TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN KURULUŞUNDA MİLLİYETÇİLİĞİN ROLÜ VE MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİNDE MİLLİYETÇİ MOTİVASYON

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 14, 119 - 142, 31.12.2024

Mevlüt Can Ersergin

Öz

Milliyetçilik, 1789 Fransız İhtilali sonrası yükselişe geçen ve XIX. yüzyıl dünya tarihi hatta günümüzü dahi şekillendiren önemli bir ideolojidir. Milli kültür, milli tarihin tetiklediği milli şuur beraberinde milli kimliği şekillendirir bu milli burjuvazi ile de desteklenince milliyetçi ideoloji inşa olur. Milliyetçi ideolojinin en önemli amacı milletin çıkarlarını korumaktır, milletin çıkarlarını korumak içinse en önemli yol siyasi erki ele geçirmek milli devleti inşa etmektir; milli devletlerin inşasında ve inşa sürecinde her zaman milliyetçilik etkilidir. Türk milliyetçiliği gerek burjuvazinin yokluğu gerek milli kimliğin inşasının geç kalışı gerekse Osmanlı İmparatorluğu’nun milliyetçilik algısından dolayı geç kalmış bir fikir hareketidir; Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde inşa olmuş, inşa olduğu gibi yükselmiş, İttihat ve Terakki’nin gerek cemiyet döneminde gerekse fırka döneminde resmi ideolojisi olmuştur. Birinci Dünya Savaşı dahil Osmanlı’nın son yedi yılındaki bütün savaşlar milliyetçi motivasyonludur. Birinci Dünya Savaşından mağlup ayrılınmasının hemen ardından İtilaf Devletleri işgale girişmiş Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları bu işgale karşı çıkarak bir milli mücadele başlatmıştır. Milli Mücadele Türk milletinin kendi çıkarlarını korumak adına savaşması öte yandan bir milli devletin kuruluşu ile sonuçlanması açısından milliyetçi motivasyona sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, Milli Devlet, Milliyetçi Motivasyon, Milli Mücadele, Türk Milliyetçiliği

The Role of Nationalism in the Establishment of the Republic of Turkey and Nationalist Motivation in the War of Independence

Öz

Nationalism is an important ideology that rose after the French Revolution of 1789 and shaped the XIXth century world history and even today. National culture, national consciousness triggered by national history shapes national identity, and when this is supported by the national bourgeoisie, nationalist ideology is built. The most important purpose of nationalist ideology is to protect the interests of the nation, and the most important way to protect the interests of the nation is to seize political power and build a national state; There is always nationalism in the construction and construction process of nation-states. Turkish nationalism is a late intellectual movement due to the absence of the bourgeoisie, the delay in the construction of national identity, and the perception of nationalism of the Ottoman Empire; It was built in the last periods of the Ottoman Empire, it rose as it was, and it became the official ideology of the Committee of Union and Progress both during the society period and during the party period. All wars in the last seven years of the Ottoman Empire, including the First World War, were nationalist motivated. Immediately after the defeat of the First World War, the Allied Powers attempted to invade, and Mustafa Kemal Pasha and his comrades-in-arms opposed this occupation and started a national struggle.

Anahtar Kelimeler

Nationalism, National State, Nationalist Motivation, National Struggle, Turkish Nationalism.

Kaynakça

• Akçura, Yusuf, Yeni Türk Devleti’nin Öncüleri (1928 Yılı Yazıları), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1981.
• Akçura, Yusuf, Üç Tarz-ı Siyaset, (der. Enver Ziya Karal), Türk Tarih Kurumu Yayınları, 7. Bs., Ankara, 2016.
• Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, C. 1, Cem Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 1992.
• Akşin, Sina, Kısa Türkiye Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, 33. Bs., İstanbul,2023.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, Alfa Yayınları, 45. Baskı, İstanbul 2017.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Vatandaş İçin Medeni Bilgiler, (der. Afet İnan), Milliyet Matbaası, Ankara,1930.
• Aybars, Ergün Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İzmir 1998.
• Aydemir, Şevket Süreyya, “Makedonya Dağlarından Kafkasya’ya Enver Paşa”, C.3, Remzi Kitabevi, İstanbul,1972.
• Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, 15. Baskı, Ankara 2019.
• Bora, Tanıl, Cereyanlar: Türkiye’de Siyasal İdeolojiler, İletişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2020.
• Breuilly, John, Nationalism and The State, Manchester University Press, Manchester 1993.
• Gellner, Ernst, Uluslar ve Ulusculuk, (çev. Büşra Ersanlı Behar, Günay Göksu Bozdoğan), İnsan Yayınları, İstanbul 1996.
• Gökalp, Ziya, Türkçülüğün Esasları, Nilüfer Yayınları, Ankara 2011.
• Hart, Basil Liddel, Birinci Dünya Savaşı Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2018.
• Heyd, Uriel, Türk Ulusculuğunun Temelleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1979.
• Heywood Andrew, Siyasi İdeolojiler: Bir Giriş, (çev. Hüsamettin İnanç), Adres Yayınları, 5. Baskı, Ankara 2013.
• İnan, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, İş Bankası Kültür Yayınları, 30. Baskı, İstanbul 2023.
• İnan, Afet, Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 5. Baskı, Ankara 2018.
• Kodaman, Bayram, Cumhuriyetin Tarihi-Fikri Temelleri ve Atatürk, Alter Yayınları, Ankara 2015.
• Kurat, Akdes Nimet, Rusya Tarihi: Başlangıçtan 1917’ye Kadar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2014.
• Müderrisoğlu, Alptekin, Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları, Maliye Bakanlığı Yayınları, Ankara 1974.
• Smith, Anthony D., Milliyetçilik Kuram İdeoloji Tarih, (çev. Hüsrev Yolsal), Atıf Yayınları, Ankara, 2013