İsmail Cerrahoğlu ve İlmî Çalışmaları

Yıl 2014, Sayı: 21, 147 - 180, 01.06.2014

Gökhan Atmaca

Öz

Bu çalışma ömrünü Kur’an ve Tefsir çalışmalarına adamış olan İsmail Cerrahoğlu hakkındadır. Cerrahoğlu Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun olmuş, aynı fakültede hocalığa devam etmiş ve o günden itibaren özellikle tefsir sahasında birçok eser kaleme almış, aynı zamanda yüzlerce öğrenci yetiştirmiştir. Tefsir Usûlü ve Tefsir Tarihi ile ilgili yaptığı çalışmalarla Türkiye’de yetişmiş olan tefsir ilim adamlarının neredeyse tamamında emeği olan bir şahsiyettir. Bu bağlamda bu çalışmada Cerrahoğlu’nun kısaca hayatı ve eserleri üzerinde durulacaktır

Anahtar Kelimeler

Cerrahoğlu, Tefsir, İlahiyat

Kaynakça

• Abdurrahman Çetin, “Nesih”, DİA, XXXII, İstanbul 2006, ss: 579–581.
• Albayrak, Halis, Tefsir Usûlü, Şule Yayınları, İstanbul 1998.
• Atmaca, Gökhan, Hz. Ömer’in Kur’an Anlayışı ve Tefsir İlmine Katkıları, Rağbet Yayın- ları, İstanbul 2011.
• Cerrahoğlu, “Bazı Sûrelerin Başlangıç Harfleri”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, cilt: X, sayı: 108-109, Ankara 1971, s. 168. ss: 165-168.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Abdullah İbn Abbas ve Tefsir İlmindeki Yeri”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, cilt: XI, sayı: 2, Ankara 1972, s. 74-83.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Abdullah İbn-i Mesud ve Tefsirdeki Yeri”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, cilt: IX, sayı: 98-99, Ankara 1970, s. 202-204.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Abdurrahmân İbnu’l-Cevzi ve “Zâdu’l-Mesir fi İlmi’t-Tefsir” Adlı Eseri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XXIX, Ankara 1987, s. 127-134.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Asrımızdaki Tefsir Hareketlerine Umumi Bir Bakış”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, cilt: VIII, sayı: 86-87, Ankara 1969, s. 202-205.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Batı’da Kur’ân Tetkikleri”, Vakıflar Dergisi, sayı: 11, Ankara 1976, s. 323-342.
• Cerrahoğlu, İsmail, “es-Sa’lebi ve Tefsiri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 4, Ankara 1980, s. 55-60.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Fahruddîn er-Râzî ve Tefsiri”, Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Dergisi, sayı: 2, Erzurum 1977, s. 7-57.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Hicrî II. ve III. Asırlarda Tefsir Faâliyeti”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, cilt: XI, sayı: 4, Ankara 1972, s. 203-209.
• Cerrahoğlu, İsmail, “İbn Ebi Hâtim ve Tefsiri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XVIII, Ankara 1970, s. 35-45.
• Cerrahoğlu, İsmail, “İbn Kesîr ve Tefsiri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XXV, Ankara 1981, s. 45-69.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Kadı Beydavî ve Tefsîri”, Diyanet Dergisi, cilt: XIX, sayı: 1, Ankara 1983, s. 3-14.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Kur’an-ı Kerim ve Hanîfler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1963, cilt: XI, s. 81-92.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Kur’an-ı Kerim ve Sâbiîler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: X, Ankara 1962, s. 103-116.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Sufyân b. Sa’îd es-Sevrî ve Tefsiri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XVIII, Ankara 1970, s. 23-34.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Tabiilerin Tefsir İlmine Hizmetleri”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, cilt: XI, sayı: 3, Ankara 1972, s. 153-156.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Tefsirde Mukâtil İbn Süleyman ve Eserleri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XXI, Ankara 1976, ss.. 1-35.
• Cerrahoğlu, İsmail, “Zamahşerî ve Tefsiri”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: XXVI, Ankara 1983, s. 59-96.
• Cerrahoğlu, İsmail, Kur’an Tefsirinin Doğuşu ve Buna Hız Veren Amiller, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1968.
• Cerrahoğlu, İsmail, Kur’an-ı Kerim Meal ve Tefsiri, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1984.
• Cerrahoğlu, İsmail, Kur’ân-ı Kerim’den Öğütler, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1991.
• Cerrahoğlu, İsmail, Kur’an-Kerim Nasıl Bir Kitaptır? Nasıl Anladılar? Nasıl Anlıyoruz? Nasıl Anlamalıyız?, Altın Kalem Yayınları, Eskişehir 1993.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1988.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1995.
• Cerrahoğlu, İsmail, Yahya İbn Sellâm ve Tefsirdeki Metodu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1970.
• Cevdet Bey, Tefsir Usûlü ve Tarihi, (Haz. Mustafa Özel), Kayıhan Yayınları, İstanbul 2002.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâil b. Hammad el-Farabi (400/1009), es-Sıhah tâcü’l-luga ve sıhâhi’l-arabiyye, (Thk. Ahmed Abdülgafûr Attâr), Beyrut 1990.
• Demirci, Muhsin, Tefsir Usûlü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul 2012.
• Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybani Ahmed b. Hanbel, Kitabu’l-ilel ve Ma’rifetü’r-rical, (thk. Talat Koçyiğit, İsmail Cerrahoğlu), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1963.
• Ebû’l-Mensur Abdu’l-Kâhir Bağdâdî, en-Nâsih ve’l-mensûh, (Thk. Hilmi Kamil Abdu’l- Hâdî, Dâu’l-Adevî), Umman ts.
• Erünsel, Fatih Çardaklı, Mustafa Birol Ülker, İlahiyat Fakülteleri Tezler Kataloğu I (1953-2000), İsam Yayınları, İstanbul 2008.
• Gökbulut, Hasan, DİA, Kâfiyeci, 2001, XXIV, 154-155.
• http://ktp.isam.org.tr/?url=makaleilh/tanitimmakale.php 18.07.2012, 13:40.
• http://www.davetci.com/d_soylesi/rop_icerrahoglu.htm erişim tarihi: 17.07.2012, 12:13.
• http://www.hikem.org/index/ara?sortby=&sirano=&hazirlayan=&tezinadi=&danisman =ismail+cerraho%C4%9Flu&konu=&anahtar=&yil= 18.07.2012, 13:39.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Saîd ez-Zâhirî (456/1064), en-Nâsih ve’l- mensûh fi’l-Kur’ani’l-Kerîm, (Thk. Abdülgaffâr Süleymân Bündarî), Beyrut 1986.
• Karacelil, Süleyman, Tefsir Usûlü’nün Yapısı ve İşlevi, (Basılmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2010.
• Kılıç, Sadık, Şeyhmus Demir, “Prof. Dr. İsmail Cerrahoğlu ile “Hayat Tecrübesi” Üzeri- ne Bir Söyleşi”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 31, Erzurum 2009, s. 217-238.
• Prof. M. Tayyib Okiç Armağanı, Ankara Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi, Sevinç Matbaası, Ankara 1978.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celâleddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr (911/1505), el-İtkân fî ulûmi’l- Kur’ân, (Thk. Muhammed Ebû’l-Fazl İbrâhim), I-IV, Dârü’t-Türas, Kahire 1985.
• Suyûtî, Ebü’l-Fazl Celâleddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr (911/1505), el-İtkân fî ulûmi’l- Kur’ân, (Thk. Said el-Mendûb), I-II, Dâru’l-Fikr, Lübnan 1996/1416.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Müteşâbih”, DİA, XXXII, İstanbul, 2006, ss: 204–207.
• Yılmazer, Zeynep, Tefsir Usulü Alanında Telif Edilmiş Türkçe Eserler Üzerine Bir Değer- lendirme, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri 2013.
• Zürkânî, Muhammed Abdülazîm (1953), Menâhilü’l-irfân fî ‘ulumi’l-Kur’an, Mısır ts.