DETERMINANTS OF THE IDENTITY OF “IMAM HATIPLILIK”

Yıl 2021, Sayı: 6, 1190 - 1217, 25.08.2021

Şükrü Türköz

https://doi.org/10.47994/usbad.899600

Cited By: 2

Öz

Both quantitative and qualitative research methods were used together in this study, which was conducted in order to determine the determinants of Imam Hatipli identity. The scale prepared within the scope of the research was applied to 450 Imam Hatip High School (IHL) graduates, also in-depth interviews were conducted with 15 graduates. According to the results of the research, it was determined that unlike other high school graduates, some identity elements are formed in IHL graduates and it has been determined that an identity of “Imam Hatipli” can be mentioned in a general sense. The prominent features of this identity can be listed as “moral, decent, respectful, devout, dignified”. Former graduates think that the imam hatip graduates who graduated after them lacked “idealism” or “Imam Hatiplilik” consciousness or new graduates are less qualified in terms of religious knowledge. According to the participants, another important factor in creating some differences between "old and new" graduates is the removal of bureaucratic / judicial barriers applied to Imam Hatip High Schools graduates and the transition to a less problematic period for students and graduates.

Anahtar Kelimeler

Imam Hatip High Schools, Imam Hatiplilik, Identity

“İMAM HATİPLİLİK” KİMLİĞİNİN BELİRLEYİCİ UNSURLARI

Öz

İmam Hatiplilik kimliğinin belirleyici unsurlarını tespit etmek amacıyla yapılan bu çalışmada hem nicel hem de nitel araştırma yöntemleri birlikte kullanılmıştır. Araştırma kapsamında hazırlanan ölçek 450 İmam Hatip Lisesi (İHL) mezununa uygulanmış, 15 mezunla da derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre İHL mezunlarında diğer lise mezunlarından farklı olarak birtakım kimlik unsurlarının oluştuğu ve genel manada bir “İmam Hatipli” kimliğinden bahsedilebileceği tespit edilmiştir. Bu kimliğin öne çıkan özellikleri ise “ahlaklı, edepli, saygılı, dindar, ağırbaşlı” olarak sıralanabilir. Görece daha eski mezunlar, kendilerinden sonraki dönemlerde mezun olan İmam Hatiplilerin “idealizmden” veya “İmam Hatiplilik” bilincinden yoksun olduğunu veya dini bilgi bakımından daha niteliksiz yetiştiğini düşünmektedir. Katılımcılara göre “eski ve yeni” mezunlar arasında kimlik tanımlamalarına yansıyacak birtakım farklılıklar oluşmasında başka bir önemli etken de geçmişte İmam Hatip Liseleri mezunlarına özgü uygulanan bürokratik/yargısal engellerin kaldırılması ile öğrenci ve mezunlar açısından daha problemsiz bir döneme geçiş yapılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

İmam Hatip Liseleri, İmam Hatiplilik, Kimlik

Kaynakça

• Akşit, B. (1993). Türkiye’de İslami Eğitim; Osmanlı’nın Son Dönemlerinde Medrese Reformu ve Cumhuriyet’te İmam Hatip Okulları. Çağdaş Türkiye’de İslam-Din, Siyaset, Edebiyat ve Laik Devlet. (Ed). Tapper, R. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Akşit, B. & Akşit, E. E. (2010). Shifting Conceptions of Science, Religion, Society and State in Turkey. Middle East Critique 19(1), 71-87.
• Arslan, A. & Staub, S. (2015). Kuşak Teorisi ve İçgirişimcilik Üzerine Bir Araştırma. KAÜ İİBF Dergisi 6(11), 1-24.
• Aşlamacı, İ. (2014). Pakistan Medreselerine Bir Model Olarak İmam Hatip Okulları. İstanbul: Dem Yayınları.
• Aydemir, M. A. (2017). Türkiye’de İmam Hatipli Algısı: Bazı Göstergeler Bağlamında Sosyolojik Bir Değerlendirme. Talim 1(1), 5-27.
• Beşer, F. (2018). İmam Hatipler, İlahiyatlar ve Bizim Kurduğumuz Laiklik. Yeni Şafak, 21 Ocak 2018. Erişim Adresi: https://www.yenisafak.com/yazarlar/farukbeser/imam-hatipler-ilahiyatlar-ve-bizim-kurdugumuz-laiklik-2043074, Erişim Tarihi: 12.11.2019.
• Bozan, İ. (2007). Devletle Toplum Arasında Bir Okul: İmam Hatip Liseleri, Bir Kurum: Diyanet İşleri Başkanlığı. İstanbul: Tesev Yayınları.
• Çağlar, İ. (2015). Anadolu’dan Viyana’ya İmam Hatipler: Modernleşme, Diaspora ve Eleştiri. 100. Yılında İmam-Hatip Liseleri Sempozyumu-Bildiriler. (Ed). Kaymakcan, R., Tınaz, N., Altın, Z. Ş., Zengin, M. Okudan, A. Y. & Yiğit, H. Ankara: Dem Yayınları, 391-406.
• Çakır, R., Bozan, İ. & Talu, B. (2004). İmam Hatip Liseleri: Efsaneler ve Gerçekler. (Yay. Haz.). Akdeniz, A., Demirler, D. & Levack, J. İstanbul: Tesev Yayınları.
• Gündüz, M. (2019). Eğitim Tarihinin Peşinde-Türkiye’de Eğitim Tarihçiliği ve Güncel Tetkikler. 1. Bs. Ankara: Nobel Yayınları.
• İzzetbegoviç, A. (2013). Doğu Batı Arasında İslam. (Çev.). Şaban, Ş. 4. Bs. İstanbul: Yarın Yayınları.
• Kanburoğlu, Ü. B. (2015). İmam-Hatip Lisesi Öğrencilerinin Benlik ve Kurum Algıları: “Öteki” Olmadan “İmam Hatipli” Olma Mümkün Mü? 100. Yılında İmam-Hatip Liseleri Sempozyumu-Bildiriler. (Ed). Kaymakcan, R., Tınaz, N., Altın, Z. Ş., Zengin, M. Okudan, A. Y. & Yiğit, H. Ankara: Dem Yayınları, 373-389.
• Kara, İ. (2005). İmam-Hatip Liselerini Yeniden Tartışmak, İmam-Hatip Liselerinde Eğitim ve Öğretim. (Yay. Haz.). Zengin, M. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Kara, İ. (2017). Cumhuriyet Türkiyesinde Bir Mesele Olarak İslam-2. Cilt. 2. Bs. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kara, İ. (2019). Cumhuriyet Türkiyesinde Bir Mesele Olarak İslam-1.Cilt. 9. Bs. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karaman, H. (2014). İmam-Hatiplilik Şuuru. 7. Bs. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Macit, M. (2015). Medyada İmam-Hatipli Sosyal Temsilleri: Kolektif Bir Kimlik Söylemindeki Toplumsal İz Düşümler. 100. Yılında İmam-Hatip Liseleri Sempozyumu-Bildiriler. (Ed). Kaymakcan, R., Tınaz, N., Altın, Z. Ş., Zengin, M. Okudan, A. Y. & Yiğit, H. Ankara: Dem Yayınları, 343-358.
• Öcal, M. (2015). Dünden Bugüne İmam-Hatip Liseleri (1913-2013). 100. Yılında İmam-Hatip Liseleri Sempozyumu-Bildiriler. (Ed). Kaymakcan, R., Tınaz, N., Altın, Z. Ş., Zengin, M. Okudan, A. Y. & Yiğit, H. Ankara: Dem Yayınları, 65-104.
• Özensel, E., Akın, M. H. & Aydemir, M. A. (2012). Türkiye’de İmam Hatip Liseleri ve İmam Hatipliler Algısı. Konya: TİMAV
• Özgür, İ. (2015). İmam Hatip Okulları; İnanç, Siyaset ve Eğitim. (Çev.). Hazal Yalın & Egemen Özkan. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Subaşı, N. (2004). İmam-Hatipliler Üzerine: Teolojik Birikimin Modern Kaynakları. Değerler Eğitimi Dergisi 2(6), 115-132.
• Subaşı, N. (2005). Bazı Öznellikler: Bir Tartışma Kriteri Olarak İmam-Hatip Okulları. Muhafazakâr Düşünce 2(6), 101-106.
• TDK. (2019). Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. Erişim Adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.585797d7d75545.78376984, Erişim Tarihi: 19.12.2019.
• Uçar, R. (2017). İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin “İmam Hatipli” Vizyonu. Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi 3(2), 83-127.