Minimalizm Akımının Fotoğraf Sanatına Yansıması Üzerine Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 44 - 65, 20.05.2025

Yavuz Alkaya

Öz

Minimalist sanat, yalınlık, sade kompozisyonlar, sınırlı renk paletleri ve negatif alan kullanımı gibi temel ilkeleriyle sanat ve tasarım alanlarında önemli bir etkiye sahiptir. Ancak, minimalist estetiğin fotoğraf sanatı bağlamındaki etkileri ve bu sanat akımının fotoğrafçılıkla olan ilişkisi üzerine yapılan akademik çalışmalar sınırlıdır. Bu eksiklikten yola çıkarak, bu çalışma minimalist sanatın fotoğraf sanatı üzerindeki etkilerini incelemeyi ve minimalist estetiğin fotoğraf pratiğine nasıl adapte edildiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, nitel yöntemler çerçevesinde yürütülmüş olup, minimalist sanat ve minimalist fotoğrafçılık üzerine yapılmış akademik çalışmalar, tezler ve kitaplar üzerinden kapsamlı bir literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Bunun yanı sıra, belirli minimalist fotoğrafçılar ve eserleri göstergebilimsel analiz yöntemiyle incelenmiş, bu sanat akımının fotoğraf sanatı üzerindeki somut etkileri ortaya konmuştur. Analiz sürecinde, minimalist fotoğrafçılığın estetik ve kavramsal yönleri ele alınarak bu alanın temel ilkeleri, uygulamaları ve sanatsal katkıları değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, minimalist sanatın fotoğrafçılık alanında güçlü bir ifade biçimi sunduğunu ve bu sanat anlayışının fotoğraf kompozisyonlarını nasıl biçimlendirdiğini göstermektedir. Minimalist fotoğrafçılık, sadelik ve düzen unsurlarıyla izleyicide derinlikli bir görsel deneyim yaratmakta, aynı zamanda modern ve çağdaş yorumlarla sürekli evrilmektedir. Araştırma, minimalist sanat ve fotoğrafçılık arasındaki ilişkiye dair literatürdeki boşluğu doldurmayı amaçlamakta olup, sanat ve tasarım disiplinlerinde minimalist yaklaşımlar üzerine çalışan araştırmacılar ve sanatçılar için önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Aynı zamanda, fotoğraf pratiğinde minimalizmin estetik ve teknik olanaklarını keşfetmek isteyen profesyoneller için de yol gösterici olacağı ön görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş sanat , minimalizm , fotoğraf sanatı , minimalist fotoğrafçılık , kompozisyon

An Analysis of the Reflection of the Minimalism Movement on Photography

Öz

Minimalist art, with its fundamental principles of simplicity, clean compositions, limited color palettes, and the use of negative space, has had a significant impact on art and design. However, academic studies examining the effects of minimalist aesthetics in the context of photography and its relationship with this art movement remain limited. Addressing this gap, the present study aims to explore the influence of minimalist art on photography and analyze how minimalist aesthetics have been adapted into photographic practice. This research has been conducted within the framework of qualitative methodologies, incorporating an extensive literature review of academic studies, theses, and books on minimalist art and minimalist photography. Furthermore, specific minimalist photographers and their works have been examined through semiotic analysis, revealing the tangible effects of this artistic movement on photography. During the analysis process, both the aesthetic and conceptual dimensions of minimalist photography were explored, evaluating the fundamental principles, applications, and artistic contributions of this field. The findings indicate that minimalist art provides a powerful mode of expression in photography and significantly shapes photographic compositions. Minimalist photography, through elements of simplicity and order, creates a profound visual experience for the viewer while continually evolving with modern and contemporary interpretations. This study aims to fill the gap in the literature regarding the relationship between minimalist art and photography, serving as a valuable resource for researchers and artists working on minimalist approaches in art and design disciplines. Additionally, it is anticipated that this research will serve as a guide for professionals seeking to explore the aesthetic and technical possibilities of minimalism in photographic practice.

Anahtar Kelimeler

Contemporary art , minimalism , photographic art , minimalist photography , composition

Kaynakça

• 121clicks. (2023). Simplicity in Focus: Exploring Minimalism Photography Through the Lens with Marcus Cederberg. 121clicks.com. https://121clicks.com (Erişim: 07.03.2025).
• Akerson, F. E. (2005). Göstergebilime Giriş. Multilingual. İstanbul.
• Alptürk, O. (2016). Klasik/Doğrudan Fotoğraf ve Anlam. Kontrast Dergisi. 50, 4-10. https://kontrastdergi.com/orhan-alpturk-klasik-dogrudan-fotograf-ve-anlam/ (Erişim: 28.02.2025).
• Antmen, A. (1999). A’dan Z’ye 20. yy. Sanatı. Portakal Sanat Dergisi. Sayı: 16, Kış 1999/2000. İstanbul: Portakal Sanat Dergisi Yayını.
• Antmen, A. (2018). Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. (9. Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Asivandzadeh C. L. (2024). Minimalist Moda ve Minimalist Fotoğrafçılık. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 17(99), 195-214.
• Atakan, N. (2015). Sanatta alternatif arayışlar. (Çev. Rona, Z.). İzmir: Karakalem Kitabevi Yayınları.
• Aydemir, F. (2024). Fotoğrafçılıkta Minimalizm: Daha Azla Daha Fazla Anlatmak. Fatih Aydemir Blog. https://fatihaydemir.net (Erişim: 07.03.2025).
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri. (Vardar, B. Ve Rifat, M. Çev.). Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Barthes, R. (1988). Anlatıların Yapısal Çözümlemesine Giriş. (Çev. Rifat, M). İstanbul: Gerçek Yayınevi. Bosham Gallery. (t.y.). Michael Kenna. https://boshamgallery.com/artists/51-michael-kenna/biography/?utm_source=chatgpt.com (Erişim: 08.03.2025).
• Brandt, P. A. (2011). What is cognitive semiotics? A new paradigm in the study of meaning. Signata: Annales des sémiotiques/Annals of Semiotics. 10. https://doi.org/10.4000/signata.526
• Burgos, M. (2025). Tekla Evelina Severin. Hunter & Folk. https://www.hunterandfolk.com (Erişim: 07.03.2025).
• Chandler, D. (2007). The Basics Semiotics. Routledge Publishing. London and New York.
• Clancy, Tony. (2017). Trauma and Deadpan. Photography Dialogues Journal. (1), 25-34.
• Cotton, Charlotte. (2014). The Photography as Contemporary Art. London: Thames and Hudson.
• De Saussure, F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (Vardar, B. Çev.). İstanbul.
• Değerli, A. S. (2021). Göstergebilimsel Çözümleme Yöntemi İle Sosyal Ağ Konulu Afişlerin İncelenmesi. Asya Studies. 5(18). 179-188. https://doi.org/10.31455/asya.933833
• Döl, A. ve Pelin, A. (2013). Minimalizm Akımı Kapsamında Nesne Anlayışının Yeniden Değerlendirilmesi. İdil Dergisi. 2 (10), s.1-18.
• Durtaş, B. (2020). Fotoğraf sanatında anlatının sadeliği: Minimalizm akımının fotoğrafa yansımaları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo-Televizyon ve Sinema Bilim Dalı]. Ulusal Tez Merkezi.
• Foster, H. (2017). Gerçeğin Geri Dönüşü Yüzyılın Sonunda Avangart. (Çev. Hoşsucu, E.). İstanbul: Yarıntı Yayınları.
• Greimas A.J. & Landowski E. (1998). Göstergebilimin İzlediği Doğrultu, XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları. (Çev. Rifat, M.). İstanbul: YKY.
• Greimas, A.J ve Courtés J. (1982). Semiotics and Language: An Analytical Dictionary. (Çev. Larry Crist, Daniel Patte, James Lee, Edward McMahon II, Gary Phillips, Micahel Rengstorf). Bloomington: Indiana University Press.
• Günay, V. D. (2002). Göstergebilim Yazıları. Multilingual Yayınevi. İstanbul.
• Hacking, Juliet. (2015). Fotoğrafın Tüm Öyküsü. İstanbul: Hayalperest Yayınları.
• Hjelmslev, L. (1982). Anlatım ve içerik. (Çev. Yalçın, M). Yazko Çeviri. Sayı: 7. s.126-131.
• Hong, X. (2022). Inside The Colourful World Of Interior Designer And Photographer Tekla Evelina Severin. Tatler Asia. https://www.tatlerasia.com (Erişim: 08.03.2025).
• Hopkins, D. (2018). Modern Sanattan Sonra (1945-2017). (Çev. Erdoğan, F.C.). İstanbul: HayalPerest Yayınevi.
• Islakoğlu, P.M. (2005). Mimarlıkta Minimalizm. Ege Mimarlık Dergisi, Sayı 55.
• İşlek, N. (2020). Sıradan Olan Mı? Boşluk Dolduran Mı? Fotografya Dergisi. https://www.fotografya.gen.tr/TR%2C492/nilay-islek.html (Erişim: 01.03.2025).
• Kahraman, H. B. (2016). Sanatsal Gerçeklikler Olgular ve Öteleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Kalfagil, S. (2014). Fotoǧrafın Yapısal Öǧeleri ve Fotoǧraf Sanatında Kompozisyon. İstanbul: İlke Kitap.
• Karaman, E. (2017). Roland Barthes ve Charles Sanders Peirce’in Göstergebilimsel Yaklaşımlarının Karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi. 34. s.25-36.
• Keser, N. (2005). Sanat Sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayıncılık.
• Keyvan, M. (1999). Minimalizm: Görsel Sanatlarda, Edebiyatta ve Dillerde Minimalizm. (13. Baskı). Tahran: Golestan. Klee, P. (2002). Modern Sanat Üzerine. İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.
• Knierim, Fabian. (2015). Düsseldorf Ekolü. Juliet Hacking (Ed.). Fotoğrafın Tüm Öyküsü içinde s.440-443. İstanbul: Hayalperest Yayınları.
• McOmish, F. (2017). Artist Spotlight: Swedish Multidisciplinary Designer Tekla Evelina Severin. Scandinavia Standard. https://www.scandinaviastandard.com (Erişim: 08.03.2025).
• Megan, R. (2018). Minimalizm’in Hikâyesi. (1. Baskı). Tahran: Rozeneh Yayınları.
• Obendorf, H. (2009). Minimalism Designing Simplicity. Hamburg: Springer.
• Özdemir, Ç. (2014). Resim Sanatında El İmgesinin Farklı Anlam ve İfade Biçimleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Ana Sanat Dalı]. Ulusal Tez Merkezi.
• Özkan, E. (1998). Minimal Art (Minimalizm). Yapı Dergisi. s.199.
• Özüdoğru, P. (2004). Minimalizm ve Sinema. İstanbul: Es Yayınları.
• Parsa, A.F. (2016). Fotoğraf ve Görsel Göstergebilim Üzerine. Kontrast Dergisi. 50, 18- 22.
• Pierre, G. (1994). Göstergebilim. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Polte, Maren. (2006). Andreas Gursky. Lynne Warren (Ed.). Encyclopedia of Twentiet Century Photography içinde s.643-645. London: Routledge.
• Severin, T. E. (2017). ALBY: Documentation of the Million Programme in Alby (Suburb, Stockholm). Subtopia Magazine. https://www.teklaevelinaseverin.com/#/alby/ (Erişim: 08.07.2025).
• Spindler, A. M. (1994). Basking in Minimalism: As an Antidote to Stress. The New York Times.
• TeNeues (Ed.). (2022). Minimalism in Photography. ACC Art Books.
• Van Eeno, C. (2011). Minimalism in Art and Design: Concept, Influences, Implications and Perspectives. Journal of Fine and Studio Art, (1).
• Vardar, B. (1988). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. ABC Yayınları. İstanbul.
• Yengin, D. (2012). Yeni Medya ve… İstanbul. Anahtar Kitaplar.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (9. baskı). Seçkin Yayıncılık.