KARACAOĞLAN’DAN GÜNÜMÜZE KAHRAMANMARAŞ’TA ÂŞIKLIK GELENEĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 106 - 114, 28.10.2022

Seher Atmaca , Niyazi Can

Öz

Kültür geçmişle gelecek arasına kurulan bir köprüdür. Her insan ister istemez bu köprüden geçmek zorundadır. Bizler millet olarak sözlü bir medeniyetin çocuklarıyız.
Âşıkların ilk ustası sayılan Dede Korkut kopuzunu sinesine yaslayıp parmaklarıyla tele dokunarak sözü kulaklardan gönüllere doğru uçurmuşlardır.
Türküleriyle yüzyıllardır aramızda yaşayan Karacaoğlan’ın Osmaniye’nin Düziçi ilçesine bağlı Farksak köyünde doğduğu rivayet edilir. Osmaniye’nin de Dulkadiroğlu Beyliği sınırları içinde bulunduğundan yola çıkarsak Karacaoğlan’a Kahramanmaraşlı bir âşıktık diyebiliriz.
Âşıklar kuşkusuz ustalarından almış olduğu eğitim ve terbiyeyi sanatları ile icra ederek türkülerimize beşiklik yapmışlardır.
Kahramanmaraş âşıklık geleneği içinde Âşık Hüseyin Tenecioğlu Âşık Hüdai, Hilmi Şahballı ve Âşık Mahzuni Şerif, ülke genelinde Kahramanmaraş âşıklık geleneğinin en önemli köşe taşlarındandır. Ayrıca Ahmet Çıtak, Hayati Vasfi Taşyürek, Abdurrahim Karakoç gibi önemli şairler de âşık edebiyatının yaşatılması hususunda bir nevi âşıklara ilham kaynağı olmuştur.
Günümüzde hece ölçüsüyle şiir yazanlara ya “halk şairi” ya da “kalem şairi” denilmektedir. Bu genellemeden yola çıkarak irticalen şiir söyleyene “halk şairi”, şiiri yazarak söyleyene de “kalem şairi” denilmektedir. Bir ayak verildiğinde irticalen atışabilen şairlere de âşık diyemeyiz.
Hece ölçüsüyle yazılan şiirlere toptan “Halk Şiiri” dersek dolayısıyla bu şairlere de “Halk Şairi” demek zorunda, bundan dolayı da hece ölçüsüyle yazan yüzlerce şaire de “Halk Şairi” demek zorunda kalırız. Gerek âşıklar, gerekse hece ölçüsüyle yazan şairler, geleneğe sadece kültürel bir obje olarak bakıp geçilmemelidir.
Bu çalışmamızda Karacaoğlan’dan günümüze Kahramanmaraş’ta yaşamış âşıkları ve aynı zamanda hece ölçüsüyle şiir yazanların halk şairi/kalem şairi diye anılmaları üzerinde duracağız.

Anahtar Kelimeler

Karacaoğlan, Âşık, Mahzuni Şerif, Abdurrahim Karakoç, Halk Şairi

Kaynakça

• Boratav, P., N. (1968). Âşık edebiyatı, Türk Dili Türk Halk Edebiyatı Özel Sayısı, 207-341.
• Bars, M., E. (2020). Âşık kimdir. Uluslararası Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 3 (4), 170,171.
• Sevindik, A. (2019). Âşıklık Geleneği'nin güncel durumu ve âşıklar üzerine bazı tespitler, SUTAD, Aralık 2019; (47): 127-144
• Alay, O. (2019). Sözlü Gelenek Öznesi Olarak Saz Şairi, Âşık Ve Halk Şairi Terimleri, Türk Dili CXVII, Sayı: 813, 11-12.
• İnce, A. (2005). Âşık Mahzunî Şerif ve şiirlerinde sosyal konular, (Yayın No.221321) [Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi]. YÖKTEZ Ulusal Tez Merkezi.
• Atmaca, S. (2020). Tenecioğlu Âşık Hüseyin ve Acem Kızı Türküsü Üzerine Bir Değerlendirme, TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 8, 22.
• Köprülü, M., F. (1989). Edebiyat araştırmaları, Ötüken Yayınları.
• Sakaoğlu, S. (1986). Ozan, Âşık, Saz Şairi ve Halk Şairi Kavramları Üzerine, [III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri I Genel Konular].
• Kaya, D. (2000). Âşık Edebiyatı Araştırmaları, Kitabevi Yayınlar.
• Özarslan, M. (2019) Abdurrahim Karakoç Üzerine Düşünceler, Hece Taşları, 52, 6,7.
• Alıcı, L. 23-24. 08. 2008 tarihlerinde düzenlenen 100. Yılında Göksun Sempozyumu’nda sunulmuştur.
• Türkyılmaz, F. (2021, 16 Mayıs). Halk ozanı Aşık Mahzuni Şerif'in vefatının üzerinden 19 yıl geçti, AA, https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/halk-ozani-asik-mahzuni-serifin-vefatinin-uzerinden-19-yil-gecti/2243132
• Kaya, D. (2003). Başlangıçtan günümüze âşık edebiyatı, http://dogankaya.com/fotograf/baslangictan_gunumuze_asik_edebiyati.pdf
• Maraş Gündem. (2017, 15 Mart). Hilmi Şahballı kimdir?, https://www.marasgundem.com.tr/biyografi/hilmi-sahballi-kimdir-1409348h