One of the development moves after the proclamation of the republic of Turkey was tried to be realized in the field of air industry and it was aimed to establish a National Air Industry. Since the current technological and economic situation of Turkey at that time was not sufficient to create such an industry, this deficiency was tried to be eliminated by cooperation with advanced countries at this point.
Germany has also been the preferred country in this regard. The relations with Germany, which were cut off after the First World War, were officially established again in the Republican period and it was aimed to benefit from the experience of Germany in the air industry. In this direction, the delegation sent to Germany reached an agreement with Germany's Junkers Aircraft Factory in 1925 with the initiatives of the Berlin Ambassador of the time Kemalettin Sami (Gökçen) Pasha, and as a result of the partnership established with Junkers, “Aircraft and Motor Turkish Joint Stock Company (TOMTAS)” was established at the same time, Kayseri Aircraft Factory was established in 1926. On the other hand, the economic bottleneck that the Junkers company entered as a result of its investments in Russia during this period prevented the activities of the aircraft factory and the factory was closed in 1928 as a result of the disagreements arising from it.
In this study, Turkey's national efforts in this direction with the firm Junkers German air force of creating an industry partnership and joint venture activities and results; qualitative research methods with the method of document analysis and audit-related archival documents written using copyright works.
Germany Junkers Aircraft Factory Kemalettin Sami (Gökçen) Pasha National Air Warfare Industry TOMTAŞ Kayseri Aircraft Factory.
Türkiye’de cumhuriyetin ilanı sonrası kalkınma hamlelerinden birisi de hava harp sanayii alanında gerçekleştirilmeye çalışılmış ve Millî Hava Harp Sanayii kurmak hedeflenmiştir. O dönemde Türkiye’nin mevcut teknolojik ve ekonomik durumu böyle bir sanayii oluşturmaya yeterli olmadığından bu eksiklik bu noktada ileri ülkelerle iş birliği ile giderilmeye çalışılmıştır.
Bu konuda tercih edilen ülke de Almanya olmuştur. Almanya ile I. Dünya Savaşı sonrası kesilen ilişkiler Cumhuriyet döneminde tekrar resmi olarak kurulmuş ve Almanya’nın hava harp sanayisindeki tecrübesinden faydalanma yoluna gidilmiştir. Bu doğrultuda Almanya’ya gönderilen heyet dönemin Berlin Büyükelçisi Kemalettin Sami (Gökçen) Paşa’nın girişimleri ile 1925’te Almanya’nın Junkers Uçak Fabrikası ile anlaşma sağlamış ve Junkers ile kurulan ortaklık neticesinde Türkiye’de “Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAŞ)” kurulmuş ve bu şirket üzerinden 1926’da Kayseri Uçak Fabrikası oluşturulmuştur. Fakat Junkers firmasının bu dönemde Rusya’da yaptığı yatırımlar sonucu girdiği ekonomik dar boğaz, uçak fabrikasının faaliyetlerine engel olmuş ve bundan doğan anlaşmazlıklar sonucu da fabrika 1928 yılında kapatılmıştır.
Bu çalışmada, Türkiye’de millî bir hava harp sanayii oluşturma çabaları, bu doğrultuda Alman Junkers firması ile yapılan ortaklık ve bu ortak girişimin gerçekleştirdiği faaliyetler ve sonuçları; nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi metodu ile konu ile ilgili arşiv belgeleri ile telif ve tetkik eserler kullanılarak kaleme alınmıştır.
Almanya Junkers Kemalettin Sami (Gökçen) Paşa Milli Hava Harp Sanayii TOMTAŞ Kayseri Uçak Fabrikası.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 6 Sayı: 1 |