O TURK, WAKE UP

Yıl 2022, Sayı: 23, 199 - 207, 26.09.2022

Ahmet Can Öktem

https://doi.org/10.54842/ustich.1143258

Öz

The book titled “Türke, Wehre Dich!” (O Turk Wake Up) was published in 1898 by Dr. Hans Barth (German journalist-author, born in 1862 Stuttgart). It was published in German in Leipzig and its French translation was published in Paris in the same year. The book consists of two main parts: “Sekizinci Haçlı Seferi” (The Eighth Crusade) and “Türkler ve Türk Kültürü” (The Turks and Turkish Culture). It was translated into Turkish by Goncagül Artam and published by Tarih Encümeni Yayınları (History Committee Publishing) in 2003. Among the prominent issues in the book are the anti-Turkish British politics, missionary schools, foreign diplomats, foreign press, large-scale propaganda activities against the Ottoman Empire and the role of these activities in the emergence of the “Armenian Question”. By presenting both pro-Turkish and anti-Turkish sources, including foreign diplomats’ reports, newspaper articles, researchers’ comments, and Hunchak member statements, the author describes the different dimensions of widespread propaganda activities against the Muslims of the Ottoman Empire, conducted inside and outside the state, towards the end of the 19th century.

Anahtar Kelimeler

Armenian Question, Hunchak Terror, Missionary School Activities in the Ottoman Empire, Britain’s Armenian Policy, Anti-Turkish Propaganda, Hans Barth, Alfred Körte, Von Der Goltz, Johannes Lepsius, Cyrus Hamlin

EY TÜRK UYAN

Öz

Dr. Hans Barth (1862 Stuttgart doğumlu Alman asıllı gazeteci-yazar) tarafından, 1898 yılında “Türke, Wehre Dich!” (Ey Türk Uyan) başlığıyla, Leipzig’de Almanca olarak basılmış, aynı yıl Paris’te Fransızca çevirisi yayınlanmıştır. Kitap, “Sekizinci Haçlı Seferi” ve “Türkler ve Türk Kültürü” olmak üzere, iki ana bölümden oluşmaktadır. Goncagül Artam tarafından Türkçe’ye çevrilmiş, Tarih Encümeni Yayınları tarafından 2003 yılında basılmıştır. Burada öne çıkan konular arasında, Türk-karşıtı İngiliz siyasetinin, misyoner okullarının, yabancı diplomatların, yabancı basının, Osmanlı’ya karşı gerçekleştirilmiş geniş ölçekli propaganda faaliyetleri ve bu faaliyetlerin “Ermeni Sorunu”nun ortaya çıkmasındaki rolleri yer almaktadır. Yazar, aralarında yabancı diplomat raporları, gazete yazıları, araştırmacı yorumları, Hınçak üyesi açıklamaları dâhil olmak üzere, hem Türk yanlısı, hem de Türk-karşıtı birçok türden kaynaklar sunarak, okura Osmanlı’nın 19. Yüzyılın sonlarına doğru devletin içinde ve dışında Müslümanlara karşı yürütülmüş olan yaygın propaganda faaliyetlerinin farklı boyutlarını anlatmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ermeni Meselesi, Hınçak Terörü, Osmanlı’daki Misyoner Okulları Faaliyetleri, İngiltere’nin Ermeni Politikası, Türk-Karşıtı Propaganda, Hans Barth, Alfred Körte, Von Der Goltz, Johannes Lepsius, Cyrus Hamlin

Kaynakça

• Mustafa Malhut, Ermeni Meselesi’nin Uluslararasılaşması ve İngiltere, Ermeni Araştırmaları 2022, Sayı 71, s. 108, 110.
• Orhan Doğan, Ermeni Komiteleri Hınçak Ve Taşnaksütun (Rus Adalet Bakanı Y. Muravyev’in Ermeni Komitelerine İlişkin Raporu), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2008, ss. 311-315, 321-327.
• Nuri Karakaş, Ermeni Meselesi ve Amerikalı Misyonerler, Marmara Üniversitesi - Türkler Ve Ermeniler, https://turksandarmenians.marmara.edu.tr/tr/ermeni-meselesi-ve-amerikali-misyonerler/
• www.mfa.gov.tr/data/DISPOLITIKA/ErmeniIddialari/ArmenianGenocideFactsandFiguresRevised.pdf (ss. 29-30), www.tallarmeniantale.com/cyrus-hamlin.htm, www.irfanbulut.files.wordpress.com/2012/04/tc3bcrk-savun-kendini.pdf(ss. 44-46).
• Ramazan Yıldız, Johannes Lepsius’un Ermeniler Lehine İddiaları, Ermeni Araştırmaları 2014, Sayı 49, ss. 125-157.