Türkiye’deki Devlet Destekli Müzik Kurumlarinin Stratejik Plan Belgelerinde Kültürel Girişimcilik Vurgusu

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 91 - 104, 30.10.2025

Alper Şakalar

https://doi.org/10.63742/ustbd.1709701

Öz

Bu araştırma, Türkiye’de devlet desteğiyle faaliyet gösteren üç öncü müzik kurumunun (T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü ile Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası) 2018-2024 dönemi stratejik planlarını belgesel doküman analizi çerçevesinde inceleyerek “kültürel girişimcilik” kavramının kurumsal stratejiye hangi içerik boyutlarında ve ne yoğunlukta yansıtıldığını ortaya koymaktadır. Yönlendirilmiş nitel içerik çözümlemesiyle oluşturulan kod şeması girişimcilik söylemi, yenilikçi gelir modeli, paydaş katılımı ve örgütsel sürdürülebilirlik temalarına dayandırılmış; toplam 412 paragrafın kodlanması sonucunda kodlayıcılar arası tutarlılık katsayısı κ = 0,84 olarak saptanmıştır. Bulgular, Bakanlık planında yaratıcı endüstriler odaklı girişimcilik söyleminin orta düzeyde yer aldığını; Opera ve Bale planında sponsorlukla desteklenen öz-gelir artırımı hedeflerinin sınırlı fakat artan bir görünürlük kazandığını; Senfoni Orkestrası belgelerinde ise kavramın büyük ölçüde yer almadığını göstermektedir. Paydaş katılımı söylemi Bakanlık belgesinde belirgin, Opera ve Bale belgesinde ise ölçülü biçimde vurgulanmış; performans göstergelerinde girişimcilik kriterlerinin nicel olarak tanımlanmadığı tespit edilmiştir. Sonuçlar, politika-uygulama arasındaki söylem-eylem boşluğunu gidermek üzere girişimcilik odaklı ölçülebilir performans göstergeleri, hibrit finansman modelleri ve yetkinlik geliştirme programlarının geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymakta; belge temelli kanıt sunarak kültür yönetimi literatürüne katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel girişimcilik , Stratejik planlama , Kamu müzik kurumları , Kültür yönetimi

Kaynakça

• Anderson, C. (2006). The long tail: Why the future of business is selling less of more. Hyperion.
• Baumann, J., & Mendler-Dünner, C. (2024). Algorithmic collective action in recommender systems: Promoting songs by reordering playlists. In Advances in Neural Information Processing Systems, 37. https://proceedings.neurips.cc/paper_files/paper/2024/hash/d79792543133425ff79513c147dc8881-Abstract-Conference.html
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27–40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Chuayounan, S., & Promnil, N. (2024). How psychological factors influence the cultural entrepreneurship intention of Thai youth. Cogent Social Sciences, 10(1), 2443560. https://doi.org/10.1080/23311886.2024.2443560
• Corbin, J., & Strauss, A. (2015). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory (4. bas.). SAGE.
• Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü. (2018). 2018-2022 stratejik planı. https://hitit-f01.kultur.gov.tr/dob/uploads/Sayfa/Belgeler/3/stratejik_plan_2018-2022.pdf?AWSAccessKeyId=r6xYGvg268QeU7xRGVj7&Expires=1748848382&Signature=cGY0WXFEORuSHtslPwth29eaaXI%3D
• Dobreva, N., & Ivanov, S. (2020). Cultural entrepreneurship: A review of the literature. Tourism & Management Studies, 16(4), 23–34. https://doi.org/10.18089/tms.2020.160402
• Ejibe, I., Olutimehin, D. O., & Nwankwo, E. E. (2024). Strategic human resource management for sustainability in creative industries: A review and framework proposal. World Journal of Advanced Research and Reviews, 21(3), 743–751. https://doi.org/10.30574/wjarr.2024.21.3.0738
• Elo, S., & Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107–115. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
• Genç, F. N. (2009). Türk kamu yönetiminde stratejik planlama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 201–211.
• Hsieh, H.-F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288. https://doi.org/10.1177/1049732305276687
• Khlystova, O., Kalyuzhnova, Y., & Belitski, M. (2022). The impact of the COVID-19 pandemic on the creative industries: A literature review and future research agenda. Journal of Business Research, 139, 1192–1210. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.09.062
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. SAGE.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. bs.). SAGE. Orchestra Victoria. (2024). Strategic plan 2025-2028. https://assets.orchestravictoria.com.au/documents/Strategic-Plan/Orchestra-Victoria-2025-2028-Strategic-Plan.pdf
• Ojha, R. (2025). Algorithmic playlists and opaque techno-copyright in India. Journal of Intellectual Property & Technology Law, 17(1), 33–60.
• Ramesh, V. (2024). Algorithmic bias and streaming-income concentration: A mixed-methods study. Music Business Journal, 14(3), 77–102.
• Rosen, S. (1981). The economics of superstars. American Economic Review, 71(5), 845–858.
• Saucedo Estrada, H. (2022). Main theoretical approaches of the creative industries: From a meta-analytical orientation. Revista de Investigaciones Universidad del Quindío, 34(2), 371–383. https://doi.org/10.33975/riuq.vol34n2.1036
• Snijders, T. A. B., & Bosker, R. J. (2012). Multilevel analysis: An introduction to basic and advanced multilevel modeling (2. bas.). SAGE.
• Srnicek, N. (2017). Platform capitalism. Polity Press.
• Stern, J. (2024). Algorithmic visibility and income skew on Spotify. Journal of Platform Studies, 2(1), 15–40.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2019). 2019–2023 stratejik planı. https://www.ktb.gov.tr/Eklenti/67667,ktb20192023stratejikplani23mbpdf.pdf?0= Türkiye Cumhuriyeti. (2003, 24 Aralık). 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu. Resmî Gazete, 25326. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5018&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• UNESCO. (2021). Turkey: Quadrennial periodic report on the 2005 Convention on the Protection and Promotion of the Diversity of Cultural Expressions. https://media.unesco.org/sites/default/files/webform/dce002/QPR_2021_TR_17d8573b-95a5-4875-a838-37057e9196d9_7.pdf