimlik konusunu incelenmektedir. Çalışmanın yöntemi için “Dökümantasyon Metodu” seçilmiş, konular bu yöntem sayesinde araştırılmıştır. Kısaca konular; Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde üst kimlik inşası, inşa sürecine yardımcı batılılaşma çabaları, İslâm kimliğinin devlet için ideal kimlik görülmemesi, Osmanlı Devleti’ni şekillendiren, kontrol altına alan İslâm dini, yeni rejimle birlikte devlet kontrolü altına alınması, toplumun algısal kimliğindeki değişimler ve Cumhuriyet ideolojisinin benimsetmek istediği kimlik görüşü geniş kapsamlı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kimlik, Üst Kimlik, Kimlik Dönüşümü, Milli Kimlik, Türk Kimliği, Batılılılaşma, Ulus Devlet İnşası

SUPRA-INDENTİTY IMPASSE İN THE PROCESS OF BUİLDİNG THE REPUBLİC OF TURKEY

Öz

The extent of identity issue is very wide. Many studies have been conducted on issues related to Turkish identity, national identity, official identity and identity transformation. By focusing on identity building in the Republic of Turkey, a work was conducted based on the conditions of the period. In the process of nation-state building, the transformation of identity has been examined by revealing the efforts to form an official identity and the rejection of traditional ideologies in this direction. The study has been limited within the framework of westernization efforts, democratization attempts, effects on identity perception that started with the 1839 Tanzimat Edict, and innovations made until 1938, until Atatürk's death. The issue of identity is examined on the characteristic features of this period. The method of the study contains using "Documentation Method". Republic of Turkey, identity building, westernization efforts, the fact that the Islamic identity cannot be official identity required for the nation, Islam that shaped and controlled the Ottoman State which later was controlled by the Republican state, the transformation of identity perception of the society, and the perception of identity adopted by the Republican ideology has been examined.

Anahtar Kelimeler

ıdentity, Supra Identity, Identity Transformation, National Identity, Turkish Identity, Westernization, Nation State Building

Kaynakça

• Ahmad, F. (2006). Bir Kimlik Peşinde Türkiye. (Çev.). S. C. Karadeli. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Aktürk, Ş. (2013). Türkiye'nin Kimlikleri Din, Dil, Etnisite, Milliyet, Devlet ve Medeniyet. (Dü.). M. A. Memmi. İstanbul: Etkileşim.
• Aktürk, Ş. (2015). Almanya, Rusya ve Türkiye'de Etnisite Rejimleri ve Milliyet. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Alakel, M. (2011). İlk Dönem Cumhuriyet Türkiye'si Ulus İnşası Sürecinde Milliyetçilik ve Sivil-Etnik İkilemine Dair Teorik Tartışmalar. Gazi Akademik Bakış Dergisi 5, 1-30.
• Altun, N. (2013). Modern Türkiye’de Kimlik: Kürt Kimliğinden Kürt Sorununa. Akademik İncelemeler Dergisi (AID) 8(2), 45-67.
• Altunoğlu, M. (2009). ‘’Kimlik’’in Modern İnşası, Kimlik Politikaları ve Türkiye’de Kimlik Tartışmaları. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslantürk, Z. & Amman, M. T. (2013). Sosyoloji; Kavramlar, Kurumlar, Süreçler, Teoriler. İstanbul: Çamlıca.
• Avcıoğlu, G. Ş. (2011). Yapısal Kimlikten Seçimlik Kimliğe. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8(2), 359-370.
• Aydoğdu, H. (2004). Modern Kimlikte Öznenin Ölümü. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 10, 115-147.
• Aytepe, M. (2016). Doğuşundan Günümüze İslâmcılıgın Türkiye Seyri. Muş Alpaslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4(1), 170-200.
• Bakacak, A. (2018). XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti. (Dü.). T. F. Ertan içinde, Başlangıçtan Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (s. 39-69). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Dalbay, R. S. (2018). Kimlik ve Toplumsal Kimlik Kavramı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 31, 161-176.
• Dalbay, R. S. & Avcı, N. (2018). Kimlik İnşasına İlişkin Temel Yaklaşımlar ve Bu Yaklaşımların Türkiye'ye Yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 23(1), 17-39.
• Gülalp, H. (2003). Kimlikler Siyaseti: Türkiye'de Siyasal İslâm'ın Temelleri. İstanbul: Metis.
• Güllüpınar, F. (2012). Türkiye'de Eğitim Kurumu ve Sorunları. Z. Sungur (Dü.). içinde Türkiyenin Sosyal Yapısı (s. 84-115). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim.
• Güvenç, B. (1993). Türk Kimliği. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Güvenç, B. (2008). Türk Kimliği. İstanbul: Boyut.
• İnanç, H. (2005). AB'ye Entegrasyon Sürecinde Türkiyenin Kimlikler Problemi. Ankara: Adres.
• İnceoğlu, E. (2009). Türkiye’de Siyasal İslâmcılığın Evrimi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kafesoğlu, İ. (1991). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Bogaziçi.
• Karakaş, M. (2007). Türk Ulusçulugunun İnşası. Ankara: Elips.
• Karakaş, M. (2013). Türkiye’nin Kimlikler Siyaseti ve Sosyolojisi. Akademik İncelemeler Dergisi(AID) 8(2), 1-44.
• Karakaş, M. (2015). Modernlik Küreselleşme ve Kimliklerin Evreni. İstanbul: Küre.
• Kaçmazoğlu, H. B. (2015). Türk Sosyoloji Tarihi-II, II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e. İstanbul: Doğu Kitapevi.
• Mardin, Ş. (1995). Türk Modernleşmesi. İstanbul: İletişim.
• Şevkli, S. (2009). Resmi Söylemden Kültürel Kimliğe Türkiye’de Seküler Milliyetçilik. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tekin, N. M. (2013). Avrupa'da Ortak Kimlik Arayışı ve Bu Arayışın Türk Birliğini Sağlaması. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 540-560.
• Türk Dil Kurumu. (TDK) Güncel Türkçe Sözlük içinde Erişim Adresi: www.tdk.gov.tr Erişim Tarihi: 06.03.2020.
• Türk, R. (2015). Türkiye' Siyasal İslâmın Örğütlenme Faliyetleri. Akademik Hassasiyet Dergisi 2(5), 99-131.