TARİH YAZICILIĞINDA BİR SORUN OLARAK TARAFLILIK

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 85 - 107, 30.06.2021

Pasha Guluzade

https://doi.org/10.47088/utad.826290

Cited By: 1

Öz

Tarih toplumların yaşadıklarını ve gerçekleştirdiklerini tasvir eden bilim olarak karşımıza çıkmaktadır. Onun sayesinde insan geçmişini bilmekle kalmaz, geçmişini ve bugününü göz önünde bulundurarak geleceğini inşa etmek olanağına sahip olabilmektedir. Bunun için de tarihi olguların iyi bir şekilde araştırılması, okunması ve yorumlanması gerekmektedir. Her sosyal bilimde olduğu gibi tarih yazıcılığında da birçok sorunlarla karşılaşmak mümkündür. Karşılaşılan sorunların başında tarihi olgunun yanlış veya öznel analizi gelmektedir. Bir olgunun yanlış veya taraflı yorumu söz konusu olguya ilişkin gerçeklerin anlaşılmasına engel olmaktadır. Tarih araştırmalarının sonucuna menfi tesir edebilen söz konusu durum, düşünürler tarafından da kabul edilmektedir. Bu yüzden düşünürler taraflılığın göz ardı edilemeyeceğini belirtmektedirler. Ama bununla birlikte yine de belli oranda öznellik veya taraflılık sorununun önüne geçilebileceğini de vurgulamaktadırlar. Düşünürler bu amaç doğrultusunda birtakım yöntem geliştirmişlerdir. Bu çalışmadaki esas gaye tarih araştırmalarında taraflılığın önüne geçebilmek için hangi yöntemlerin benimsenilmesi gerektiğini düşünürlerin görüşlerinden hareketle felsefe ve tarih bağlamında temellendirmektir.

Anahtar Kelimeler

tarih, olgu, yöntem, tarih araştırması, taraflılık

Kaynakça

• BARTHES, Roland, Eleştiri ve Hakikat, Çev:E.Bildirici-M.I.Durmaz, İletişim yayınları, İstanbul, 2016
• BIÇAK, Ayhan, “Tarih Düşüncesi”, Cogito, S:73, Yapıkredi yayınları, 2013, s. 36-60
• BLOCH, Marc, Tarih Savunusu veya Tarihçilik Mesleği, Çev:Ali Berktay, İletişim yayınları, İstanbul, 2013
• BURKE, Peter, Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu, Ter:Mehmet Küçük, DoğuBatı yayınları, Ankara, 2002
• BURKE, Peter, Tarih ve Toplumsal Kuram, Ter: Mete Tunçay, Tarih Vakfı Yurt yayınları, İstanbul, 2000
• CARR, Hallet Edward, Tarih Nedir?, Çev: Misket Gizem Gürtürk, İletişim yayınları, İstanbul, 2002.
• COLLINGWOOD, Robin George, Tarih Tasarımı, Çev: Kurtuluş Dinçer, Gündoğan yayınları, Ankara, 1996.
• GOODY, Jack, Tarih Hırsızlığı, Ter:G.Ç.Güven, İşbankası yayınları, İstanbul, 2007
• HALKIN, Leon E. Tarih Tenkidinin Unsurları, Çev: Bahaeddin Yediyıldız, Türk Tarih Kurumu yayınları, Ankara, 2000.
• HEGEL, W. F. Georg, Tarih Felsefesi, Çev: Aziz Yardımlı, İdea yayınları, İstanbul, 2006.
• HEGEL, W. F. Georg, Tarihte Akıl, Çev: Ö. Sözer, Kabalcı yayınları, İstanbul, 2011
• HOBSBAWM, Eric, “Kimlik Tarihi Yeterli Değildir”, Tarih Üzerine, Çev:Osman Akınhay, Bilim ve Sanat yayınları, Ankara, 2001, s. 403-419
• HOBSBAWM, Eric, “Partizanlık”, Tarih Üzerine, Çev:Osman Akınhay, Bilim ve Sanat yayınları, Ankara, 2001, s. 189-214
• HOBSBAWM, Eric, “Tarih Bize Çağdaş Toplum Hakkında Ne Anlatabilir?”, Tarih Üzerine, Çev:Osman Akınhay, Bilim ve Sanat yayınları, Ankara, 2001, s. 39-56
• HOBSBAWM, Eric, “Tarihin Dışında ve İçinde”, Tarih Üzerine, Çev:Osman Akınhay, Bilim ve Sanat yayınları, Ankara, 2001, s. 3-16
• HOBSBAWM, Eric, “Toplumsal Tarihten Toplumun Tarihine”, Tarih Üzerine, Çev:Osman Akınhay, Bilim ve Sanat yayınları, Ankara, 2001, s. 107-140
• İBN HALDUN, Mukaddime-1, Haz: S. Uludağ, Dergah yayınları, İstanbul, 2014
• LACOSTE, Yves, İbni Haldun:Üçüncü Dünyanın Geçmişi/Tarih Biliminin Doğuşu, Ter:Mehmet Sert, Sosyalist yayınları, İstanbul, 1993
• LORENZ, Chris, “Senin Tarihin Sana, Benimki Bana: Tarihte Hakikat ve Nesnellik Üzerine Düşünceler”, Çev: Şeyda Öztürk, Cogito, S:73, Yapıkredi yayınları, 2013 s. 168-191
• MORSS, Bock Susan, Hegel, Haiti ve Evrensel Tarih, Çev:Erkal Ünal, Metis yayınları, İstanbul, 2012
• MUNSLOW, Alun, Tarihin Yapısökümü, Çev: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı yayınları, İstanbul, 2000
• NIETZSCHE, Friedrich, Tarih Üzerine, Çev: Nejat Bozkurt, Say yayınları, İstanbul, 2000.
• NIETZSCHE, Friedrich, Tarihin Yaşam İçin Yararı ve Sakıncası, Ter:Mustafa Tüzel, İşbankası yayınları, İstanbul, 2015
• PERRY, Matt, Marksizm ve Tarih, Çev:Gül Tunçer, İletişim yayınları, İstanbul, 2010
• POPPER, R. Karl, Tarihselciliğin Sefaleti, Çev: Sabri Orman, İnsan yayınları, İstanbul, 1998
• SCHELLING, “Tarih Nedir?”, Çev: Ali Irgat, Felsefe Tartışmaları 22.kitap, Panorama yayınları, İstanbul, 1997, s.116-125
• ŞERİATİ, Ali, Yarının Tarihine Bakış, Ter:O.Bekin-E.Okumuş-M.S.Okumuş, Birleşik yayınları, İstanbul, 1996
• TİMUÇİN, Afşar, “Tarih Bilinci ve Tarih Felsefesi”, Felsefelogos, S:9, 2000, s. 23-38
• TOSH, John, Tarihin Peşinde: Modern Tarih Çalışmalarında Hedefler, Yöntemler ve Yeni Doğrultular, Çev:Özden Arıkan, Tarih Vakfı Yurt yayınları, İstanbul, 1997
• TROUILLOT, Michel-Rolph, Geçmişi Susturmak:Tarihin Üretilmesi ve İktidar, Çev:Sezai O.Zeybek, İthaki yayınları, İstanbul, 2015
• VEYNE, Paul, Tarih Nasıl Yazılır?, Çev: Nihan Özyıldırım, Metis yayınları, İstanbul, 2014.
• WHITE, Hayden, “Tarihsel Olay”, Çev: Sanem Peker, Cogito, S:73, Yapıkredi yayınları, 2013 s. 61-86