Öz
That Uyghur Turks are the first Turkic community who led a sedentary life and that
they embraced Islam religion had an impact upon the content of oral narrations, and made out
new living conditions in this narrations and some formal and contentual differences depending
on perception of new religion. At this point, also persons who show extraordinary features in
Uyghur Folk epics accordingly reshaped by the effect of sedentary life and Islamism. While
extraordinary beings with mythology-originating were common in Turkic tribes pre islamic,
religious-containing characters and images came out after acceptance of Islamism. This
situation appeared as Khidr character continued his existance on oral works by the way of
being suffused “Khidr” character with old faiths and acceptances to a new colour. When
examined into “Khidr” character on the created works, he is envisioned as a magic/divine
persons fed from religious sources with functions such as “assistantship in difficult situations
and calamities”, “remuneration the good and punishment the wicked”, “bringing back to
plentifulness and abundance”, “helping in wars”, “guidance” and “praying” etc.
Anahtar Kelimeler
Khidr Epopes and Folktales of Uyghur Turks Turkish Belief System.
Öz
Uygur Türklerinin yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu olması ve İslam dinini kabul
etmeleri sözlü anlatıların muhtevasına etki etmiş, bu anlatılarda yeni hayat şartları ve yeni dinin
algısına bağlı olarak birtakım şekli ve muhtevi farklılıklar ortaya çıkartmıştır. Bu noktada
Uygur halk destanlarındaki olağanüstü özellik gösteren şahıslar da bu duruma bağlı olarak
yerleşik hayatın ve İslamiyet’in etkisi ile yeniden şekillenmişlerdir. Türk boylarında İslam
öncesi mitolojik kaynaklı olağanüstü varlıklar yaygın iken İslamiyet’in kabulünden sonra dinî
içerikli tipler ve imgeler ortaya çıkmıştır. Bu durum Uygur Türklerinin destan ve halk
hikâyelerinde, Hızır tipinin eski inanç ve kabullerle yeni bir renge boyanması yoluyla şifahî
eserlerde varlığını sürdürmesi şeklinde tezahür etmiştir. Yaratılan eserlerdeki “Hızır” tipine
bakıldığında “zor durumlarda ve felaketlerde yardım etme”, “iyileri mükâfatlandırıp kötüleri
cezalandırma”, “bereket ve bolluğa kavuşturma”, “savaşlarda yardım etme”, “yol gösterme” ve
“dua etme” gibi işlevleri ile dinî kaynaktan beslenen sihrî/ulvî şahıs olarak tasavvur
edilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Hızır Uygur Türklerinin Destan ve Halk hikâyeleri Türk İnanç Sistemi.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA56HB62PS |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Aralık 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Sayı: 4 - Sayı: 4 |