Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

BUSINESSES CREATING VALUE WITH BIG DATA IN TURKEY: A REVIEW ON PRIVATE SECTOR APPLICATIONS

Yıl 2021, , 44 - 62, 30.06.2021

Şebnem Koltan Yılmaz

https://doi.org/10.33461/uybisbbd.921231

Öz

Big Data (BD), which has come to the fore as one of the building blocks of digital transformation with the increase of data on a global scale, has also become an important component of the business world. The purpose of BV, which can be defined as data produced in different structures, fast and in large volumes, is to create value with verifiable/reliable data. Therefore, it is necessary to research and understand both technical and operational requirements. BD in Turkey is new to many researchers and businesses. While there are BD studies and applications in public institutions, it is mostly at the level of investments in the private sector. The purpose of this study is to provide insights on how businesses can create value with BD in the digitalization process or how they can make decision processes more efficient based on data, and provide guidance about critical developments that can contribute to increasing the productivity and performance of researchers. In the study, the data sources that cause the enterprises to have too much and rapidly produced data, the change in the way of doing business, the applications explaining the use of BD in the private sector in Turkey by literature review in order to support the applications for the added value obtained were investigated. Examples from different sectors were examined, the values created with BD and the change in the way of doing business within the scope of the applications reached were revealed. The results show that it is possible to make great benefits and make a difference in the competition with BD in terms of reducing costs, increasing productivity, developing new products/services, marketing strategies, prevention of customer loss, and profitability.

Anahtar Kelimeler

Big Data Big Data in Turkey Big Data in Business Big Data Examples Big Data Applications.

Kaynakça

  • Akar, B. (2016, 5 Ocak). “Vaka II: Yemek Sepeti ve Büyük Veri”, Harvard Business Review Türkiye, https://hbrturkiye.com/video/vaka-ii-yemek-sepeti-ve-buyuk-veri, (21.03.2021).
  • Akbank, (2021). “Akbank Mobil”, https://www.akbank.com/tr-tr/hizmetler/Sayfalar/akbank-mobil-uygulamasi.aspx, (28.03.2021).
  • Akıncı, A. N. (2019). “Büyük Veri Uygulamalarında Kișisel Veri Mahremiyeti”, Sektörler ve Kamu Yatırımları Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Yayın No: 0001.
  • Aksu, H. (2017). Big Data Bilginin Gücü. Pusula Yayıncılık. İstanbul.
  • Aktan, E. (2018). “Büyük Veri: Uygulama Alanları, Analitiği ve Güvenlik Boyutu”. Bilgi Yönetimi Dergisi, 1(1), 1-22.
  • Ali, A., Qadir, J., Rasool, R., Sathiaseelan, A., Zwitter, A. & Crowcroft, J. (2016). “Big Data for Development: Applications and Techniques”. Big Data Analytics, 1(2), 1-24.
  • Altunışık, R. (2015). “Büyük Veri: Fırsatlar Kaynağı Mı Yoksa Yeni Sorunlar Yumağı Mı?”. Yildiz Social Science Review, 1(1), 45-76.
  • Ariely, D. (2019). “Big Data”, http://efficiens.nu/dl/Big_Data.pdf, (20.07.2019).
  • Atalay, M. & Çelik, E. (2017). “Büyük Veri Analizinde Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi Uygulamaları”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 155-172.
  • Austin, C. & Kusumoto, F. (2016). “The Application of Big Data in Medicine: Current Implications And Future Directions”. J Interv Card Electrophysiol, 47, 51-59.
  • Aytaç, Z. & Bilge, H. Ş. (2020). “Türkiye’de Kamu ve Özel Kurumların Büyük Veri Alanında Mevcut Durum ve Beklentilerinin Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma”, BMIJ, 8(5), 4646-4679.
  • Ayvaz, S. & Salman, Y. B. (2020). “Türkiye’de Firmaların Büyük Veri Teknolojileri Bilinirliği ve Kullanımı Analizi”. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (18), 728-737.
  • Bbva, Banco Bılbao Vızcaya Argentarıa (2020, 26 Mayıs). “The Five V’s of Big Data”, https://www.bbva.com/en/five-vs-big-data/amp/, (20.12.2020).
  • Baum, J., Laroque, C., Oeser, B., Skoogh, A. & Subramaniyan, M. (2018). “Applications of Big Data Analytics and Related Technologies in Maintenance-Literature-Based Research”. Machines, 6(54), 1-12.
  • Bayrak, A. (2016, 4 Mayıs). “Location Analytics is A Part of Big Data Initiative in Akbank”, Geospatial World, https://www.geospatialworld.net/article/location-analytics-is-a-part-of-big-data-initiative-in-akbank/, (28.03.2021).
  • Begenau, J., Farboodi, M. & Veldkamp, L. (2018). “Big Data in Finance and The Growth of Large Firms”. Journal of Monetary Economics, 97, 71-87.
  • Bilgek. (2017, 29 Eylül). “Yemeksepeti İle Kent Tasarlamak”, Arkitera Mimarlık Merkezi, https://www.arkitera.com/gorus/yemeksepeti-ile-kent-tasarlamak/, (25.03.2021).
  • BBS, Bilgi Birikim Sistemleri (2021). “ENERJİSA Başarı Hikayesi”, https://www.bilgibirikim .com/Pages/EnerjiSA.aspx, (28.03.2021).
  • BTK, Bilgi Teknolojileri Ve İletişim Kurumu (2020). “Dünyada ve Ülkemizde Sayısal Dönüşüm: Endüstri 4.0, Yapay Zekâ ve Büyük Veriye İlişkin Gelişmeler”, Sektörel Araştırma ve Strateji Geliştirme Dairesi, Sayısal Dönüşüm Raporu, Ankara, https://www.btk.gov.tr/ uploads/pages/arastirma-raporlari/sayisal-donusum-rapor.pdf, (04.04.2021).
  • Birinci, Ş. (2015). “Sağlıkta Büyük Veri”, https://www.acibadem.edu.tr/doc/SuayipBirinci_ SagliktaBuyukVeri.pdf, (04.04.2021).
  • Boyner, C. (2017). Boyner Büyük Veri. (Ed.), Güvenir, H. A, İş Hayatında Büyük Veri Konferans Raporu içinde (53-62), TÜSİAD-T/2017, İstanbul.
  • Cao, S. & Manraı, A. K. (2014). “Big Data in Marketing & Retailing”. Journal of International & Interdisciplinary, Business Research, 1(1), 23-42.
  • Cousins, S. (2018). “Big City Big Data”, https://www.rics.org/fr/wbef/megatrends/digital-transformation/big-city-big-data/, (23.12.2020).
  • Çark, Ö., Yıldız, İ. & Karadeniz, A. T. (2019). “Sanayi 4.0 Kapsamında İşletmeler Açısından Büyük Veri”. International Journal of Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies, 3(2), 114-120.
  • Çelik, S. (2018). Büyük Veri. Gece Akademi. Aydın.
  • Çiğdem, Ş. & Seyrek, İ. H. (2015). İşletmelerde Büyük Veri Uygulamaları: Bir Literatür Taramasi. 2.Ulusal Yönetim Bilişim Sistemleri Kongresi, Erzurum, Türkiye.
  • Datameer (2021). “Akbank Accelerates Marketing With Agile Analytics”, https://www.datameer .com/akbank-case-study/, (23.03.2021).
  • Davenport, T. H. & Dyché, J. (2013). “Big Data in Big Companies”, International Institute for Analytics, https://www.iqpc.com/media/7863/11710.pdf, 25.02.2020.
  • Demirezen, M. U. (2017). Büyük Veri ve Büyük Veri İşleme Mimarileri. (Ed.), SAĞIROĞLU, Ş ve KOÇ, O., Büyük Veri ve Açik Veri Analitiği: Yöntemler ve Uygulamalar içinde (131-165), Grafiker Yayınları, Ankara.
  • Demirtaş, B. & Argan, M. (2015). “Büyük Veri ve Pazarlamadaki Dönüşüm: Kuramsal Bir Yaklaşım”. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 15, 1-21.
  • Doğan, K. & Arslantekin, S. (2016). “Büyük Veri: Önemi, Yapısı ve Günümüzdeki Durum”. DTCF Dergisi, 56(1), 15-36.
  • Edosio, U. (2014). “Big Data Analytics And Its Application in E-Commerce Using Case Studies of Adidas, Walmart and Amazon.com”, https://www.researchgate.net/publication/264129339 _Big_Data_Analytics_and_its_Application_in_E-Commerce/link/53cf8ef30cf2f7e53cf811e0/ download, (09.06.2020).
  • Ekonomist (2017). “Dijital İzleri Takip Ediyoruz”, https://www.ekonomist.com.tr/finans/dijital-izleri-takip-ediyoruz.html/amp, (28.03.2021).
  • Enerjisa (2021). https://www.enerjisa.com.tr/tr/enerjisa-hakkinda/sirket-profili, (07.04.2021).
  • Eravcı, D. B. (2020). “Kurumların Dijital Dönüşümü: Büyük Veri”, Çalışma İlişkiler Dergisi, 11(1), 90-112.
  • Erevelles, S., Fukawa, N. & Swayne, L. (2016). “Big Data Consumer Analytics and The Transformation of Marketing”. Journal of Business Research, 69, 897-904.
  • Ergen, Y. (2018). “Büyük Veri, Sosyal Medya ve Etik: Facebook Örneğinde Bir Değerlendirme”. Yeni Düşünceler, 10, 53-64.
  • Ersöz, F. (2019). Dijitalleşme Çağında Büyük Veri ve Analitiği: Sektörel Uygulamalar. 4th International Congress on 3d Printing (Additive Manufacturing) Technologies and Digital Industry, 11-14 Nisan 2019, Antalya, 712-720.
  • Fayyad, U. (2017). Big Data. (Ed.), Güvenir, H. A., İş Hayatında Büyük Veri Konferans Raporu içinde (19-52), TÜSİAD-T/2017, İstanbul.
  • Forsdick, S. (2019). “Big Data in Transport: How TfL is Tracking and Improving Journeys With Tech”, https://www.ns-businesshub.com/technology/big-data-in-transport-tfl/, (23.07.2019).
  • Gobble, M. A. M. (2013). “Big Data: The Next Big Thing in Innovation”. Research-Technology Management, 56(1), 64-67.
  • Guru99 (2019). “What is Big Data? Introduction, Types, Characteristics, Example”, https://www. guru99.com/what-is-big-data.html, (27.06.2019).
  • Gürsakal, N. (2017). Büyük Veri. Dora Yayıncılık. Bursa.
  • Hadi, H. J., Ammar, H. S., Hadishaheed, S. & Ahmad, A. H. (2015). “Big Data and Five V’s Characteristics”. International Journal of Advances in Electronics and Computer Science, 2(1), 16-23.
  • Hadoop (2021). “Sources of Big Data”, http://www.hadoopadmin.co.in/sources-of-bigdata/, (19.03.2021).
  • Hurwitz, J., Nugent, A., Halper, F. & Kaufman, M. (2013). Big Data For Dummies. John Wiley ve Sons Inc. New Jersey.
  • IBM, International Business Machines (2021). “Büyük Veri Analitiği Nedir?”, https://www.ibm.com/tr-tr/analytics/hadoop/big-data-analytics, (19.03.2021).
  • Iyzico (2021). “Iyzico 2020 Online Alışveriş Raporu”, https://www.iyzico.com/blog/iyzico-2020-online-alisveris-raporu/, (30.03.2021).
  • İçözü, T (2021, 22 Şubat). “Akbank Mobil'in Kullanım Verileri ve Akbank'ın Uzaktan Müşteri Edinimine Dair Detaylar”, https://webrazzi.com/2021/02/22/akbank-mobil-in-kullanim-verileri-ve-akbank-in-uzaktan-musteri-edinimi-detaylari/, (28.03.2021).
  • Jacqueleen, A. R. (2015). “The Skinny on Big Data in Education: Learning Analytics Simplified”. TechTrends, 59(2), 75-80.
  • Kamilaris, A., Kartakoullis, A. & Prenafeta-Boldú, F. X. (2017). “A Review on The Practice of Big Data Analysis in Agriculture”. Computers and Electronics in Agriculture, 43, 23-37.
  • Keeso, A. (2014). “Big Data and Environmental Sustainability: A Conversation Starter”, Smith School of Enterprise and The Environment & University of Oxford, 14-04, https://www. smithschool.ox.ac.uk/publications/wpapers/workingpaper/14-04.pdf, (23.07.2019).
  • Klein, M. (2020). “İşletmelerde Dijital Dönüşüm ve Etmenleri”. Journal of Business in The Digital Age, 3(1), 24-35.
  • Koltan Yılmaz, Ş. (2019). Big Data and Big Data Applications in The World. 5th International Regional Development Conference, Malatya, Türkiye, 26-28 Eylül 2019, 867-884.
  • Köseoğlu, Ö. & Demirci, Y. (2017). “Türkiye’de Büyük Veri ve Veri Madenciliğine İlişkin Politika ve Stratejiler: Ulusal Politika Belgelerinin İçerik Analizi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kayfor15 Özel Sayısı, 22, 2223-2239.
  • Lewis, L. (2020, 10 Mart). “Infographic: What Happens In An Internet Minute 2020”, https://www.allaccess.com/merge/archive/31294/infographic-what-happens-in-an-internet-minute, (21.12.2020).
  • Ma, C., Smith, H. W., Chu, C. & Juarez, D. T. (2015). “Big Data in Pharmacy Practice: Current Use, Challenges, and The Future”. Integrated Pharmacy Research & Practice, 4, 91–99.
  • Majumdar, J., Naraseeyappa, S. & Ankalaki, S. (2017). “Analysis of Agriculture Data Using Data Mining Techniques: Application of Big Data”. J Big Data, 4(20), 1-15.
  • Marr, B. (2019). Büyük Veri İş Başında, (Çev.) Gündüz B., MediaCat Kitapları, İstanbul.
  • Massie, A. B., Kuricka, L. M. & Segev, D. L. (2014). “Big Data in Organ Transplantation: Registries and Administrative Claims”, American Journal of Transplantation, 14, 1723-1730.
  • Mayer-Schönberger, V. & Cukier, K. (2013). Büyük Veri, (Çev.) EROL, B., Paloma Yayınevi, İstanbul.
  • Memon, M. A., Soomro, S., Jumani, A. K. & Kartio, M.A. (2017). “Big Data Analytics and Its Applications”. Annals of Emerging Technologies in Computing (AETiC), 1(1), 45-54.
  • Microsoft, (2021). “ENERJİSA Üretim Speeds Up Innovation Through Azure Structured Cloud Architecture”, https://customers.microsoft.com/en-us/story/1336488647485179816-enerjisa-uretim-energy-azure-en-turkey, (23.03.2021).
  • Mishra, R. & Sharma, R. (2015). “Big Data: Opportunities and Challenges”. International Journal of Computer Science & Mobile Computing, 4(6), 27-35.
  • Mukherjee, S. & Shaw, R. (2016). “Big Data-Concepts, Applications, Challenges and Future Scope”. International Journal of Advanced Research in Computer and Communication Engineering, 5(2), 66-74.
  • Onay, A. (2020). “Büyük Veri Çağında İç Denetimin Dönüşümü”. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(1), 127-163.
  • Öğer, G. (2020, 27 Şubat). “Turkcell’in Veri Merkezi Yatırımları Sektörümüz Adına Bizi Çok Heyecanlandırdı!”, İşte Teknoloji, https://www.isteteknoloji.com.tr/uncategorized/2020/02/27/ turkcellin-veri-merkezi-yatirimlari-sektorumuz-adina-bizi-cok-heyecanlandirdi/, (23.03.2021).
  • Özdoğan, O. (2016). Büyük Veri Denizi. Elma Yayınevi. Ankara.
  • Pehlivan, A. S. (2019, 8 Ağustos). “Akıllı Alışverişe Odaklanacak”, https://www.ekonomist.com. tr/soylesi/akilli-alisverise-odaklanacak.html/amp, (23.03.2021).
  • Platinonline, (2019). “Akbank Akıllı Dijital Geleceği Tasarlıyor”, https://www.platinonline. com/dijital-trend/akbank-akilli-dijital-gelecegi-tasarliyor-999956, (28.03.2021).
  • Reinsel, D., Gantz, J. & Rydning, J. (2018). “The Digitization of The World - From Edge To Core”, An IDC White Paper, https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/ files/idc-seagate-dataage-whitepaper.pdf, (21.12.2020).
  • Sabancı, Sabancı Topluluğu (2021). https://www.sabanci.com/tr/sabanci-toplulugu/ akbank, (28.03.2021).
  • Sabancı Üniversitesi (2021). “SAS Becomes The Analytical Partner of Turkey's First Big Data Lab”, https://sbs.sabanciuniv.edu/en/sas-becomes-analytical-partner-turkeys-first-big-data-lab, (28.03.2021).
  • Sağıroğlu, Ş. (2017). Büyük Veri Dünyası: Büyük Veri Büyük Etki. (Ed.), SAĞIROĞLU, Ş ve KOÇ, O., Büyük Veri ve Açık Veri Analitiği: Yöntemler ve Uygulamalar içinde (81-97), Grafiker Yayınları, Ankara.
  • Sağıroğlu, Ş. (2019). Büyük ve Açık Veri Türkiye Uygulamaları. Büyük Veri Uygulamaları Konferansı, BTK Konferans Salonu, 26 Haziran 2019, Ankara. http://bigdatacenter.gazi.edu.tr/ wp-content/uploads/BTK_BuyukVeriTurkiye2019.pdf, (19.03.2021).
  • Salvador, A. B. & Ikeda, A. A. (2014). “Big Data Usage in The Marketing Information System”. Journal of Data Analysis and Information Processing, 2, 77-85.
  • Sanchez, F. M. & Verspoor, K. (2014). “Big Data in Medicine is Driving Big Changes”. Yearb Med Inform, 9(1), 14-20.
  • SAS, Statistical Analysis Software (2021a). “Boyner Grup Müşterisi Vizyonuyla 360 Derece Müşteri Görünümü”, https://www.sas.com/tr_tr/customers/boyner.html, (23.03.2021).
  • SAS, Statistical Analysis Software (2021b). “Enerji lideri veriyi müşteri bilgisine dönüştürüyor”, https://www.sas.com/tr_tr/customers/enerjisa-02.html, (23.03.2021).
  • Satı, Z. E. (2015). Tedarik Zinciri Yeterliliklerini Artirmada İnovasyon ve Büyük Veri (Big Data) nin Etkileşimini Değerlendirme. Uluslararası Katılımlı 15. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İzmir, 603-615.
  • Schulte, D. (2018). “10 Best Big Data Companies 2018”, CIO Bulletin, http://www.ciobulletin. com/magazine/were-using-data-to-make-healthcare-better-apixio, (23.07.2019).
  • Scola, N. (2013, 14 Haziran). “Obama, The ‘Big Data’ President”, https://www.washingtonpost. com/opinions/obama-the-big-data-president/2013/06/14/1d71fe2e-d391-11e2-b05f-3ea3f0e7b b5a_story.html?noredirect=on&utm_term= 4dbf5e3a7406, (24.07.2019).
  • Sin, K. & Muthu, L. (2015). “Application of Big Data in Education Data Mining and Learning Analytics - A Literature Review”. ICTACT Journal on Soft Computing: Special Issue on Soft Computing Models for Big Data, 5(4), 1035-1049.
  • Sravanthi, K. & Reddyy, T. S. (2015). “Applications of Big Data in Various Fields”. (IJCSIT) International Journal of Computer Science and Information Technologies, 6(5), 4629-4632.
  • Stokes, L. B., Rogers, J.W., Hertig, J.B. & Weber, R.J. (2016). “Big Data: Implications for Health System Pharmacy”. Hospital Pharmacy, 51(7), 599-603.
  • Su, X. (2019). “Introduction To Big Data”, https://www.ntnu.no/iie/fag/big/lessons/lesson2.pdf, (19.07.2019).
  • Subrahmanyam, A. (2019). “Big Data in Finance: Evidence and Challenges”. Borsa Istanbul Review, 19(4), 283-287. Şener, E. (2020, 11 Ekim). “İnternette 1 Dakikada Neler Oluyor?”, https://www.hurriyet.com.tr/ yazarlar/ergi-sener/internette-1-dakikada-neler-oluyor-41632758, (28.01.2021).
  • Terzi, R., Sağıroğlu, Ş. & Demirezen M. U. (2017). Büyük Veri ve Açık Veri: Temel Kavramlar. (Ed.), SAĞIROĞLU, Ş ve KOÇ, O. Büyük Veri ve Açık Veri Analitiği: Yöntemler ve Uygulamalar içinde (13-30), Grafiker Yayınları, Ankara.
  • Thebrandage (2021). “Boyner.com.tr Akıllı Hava Durumu Uygulamasıyla Müşteri İlgisi ve Satışlarını Artırdı”, https://www.thebrandage.com/boynercomtr-akilli-hava-durumu-uygulamasiyla -musteri-ilgisi-ve-satislarini-artirdi, (23.03.2021).
  • Thulara, N., Hewage, M. N., Halgamuge, A. S. & Ekici, G. (2018). “Review: Big Data Techniques of Google, Amazon, Facebook and Twitter”. Journal of Communications, 13(2), 94-100.
  • Tomar, L., Guicheney, W., Kyarisiima, H. & Zimani, T. (2016). Big Data in The Public Sector, Inter-American Development Bank, Discussion paper, IDB-DP-483.
  • West, D.M. (2012), “Big Data For Education: Data Mining, Data Analytics, And Web Dashboards”, Governance studies, The Brookings Institution, Massachusetts, Washington, http://www.insidepolitics.org/brookingsreports/education%20big%20data.pdf, (17.03.2021).
  • Yemeksepeti (2020). “2020 Lezzet Rehberi”, https://www.instagram.com/p/CJYHOEep9nz/, (26.03.2021).
  • Yemeksepetiblog (2021). https://blog.yemeksepeti.com/, (25.03.2021).
  • Yemeksepetiblog (2018, 4 Ocak). “Türkiye’nin 2017 Menüsü Belli Oldu!”, https://blog. yemeksepeti.com/index.php/2018/01/04/turkiyenin-2017-menusu-belli-oldu/, (25.03.2021).
  • Yemeksepetiblog (2016b, 30 Mart). “Beyaz Yakalılar Her Bahar Aynı Hayali Kuruyor”, https://blog.yemeksepeti.com/index.php/2016/03/30/beyaz-yakalilar-bahar-ayni-hayali-kuruyor/, (25.03.2021).
  • Yemeksepetiblog (2016a, 4 Ocak). “Malzemesinden, Promosyonuna Yemeksepeti En Çok Tercih Edilen Pizzayı Açıklıyor!”, https://blog.yemeksepeti.com/index.php/2016/01/04/ yemeksepeti-en-cok-tercih-edilen-pizzayi-acikliyor/, (25.03.2021).

TÜRKİYE’DE BÜYÜK VERİ İLE DEĞER YARATAN İŞLETMELER: ÖZEL SEKTÖR UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, , 44 - 62, 30.06.2021

Şebnem Koltan Yılmaz

https://doi.org/10.33461/uybisbbd.921231

Öz

Küresel ölçekte verinin her geçen gün artmasıyla birlikte dijital dönüşümün yapı taşlarından biri olarak gündeme gelen Büyük Veri (BV), iş dünyasının önemli bir bileşeni haline gelmiştir. Farklı yapılarda, hızlı ve büyük hacimde üretilen veriler olarak tanımlanabilen BV’de amaç, doğrulanabilir /güvenilir nitelikte verilerle değer yaratabilmektir. Türkiye’de BV, birçok araştırmacı ve işletme için yenidir. Kamu kurumlarında BV çalışmaları ve uygulamaları bulunmaktayken özel sektörde çoğunlukla yatırımlar düzeyindedir. Bu nedenle hem teknik hem de işletme gereksinimlerinin araştırılması ve anlaşılması gerekmektedir. Bu çalışmada amaç, dijitalleşme sürecinde işletmelerin BV ile nasıl değer yaratabilecekleri ya da verilerden yola çıkarak karar süreçlerini nasıl daha verimli hale getirebilecekleri konusunda içgörüler sağlamak, araştırmacıların verimliliğini ve performansını artırmaya katkıda bulunabilecek kritik gelişmeler hakkında yol gösterici olmaktır. Çalışmada, işletmelerin çok fazla ve hızlı üretilen veriye sahip olmasına sebep olan veri kaynakları, iş yapma şekillerinin değişimi, elde edilen katma değere yönelik uygulamaları desteklemek üzere kaynak araştırması yapılarak, Türkiye’de özel sektörde BV’nin kullanımını açıklayan uygulamalar incelenmiştir. Farklı sektörlerden örnekler ele alınmış, ulaşılan uygulamalar dahilinde BV ile yaratılan değerler ve iş yapma şekillerinin değişimi ortaya konmuştur. Sonuçlar, BV ile işletmelerde maliyetleri düşürme, verimliliği artırma, yeni ürün/hizmet geliştirme, pazarlama stratejileri, müşteri kaybının önlenmesi ve karlılık yönleriyle büyük faydalar elde etmenin ve rekabette fark yaratmanın mümkün olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Büyük Veri Türkiye’de Büyük Veri İşletmelerde Büyük Veri Büyük Veri Örnekleri Büyük Veri Uygulamaları

Kaynakça

  • Akar, B. (2016, 5 Ocak). “Vaka II: Yemek Sepeti ve Büyük Veri”, Harvard Business Review Türkiye, https://hbrturkiye.com/video/vaka-ii-yemek-sepeti-ve-buyuk-veri, (21.03.2021).
  • Akbank, (2021). “Akbank Mobil”, https://www.akbank.com/tr-tr/hizmetler/Sayfalar/akbank-mobil-uygulamasi.aspx, (28.03.2021).
  • Akıncı, A. N. (2019). “Büyük Veri Uygulamalarında Kișisel Veri Mahremiyeti”, Sektörler ve Kamu Yatırımları Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Yayın No: 0001.
  • Aksu, H. (2017). Big Data Bilginin Gücü. Pusula Yayıncılık. İstanbul.
  • Aktan, E. (2018). “Büyük Veri: Uygulama Alanları, Analitiği ve Güvenlik Boyutu”. Bilgi Yönetimi Dergisi, 1(1), 1-22.
  • Ali, A., Qadir, J., Rasool, R., Sathiaseelan, A., Zwitter, A. & Crowcroft, J. (2016). “Big Data for Development: Applications and Techniques”. Big Data Analytics, 1(2), 1-24.
  • Altunışık, R. (2015). “Büyük Veri: Fırsatlar Kaynağı Mı Yoksa Yeni Sorunlar Yumağı Mı?”. Yildiz Social Science Review, 1(1), 45-76.
  • Ariely, D. (2019). “Big Data”, http://efficiens.nu/dl/Big_Data.pdf, (20.07.2019).
  • Atalay, M. & Çelik, E. (2017). “Büyük Veri Analizinde Yapay Zekâ ve Makine Öğrenmesi Uygulamaları”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 155-172.
  • Austin, C. & Kusumoto, F. (2016). “The Application of Big Data in Medicine: Current Implications And Future Directions”. J Interv Card Electrophysiol, 47, 51-59.
  • Aytaç, Z. & Bilge, H. Ş. (2020). “Türkiye’de Kamu ve Özel Kurumların Büyük Veri Alanında Mevcut Durum ve Beklentilerinin Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma”, BMIJ, 8(5), 4646-4679.
  • Ayvaz, S. & Salman, Y. B. (2020). “Türkiye’de Firmaların Büyük Veri Teknolojileri Bilinirliği ve Kullanımı Analizi”. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (18), 728-737.
  • Bbva, Banco Bılbao Vızcaya Argentarıa (2020, 26 Mayıs). “The Five V’s of Big Data”, https://www.bbva.com/en/five-vs-big-data/amp/, (20.12.2020).
  • Baum, J., Laroque, C., Oeser, B., Skoogh, A. & Subramaniyan, M. (2018). “Applications of Big Data Analytics and Related Technologies in Maintenance-Literature-Based Research”. Machines, 6(54), 1-12.
  • Bayrak, A. (2016, 4 Mayıs). “Location Analytics is A Part of Big Data Initiative in Akbank”, Geospatial World, https://www.geospatialworld.net/article/location-analytics-is-a-part-of-big-data-initiative-in-akbank/, (28.03.2021).
  • Begenau, J., Farboodi, M. & Veldkamp, L. (2018). “Big Data in Finance and The Growth of Large Firms”. Journal of Monetary Economics, 97, 71-87.
  • Bilgek. (2017, 29 Eylül). “Yemeksepeti İle Kent Tasarlamak”, Arkitera Mimarlık Merkezi, https://www.arkitera.com/gorus/yemeksepeti-ile-kent-tasarlamak/, (25.03.2021).
  • BBS, Bilgi Birikim Sistemleri (2021). “ENERJİSA Başarı Hikayesi”, https://www.bilgibirikim .com/Pages/EnerjiSA.aspx, (28.03.2021).
  • BTK, Bilgi Teknolojileri Ve İletişim Kurumu (2020). “Dünyada ve Ülkemizde Sayısal Dönüşüm: Endüstri 4.0, Yapay Zekâ ve Büyük Veriye İlişkin Gelişmeler”, Sektörel Araştırma ve Strateji Geliştirme Dairesi, Sayısal Dönüşüm Raporu, Ankara, https://www.btk.gov.tr/ uploads/pages/arastirma-raporlari/sayisal-donusum-rapor.pdf, (04.04.2021).
  • Birinci, Ş. (2015). “Sağlıkta Büyük Veri”, https://www.acibadem.edu.tr/doc/SuayipBirinci_ SagliktaBuyukVeri.pdf, (04.04.2021).
  • Boyner, C. (2017). Boyner Büyük Veri. (Ed.), Güvenir, H. A, İş Hayatında Büyük Veri Konferans Raporu içinde (53-62), TÜSİAD-T/2017, İstanbul.
  • Cao, S. & Manraı, A. K. (2014). “Big Data in Marketing & Retailing”. Journal of International & Interdisciplinary, Business Research, 1(1), 23-42.
  • Cousins, S. (2018). “Big City Big Data”, https://www.rics.org/fr/wbef/megatrends/digital-transformation/big-city-big-data/, (23.12.2020).
  • Çark, Ö., Yıldız, İ. & Karadeniz, A. T. (2019). “Sanayi 4.0 Kapsamında İşletmeler Açısından Büyük Veri”. International Journal of Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies, 3(2), 114-120.
  • Çelik, S. (2018). Büyük Veri. Gece Akademi. Aydın.
  • Çiğdem, Ş. & Seyrek, İ. H. (2015). İşletmelerde Büyük Veri Uygulamaları: Bir Literatür Taramasi. 2.Ulusal Yönetim Bilişim Sistemleri Kongresi, Erzurum, Türkiye.
  • Datameer (2021). “Akbank Accelerates Marketing With Agile Analytics”, https://www.datameer .com/akbank-case-study/, (23.03.2021).
  • Davenport, T. H. & Dyché, J. (2013). “Big Data in Big Companies”, International Institute for Analytics, https://www.iqpc.com/media/7863/11710.pdf, 25.02.2020.
  • Demirezen, M. U. (2017). Büyük Veri ve Büyük Veri İşleme Mimarileri. (Ed.), SAĞIROĞLU, Ş ve KOÇ, O., Büyük Veri ve Açik Veri Analitiği: Yöntemler ve Uygulamalar içinde (131-165), Grafiker Yayınları, Ankara.
  • Demirtaş, B. & Argan, M. (2015). “Büyük Veri ve Pazarlamadaki Dönüşüm: Kuramsal Bir Yaklaşım”. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 15, 1-21.
  • Doğan, K. & Arslantekin, S. (2016). “Büyük Veri: Önemi, Yapısı ve Günümüzdeki Durum”. DTCF Dergisi, 56(1), 15-36.
  • Edosio, U. (2014). “Big Data Analytics And Its Application in E-Commerce Using Case Studies of Adidas, Walmart and Amazon.com”, https://www.researchgate.net/publication/264129339 _Big_Data_Analytics_and_its_Application_in_E-Commerce/link/53cf8ef30cf2f7e53cf811e0/ download, (09.06.2020).
  • Ekonomist (2017). “Dijital İzleri Takip Ediyoruz”, https://www.ekonomist.com.tr/finans/dijital-izleri-takip-ediyoruz.html/amp, (28.03.2021).
  • Enerjisa (2021). https://www.enerjisa.com.tr/tr/enerjisa-hakkinda/sirket-profili, (07.04.2021).
  • Eravcı, D. B. (2020). “Kurumların Dijital Dönüşümü: Büyük Veri”, Çalışma İlişkiler Dergisi, 11(1), 90-112.
  • Erevelles, S., Fukawa, N. & Swayne, L. (2016). “Big Data Consumer Analytics and The Transformation of Marketing”. Journal of Business Research, 69, 897-904.
  • Ergen, Y. (2018). “Büyük Veri, Sosyal Medya ve Etik: Facebook Örneğinde Bir Değerlendirme”. Yeni Düşünceler, 10, 53-64.
  • Ersöz, F. (2019). Dijitalleşme Çağında Büyük Veri ve Analitiği: Sektörel Uygulamalar. 4th International Congress on 3d Printing (Additive Manufacturing) Technologies and Digital Industry, 11-14 Nisan 2019, Antalya, 712-720.
  • Fayyad, U. (2017). Big Data. (Ed.), Güvenir, H. A., İş Hayatında Büyük Veri Konferans Raporu içinde (19-52), TÜSİAD-T/2017, İstanbul.
  • Forsdick, S. (2019). “Big Data in Transport: How TfL is Tracking and Improving Journeys With Tech”, https://www.ns-businesshub.com/technology/big-data-in-transport-tfl/, (23.07.2019).
  • Gobble, M. A. M. (2013). “Big Data: The Next Big Thing in Innovation”. Research-Technology Management, 56(1), 64-67.
  • Guru99 (2019). “What is Big Data? Introduction, Types, Characteristics, Example”, https://www. guru99.com/what-is-big-data.html, (27.06.2019).
  • Gürsakal, N. (2017). Büyük Veri. Dora Yayıncılık. Bursa.
  • Hadi, H. J., Ammar, H. S., Hadishaheed, S. & Ahmad, A. H. (2015). “Big Data and Five V’s Characteristics”. International Journal of Advances in Electronics and Computer Science, 2(1), 16-23.
  • Hadoop (2021). “Sources of Big Data”, http://www.hadoopadmin.co.in/sources-of-bigdata/, (19.03.2021).
  • Hurwitz, J., Nugent, A., Halper, F. & Kaufman, M. (2013). Big Data For Dummies. John Wiley ve Sons Inc. New Jersey.
  • IBM, International Business Machines (2021). “Büyük Veri Analitiği Nedir?”, https://www.ibm.com/tr-tr/analytics/hadoop/big-data-analytics, (19.03.2021).
  • Iyzico (2021). “Iyzico 2020 Online Alışveriş Raporu”, https://www.iyzico.com/blog/iyzico-2020-online-alisveris-raporu/, (30.03.2021).
  • İçözü, T (2021, 22 Şubat). “Akbank Mobil'in Kullanım Verileri ve Akbank'ın Uzaktan Müşteri Edinimine Dair Detaylar”, https://webrazzi.com/2021/02/22/akbank-mobil-in-kullanim-verileri-ve-akbank-in-uzaktan-musteri-edinimi-detaylari/, (28.03.2021).
  • Jacqueleen, A. R. (2015). “The Skinny on Big Data in Education: Learning Analytics Simplified”. TechTrends, 59(2), 75-80.
  • Kamilaris, A., Kartakoullis, A. & Prenafeta-Boldú, F. X. (2017). “A Review on The Practice of Big Data Analysis in Agriculture”. Computers and Electronics in Agriculture, 43, 23-37.
  • Keeso, A. (2014). “Big Data and Environmental Sustainability: A Conversation Starter”, Smith School of Enterprise and The Environment & University of Oxford, 14-04, https://www. smithschool.ox.ac.uk/publications/wpapers/workingpaper/14-04.pdf, (23.07.2019).
  • Klein, M. (2020). “İşletmelerde Dijital Dönüşüm ve Etmenleri”. Journal of Business in The Digital Age, 3(1), 24-35.
  • Koltan Yılmaz, Ş. (2019). Big Data and Big Data Applications in The World. 5th International Regional Development Conference, Malatya, Türkiye, 26-28 Eylül 2019, 867-884.
  • Köseoğlu, Ö. & Demirci, Y. (2017). “Türkiye’de Büyük Veri ve Veri Madenciliğine İlişkin Politika ve Stratejiler: Ulusal Politika Belgelerinin İçerik Analizi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Kayfor15 Özel Sayısı, 22, 2223-2239.
  • Lewis, L. (2020, 10 Mart). “Infographic: What Happens In An Internet Minute 2020”, https://www.allaccess.com/merge/archive/31294/infographic-what-happens-in-an-internet-minute, (21.12.2020).
  • Ma, C., Smith, H. W., Chu, C. & Juarez, D. T. (2015). “Big Data in Pharmacy Practice: Current Use, Challenges, and The Future”. Integrated Pharmacy Research & Practice, 4, 91–99.
  • Majumdar, J., Naraseeyappa, S. & Ankalaki, S. (2017). “Analysis of Agriculture Data Using Data Mining Techniques: Application of Big Data”. J Big Data, 4(20), 1-15.
  • Marr, B. (2019). Büyük Veri İş Başında, (Çev.) Gündüz B., MediaCat Kitapları, İstanbul.
  • Massie, A. B., Kuricka, L. M. & Segev, D. L. (2014). “Big Data in Organ Transplantation: Registries and Administrative Claims”, American Journal of Transplantation, 14, 1723-1730.
  • Mayer-Schönberger, V. & Cukier, K. (2013). Büyük Veri, (Çev.) EROL, B., Paloma Yayınevi, İstanbul.
  • Memon, M. A., Soomro, S., Jumani, A. K. & Kartio, M.A. (2017). “Big Data Analytics and Its Applications”. Annals of Emerging Technologies in Computing (AETiC), 1(1), 45-54.
  • Microsoft, (2021). “ENERJİSA Üretim Speeds Up Innovation Through Azure Structured Cloud Architecture”, https://customers.microsoft.com/en-us/story/1336488647485179816-enerjisa-uretim-energy-azure-en-turkey, (23.03.2021).
  • Mishra, R. & Sharma, R. (2015). “Big Data: Opportunities and Challenges”. International Journal of Computer Science & Mobile Computing, 4(6), 27-35.
  • Mukherjee, S. & Shaw, R. (2016). “Big Data-Concepts, Applications, Challenges and Future Scope”. International Journal of Advanced Research in Computer and Communication Engineering, 5(2), 66-74.
  • Onay, A. (2020). “Büyük Veri Çağında İç Denetimin Dönüşümü”. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(1), 127-163.
  • Öğer, G. (2020, 27 Şubat). “Turkcell’in Veri Merkezi Yatırımları Sektörümüz Adına Bizi Çok Heyecanlandırdı!”, İşte Teknoloji, https://www.isteteknoloji.com.tr/uncategorized/2020/02/27/ turkcellin-veri-merkezi-yatirimlari-sektorumuz-adina-bizi-cok-heyecanlandirdi/, (23.03.2021).
  • Özdoğan, O. (2016). Büyük Veri Denizi. Elma Yayınevi. Ankara.
  • Pehlivan, A. S. (2019, 8 Ağustos). “Akıllı Alışverişe Odaklanacak”, https://www.ekonomist.com. tr/soylesi/akilli-alisverise-odaklanacak.html/amp, (23.03.2021).
  • Platinonline, (2019). “Akbank Akıllı Dijital Geleceği Tasarlıyor”, https://www.platinonline. com/dijital-trend/akbank-akilli-dijital-gelecegi-tasarliyor-999956, (28.03.2021).
  • Reinsel, D., Gantz, J. & Rydning, J. (2018). “The Digitization of The World - From Edge To Core”, An IDC White Paper, https://www.seagate.com/files/www-content/our-story/trends/ files/idc-seagate-dataage-whitepaper.pdf, (21.12.2020).
  • Sabancı, Sabancı Topluluğu (2021). https://www.sabanci.com/tr/sabanci-toplulugu/ akbank, (28.03.2021).
  • Sabancı Üniversitesi (2021). “SAS Becomes The Analytical Partner of Turkey's First Big Data Lab”, https://sbs.sabanciuniv.edu/en/sas-becomes-analytical-partner-turkeys-first-big-data-lab, (28.03.2021).
  • Sağıroğlu, Ş. (2017). Büyük Veri Dünyası: Büyük Veri Büyük Etki. (Ed.), SAĞIROĞLU, Ş ve KOÇ, O., Büyük Veri ve Açık Veri Analitiği: Yöntemler ve Uygulamalar içinde (81-97), Grafiker Yayınları, Ankara.
  • Sağıroğlu, Ş. (2019). Büyük ve Açık Veri Türkiye Uygulamaları. Büyük Veri Uygulamaları Konferansı, BTK Konferans Salonu, 26 Haziran 2019, Ankara. http://bigdatacenter.gazi.edu.tr/ wp-content/uploads/BTK_BuyukVeriTurkiye2019.pdf, (19.03.2021).
  • Salvador, A. B. & Ikeda, A. A. (2014). “Big Data Usage in The Marketing Information System”. Journal of Data Analysis and Information Processing, 2, 77-85.
  • Sanchez, F. M. & Verspoor, K. (2014). “Big Data in Medicine is Driving Big Changes”. Yearb Med Inform, 9(1), 14-20.
  • SAS, Statistical Analysis Software (2021a). “Boyner Grup Müşterisi Vizyonuyla 360 Derece Müşteri Görünümü”, https://www.sas.com/tr_tr/customers/boyner.html, (23.03.2021).
  • SAS, Statistical Analysis Software (2021b). “Enerji lideri veriyi müşteri bilgisine dönüştürüyor”, https://www.sas.com/tr_tr/customers/enerjisa-02.html, (23.03.2021).
  • Satı, Z. E. (2015). Tedarik Zinciri Yeterliliklerini Artirmada İnovasyon ve Büyük Veri (Big Data) nin Etkileşimini Değerlendirme. Uluslararası Katılımlı 15. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İzmir, 603-615.
  • Schulte, D. (2018). “10 Best Big Data Companies 2018”, CIO Bulletin, http://www.ciobulletin. com/magazine/were-using-data-to-make-healthcare-better-apixio, (23.07.2019).
  • Scola, N. (2013, 14 Haziran). “Obama, The ‘Big Data’ President”, https://www.washingtonpost. com/opinions/obama-the-big-data-president/2013/06/14/1d71fe2e-d391-11e2-b05f-3ea3f0e7b b5a_story.html?noredirect=on&utm_term= 4dbf5e3a7406, (24.07.2019).
  • Sin, K. & Muthu, L. (2015). “Application of Big Data in Education Data Mining and Learning Analytics - A Literature Review”. ICTACT Journal on Soft Computing: Special Issue on Soft Computing Models for Big Data, 5(4), 1035-1049.
  • Sravanthi, K. & Reddyy, T. S. (2015). “Applications of Big Data in Various Fields”. (IJCSIT) International Journal of Computer Science and Information Technologies, 6(5), 4629-4632.
  • Stokes, L. B., Rogers, J.W., Hertig, J.B. & Weber, R.J. (2016). “Big Data: Implications for Health System Pharmacy”. Hospital Pharmacy, 51(7), 599-603.
  • Su, X. (2019). “Introduction To Big Data”, https://www.ntnu.no/iie/fag/big/lessons/lesson2.pdf, (19.07.2019).
  • Subrahmanyam, A. (2019). “Big Data in Finance: Evidence and Challenges”. Borsa Istanbul Review, 19(4), 283-287. Şener, E. (2020, 11 Ekim). “İnternette 1 Dakikada Neler Oluyor?”, https://www.hurriyet.com.tr/ yazarlar/ergi-sener/internette-1-dakikada-neler-oluyor-41632758, (28.01.2021).
  • Terzi, R., Sağıroğlu, Ş. & Demirezen M. U. (2017). Büyük Veri ve Açık Veri: Temel Kavramlar. (Ed.), SAĞIROĞLU, Ş ve KOÇ, O. Büyük Veri ve Açık Veri Analitiği: Yöntemler ve Uygulamalar içinde (13-30), Grafiker Yayınları, Ankara.
  • Thebrandage (2021). “Boyner.com.tr Akıllı Hava Durumu Uygulamasıyla Müşteri İlgisi ve Satışlarını Artırdı”, https://www.thebrandage.com/boynercomtr-akilli-hava-durumu-uygulamasiyla -musteri-ilgisi-ve-satislarini-artirdi, (23.03.2021).
  • Thulara, N., Hewage, M. N., Halgamuge, A. S. & Ekici, G. (2018). “Review: Big Data Techniques of Google, Amazon, Facebook and Twitter”. Journal of Communications, 13(2), 94-100.
  • Tomar, L., Guicheney, W., Kyarisiima, H. & Zimani, T. (2016). Big Data in The Public Sector, Inter-American Development Bank, Discussion paper, IDB-DP-483.
  • West, D.M. (2012), “Big Data For Education: Data Mining, Data Analytics, And Web Dashboards”, Governance studies, The Brookings Institution, Massachusetts, Washington, http://www.insidepolitics.org/brookingsreports/education%20big%20data.pdf, (17.03.2021).
  • Yemeksepeti (2020). “2020 Lezzet Rehberi”, https://www.instagram.com/p/CJYHOEep9nz/, (26.03.2021).
  • Yemeksepetiblog (2021). https://blog.yemeksepeti.com/, (25.03.2021).
  • Yemeksepetiblog (2018, 4 Ocak). “Türkiye’nin 2017 Menüsü Belli Oldu!”, https://blog. yemeksepeti.com/index.php/2018/01/04/turkiyenin-2017-menusu-belli-oldu/, (25.03.2021).
  • Yemeksepetiblog (2016b, 30 Mart). “Beyaz Yakalılar Her Bahar Aynı Hayali Kuruyor”, https://blog.yemeksepeti.com/index.php/2016/03/30/beyaz-yakalilar-bahar-ayni-hayali-kuruyor/, (25.03.2021).
  • Yemeksepetiblog (2016a, 4 Ocak). “Malzemesinden, Promosyonuna Yemeksepeti En Çok Tercih Edilen Pizzayı Açıklıyor!”, https://blog.yemeksepeti.com/index.php/2016/01/04/ yemeksepeti-en-cok-tercih-edilen-pizzayi-acikliyor/, (25.03.2021).
Toplam 97 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kütüphane ve Bilgi Çalışmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Şebnem Koltan Yılmaz 0000-0003-3730-2363

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021

Kaynak Göster

APA Koltan Yılmaz, Ş. (2021). TÜRKİYE’DE BÜYÜK VERİ İLE DEĞER YARATAN İŞLETMELER: ÖZEL SEKTÖR UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME. International Journal of Management Information Systems and Computer Science, 5(1), 44-62. https://doi.org/10.33461/uybisbbd.921231
Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.