TARİHİ AHŞAP SÜTUNLU CAMİLERİN SONLU ELEMANLAR ANALİZİ İLE TAŞIYICI SİSTEM PERFORMANSININ BELİRLENMESİ

Yıl 2010, Cilt: 2 Sayı: 1, 41 - 54, 01.03.2010

Aslı Er Akan

Öz

Bu çalışmada, yapısal davranışını ve depreme karşı dayanımını belirleyebilmek için, Anadolu’daki tarihi ahşap sütünlu camilerin önemli örneklerinden biri olan Ankara Ahi Elvan Camisi’nin yapısal analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan 3 boyutlu sonlu elemanlar analizi caminin yapısal performansı hakkında genel bir fikir vermiştir. Sonlu elemanlar analizi yöntemi tarihi binaların yapısal davranışını incelemek için en uygun yöntemdir. Sonlu elemanlar analizinde yapının gerçek davranışını ortaya çıkarabilmek için analitik modelleme kurallarına ve yöntemlerine uygun bir model hazırlanması çok önemlidir. Modellemenin her aşamasında kullanılacak malzeme ve eleman seçimi için çok dikkatli kabuller yapmak gerekebilir. Bu nedenle, mükemmel bir model oluşturabilmek için detaylı bir malzeme ve element araştırması yapılmalıdır. Ahi Elvan Cami’sinin yapısal analizi, özellikle rijit taş duvarlar ile ahşap çerçeve strüktürü arasındaki yapısal etkileşimi açıklayan ilginç sonuçların bulunmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarihi Yapılar, Ahi Elvan Camii, Ahşap Sütunlu Camiler, Yapısal Analiz, Sonlu Elemanlar Analizi, Analitik Modelleme.

DETERMINATION OF STRUCTURAL PERFORMANCE OF TIMBER PILLARED HISTORICAL MOSQUES BY FINITE ELEMENT ANALYSIS

Öz

In this study timber pillared historical Ahi Elvan Mosque is analyzed in order to assess its structural behavior and seismic vulnerability. For this purpose, a full 3-D finite element analysis is performed in order to obtain a first insight into its structural performance. Finite Element Analysis is the most convenient method to examine the behavior of historic structures. In finite element analysis, rules and sequence of analytical modeling is very important in order to get the actual behavior of the building. Important assumptions are made at all levels, and a sense of proportions must be maintained when choosing the elements. Therefore, to create a perfect model, detailed material behavior and element behavior must be studied. Structural analysis of Ahi Elvan Mosque presented useful findings concerning structural interaction between rigid stone masonry walls and the timber framed inner structure.

Anahtar Kelimeler

Historical Structures, Ahi Elvan Mosque, Timber Pillared Mosques, Structural Analysis, Finite Element Analysis, Analytical Modeling.

Kaynakça

• Ünay, A.İ., Tarihi Yapıların Depreme Dayanımı, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basım İşliği,Ankara, 2002.
• Bayhan, A. A. Ordu’dan Bazı Tarihi Ahşap (Çantı) Camiler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research), Volume2/7, 2009.
• Kuran, A. Anadolu’da Ahşap Sütunlu Selçuklu Mimarisi, Malazgirt Armağanı, Ankara, s.179–186, 1972.
• Karamağralı, H., 1982, “Sahipata Caminin Restitüsyonu Hakkında Bir Deneme”, Röleve
• Restorasyon Dergisi, S.3, Ankara, s.49-76, 1982.
• Sönmez, Z. Başlangıcından 16. Yüzyıla Kadar Anadolu Türk-İslam Mimarisinde
• Sanatçılar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1995.
• Aslanapa, O., Anadolu’da ilk Türk Mimarisi, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1991.
• Erdemir, Y., Beyşehir Eşrefoğlu Süleyman Bey Camii ve Külliyesi, Beyşehir, 1999.
• Öney, G., Ankara’da Türk Devri Dini ve Sosyal Yapıları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih
• –Coğrafya Fakültesi Yayınları, s. 20–29,Ankara, 1971.
• Akok, M., “Kastamonu’nun Kasaba Köyünde Candarlıoğlu Mahmud Bey Camii”,
• Belleten, C.X, S. 38, Nisan, s.293-302., Ankara, 1946.
• Çal, H., Niğde Şehrindeki Ahşap Tavanlı Camiler ve Mescidler, s.3-10, Ankara, 2000.
• Kuban, D., Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2002.
• Kültür Ve Turizm Bakanlığı, Ankara Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge
• Kurulu, 9.9.2005 gün ve 829 sayılı karar, 2005.
• Hürriyet Ahi Elvan Cami, (12.10.2006) http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=5241265
• Computers and Structures Inc. SAP2000, Structural Analysis Program; Ver.10.0, Berkeley, California, USA, 2002.
• Ünay, A. I., Evaluation of Structural Safety of Historical Masonry Buildings, Architectural Science Review, Volume 50-11, s. 26-30, 2007.
• Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara, 2007.