In The Context of Space Age Aesthetics: The Plastic Houising Experience and The Home of the Future – A Study on the Futuro House

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 85 - 102

İbrahim Anıl Durmaz , Mert Durmaz

Öz

This study examines the cultural, aesthetic, and technological reflections of the Space Race, which gained momentum during the 1960s, through the example of the Futuro House, designed by Finnish architect Matti Suuronen. The space rivalry between the USA and the USSR during the Cold War influenced not only scientific advancements but also deeply shaped everyday life, arts, architecture, and consumer culture. Within this context, the Futuro House is considered as a tangible representation of the futuristic spatial imagination shaped by the space age. Developed in 1968 as a prefabricated and portable house, the Futuro House represents not only an innovative architectural solution through its plastic-based materials, modular structure, and ellipsoid form but also embodies the cultural imagination of the period. While most studies in the literature have focused on the building’s formal and material characteristics, its ideological, aesthetic, and representational dimensions have remained underexplored. This study aims to fill this critical gap. Based on a qualitative research method, the study conducts a historical context analysis through archival documents, scholarly literature, media content, and primary sources. The building’s formal relationship with Googie architecture, its integration with space-age aesthetics, its media representations, and interior organization are examined through a multi-layered analytical framework.
The findings reveal that the Futuro House emerged as a cultural icon that provided an alternative to conventional housing models, embodying ideals of individual freedom, technological innovation, and consumer culture. Its primary function as a vacation home positions it within an upper-middle-class utopian narrative similar to the Case Study Houses. Ultimately, the Futuro House demonstrates that architecture is not merely about producing physical shelter, but also about expressing the ideological and aesthetic projections of a specific historical moment through spatial design.

Anahtar Kelimeler

Space Age , googie , future , plastic

Uzay Çağı Estetiğinde Plastik Bir Meta Futuro House: Mekân ve Tüketim Arasında

Öz

Bu çalışma, 1960’lı yıllarda ivme kazanan uzay yarışının kültürel, estetik ve teknolojik yansımalarını, Fin mimar Matti Suuronen tarafından tasarlanan Futuro House üzerinden değerlendirmektedir. Soğuk Savaş döneminde ABD ve SSCB arasında yaşanan uzay rekabeti, yalnızca bilimsel ilerlemeleri değil, aynı zamanda gündelik yaşamdan sanata, mimariden tüketim kültürüne kadar pek çok alanı derinden etkilemiştir. Bu bağlamda, Futuro House dönemin uzay çağını merkeze alan gelecek tahayyüllerinin mimariye yansımış somut bir temsili olarak ele alınmaktadır. 1968’de geliştirilen ve prefabrik, taşınabilir bir konut olarak tasarlanan Futuro House, plastik esaslı malzemeler, modüler yapısı ve elipsoid formuyla yalnızca yenilikçi bir yapı değil; aynı zamanda bir dönemin kültürel hayal gücünün mekânsal ifadesidir. Literatürde yapı üzerine yapılmış çalışmaların çoğu biçimsel özelliklere ve malzeme kullanımına odaklanmış; ancak yapının ideolojik, estetik ve temsil gücü açısından kapsamlı bir değerlendirmesi sınırlı kalmıştır. Bu çalışma, söz konusu eksikliği gidermeyi hedeflemektedir. Nitel araştırma yöntemine dayanan çalışmada, arşiv belgeleri, akademik yayınlar, medya içerikleri ve birincil kaynaklar üzerinden tarihsel bağlam analizi gerçekleştirilmiştir. Yapının Googie mimarisiyle kurduğu biçimsel ilişki, uzay estetiğiyle bütünleşme biçimi, medya temsilleri ve iç mekân organizasyonu çok katmanlı bir okuma çerçevesinde değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, Futuro House’un klasik konut modellerine alternatif olarak ortaya çıkan bir kültürel ikon olduğunu ve bireysel özgürlük, teknolojik yenilik ve tüketim ideallerinin mimariye yansımış biçimi olduğunu ortaya koymaktadır. Yapının birincil fonksiyonu olan tatil evi işlevi, onu Case Study House benzeri bir üst sınıf ütopyası konumuna taşımaktadır. Sonuç olarak Futuro House, mimarlığın yalnızca fiziksel bir barınak üretimi değil, aynı zamanda dönemin ideolojik ve estetik tahayyüllerini temsil eden kültürel bir anlatı alanı olduğunu göstermektedir. Elde edilen bulgular, Futuro House’un mimarlık tarihinde geleneksel konut anlayışının dışına çıkarak, dönemin gelecek tahayyüllerini somutlaştıran bir kültürel nesneye dönüştüğünü göstermektedir. Yapı; mobilite, teknoloji, bireysellik ve estetik arasında kurulmuş karmaşık bir ilişki ağı sunmaktadır. Bu bağlamda çalışma, mimarlığın yalnızca barınma ihtiyacına yanıt veren bir disiplin değil, aynı zamanda dönemin ideolojik, teknolojik ve estetik beklentilerini temsil eden çok katmanlı bir üretim alanı olduğunu vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Uzay Çağ , futuro , googie , gelecek , plastik

Teşekkür

Sorumlu yazarın 2019 yılında Dr. Öğr. Üyesi Umut Şumnu danışmanlığında yürüttüğü “Evde Endüstri Devrimi: Makine Ev, Geleceğin Evi ve Akıllı Ev” başlıklı yüksek lisans çalışmasında yer alan bir örneğin daha ileri düzeyde geliştirilmesiyle bu araştırmaya ilham kaynağı olması nedeniyle Başkent Üniversitesi, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Umut Şumnu’ya, çalışma süresince yazarları yönlendiren ve her koşulda destekleyen Başkent Üniversitesi, İç mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Gözen Güner Aktaş’a ve Düzce Üniversitesi, Temel Sanat Bilimleri öğretim üyesi değerli Doç. Dr. Vildan Işık’a süreç boyunca olan destekleri ve yönlendirmeleri, yazarların akademik gelişimine bulunduğu katkılar için teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Alpkaya, G. ve Alpkaya, F. (2004). 20. Yüzyıl dünya ve Türkiye tarihi. Tarih Vakfı Yayınları.
• Bachelard, G. (1969). Poetics of space. Grossman Publishers, Inc.
• Beerkens, L. (2022). ‘Futuro’ – prototype 1968 after 50 years. Docomomo, (66), 60-66.
• Blakemore, E. (2016, January 14th). The UFO-like buildings are a Space Age tourist’s dream. Smithsonian Magazine. https://www.smithsonianmag.com/smart-news/these-ufo-buildings-are-space-age-tourists-dream-180957809/
• Chang, Y. (2023). A study of the Space-Age aesthetics culture since 1950s in architecture and exhibition craftwork. Acta Astronautica, (211), 963-969.
• Colomina, B. (2016). Sosyal medya çağında özel ve kamu. J. Graham ve M. Wigley (Ed.), 2000+ Mimarlık teorisinin acil sorunları içinde (s. 109-121). Janus Yayıncılık.
• Conrad, U. (1991). 20. Yüzyıl mimarisinde program ve manifestolar. MAYA Matbaacılık Yayıncılık.
• Crary, J. (2013). 7/24 Geç kapitalizm ve uykuların sonu. Metis Yayınları
• Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu. (A. Ekmekçi, Çev.). Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1967)
• Dyer, R. (1993). The matter of images: Essays on representations. Routledge
• Friedman, Y. (1975). Toward a scientific architecture. The MIT Press.
• Garcia. M. (2017, October 4th). &0 years ago, the Space age began. Nasa. https://www.nasa.gov/history/60-years-ago-the-space-age-began/
• Genzel, E. & Voight, P. (2005). Kunststoffbauten: Teil 1- die pioniere. Bauhaus-Universität Wimar.
• Göktepe, C. ve Seydi, S. (2015). Soğuk savaş başlangıcında Türk dış politikası. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (72), 197-222.
• Home, M. & Taanila, M. (2003). From snowy slopes to the foot of minarets – the futurı’s journey from Finnish ski cabin to international art icon. M. Home & M. Taanila (Ed.), Futuro: Tomorrow’s house from yesterday inside (p.12-47). Desura. https://mikataanila.com/wp-content/uploads/2014/02/M%C3%B6ller_Film-Comment-May-June-2005.pdf
• Işık, V. (2015). Doğa, beden ve teknoloji kullanımına bağlı olarak sanatsal değişimlerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 23-36. https://doi.org/10.17755/esosder.77271
• Jameson, F. (1991). Postmodernism, or, the cultural logic of late capitalism. Duke Universty Press
• Kalha, H. (2003). A house of III repture: figuring out the future. M. Home & M. Taanila (Ed.), Futuro: Tomorrow’s house from yesterday inside (p.130-175). Desura.
• Kuitunen, M. (2010). Futuro no. 001-documentation and evaluation of preservation needs [Bachelor’s Thesis, Metropolia] https://www.theseus.fi/handle/10024/15865
• Kumar, K. (1995). Sanayi sonrası toplumdan post-modern topluma çağdaş dünyanın yeni kuramları. Dost Kitabevi Yayınları.
• Möller, o. (2005, May-June). The strange time-warp explorations of Finnish filmmaker Mika Taanila. Filmcomment, 41(3), 12-13.
• Naisbitt, J. (1984). Megatrends:ten new directions transforming our lives. Warner Books.
• Novak, M. (2012, June 15th). Googie: Architecture Of The Space Age. Smitsonian Magazine. https://www.smithsonianmag.com/history/googie-architecture-of-the-space-age-122837470/
• Roberts, J. M. (1999). Yirminci yüzyıl tarihi. Dost Kitabevi Yayınları.
• Suuronen, M. (1983). Ansio-ja työluettelo, casa Finlandia design by Matti Suuronen safa architect. Self-Publisher.
• Toffler, A. (1981). The third wave. Bantam Books.
• Voight, P. (2022). The Futuro history, design and construction in Finland and the USA. Docomomo, (66), 40-49.
• Williams, R.J. (2013). Sex and buildings: Modern architecture and the sexual revolution. Reaktion Books.