Bugün Özbekçe
konuşurların çoğunluğu Özbekistan ile komşu Türk ve İranî kökenli devletlerde
-Kırgızistan, Kazakistan, Türkmenistan, Afganistan ve Tacikistan-
yaşamaktadırlar. Bunun yanı sıra bir kısım Özbek, Çin Halk Cumhuriyeti’nde
resmî azınlık statüsü ile yaşamaktadır ve sayıları, bahsi geçen ülkelere göre
çok daha azdır. Özbeklerin özellikle 18. yüzyıl itibariyle Çin’e yerleşmek için
geldiklerini görmekteyiz. Çin’deki Özbekler, nüfuslarının hem az hem de dağınık
olması nedeniyle çoğunlukla bir arada yaşadıkları Türk halkları ile
kaynaşmışlar ve kimi zaman onların dillerinden kimi zaman da kültürlerinden
etkilenmişlerdir. Bu halklar arasında Uygurlar ve Kazaklar başı çekmektedir.
1957 yılında deneysel statüde de olsa Özbekler için Kiril alfabesi
oluşturulmuştur. Fakat, bir iki yıl içerisinde bu alfabenin deneysel statüsü tekrar
ortadan kaldırılmıştır. Bugün Özbeklerin kendilerine ait bir alfabeleri olmayıp
Arap harfli Uygur alfabesi kullanmaktadırlar. Özbekçe ile ilgili mevcut
kaynaklar Çin’deki Özbekçenin bugünkü Özbekistan’ın edebî diline kaynaklık eden
diyalektten farklı olarak özellikle İranîleşmemiş Özbek diyalektine işaret
etmektedir. Bununla birlikte Çin’e gelen bütün Özbeklerin ilk zamanlar yalnızca
İranîleşmemiş Özbekçe konuşup konuşmadıklarını söylememiz zor görünmektedir.
Buna neden olarak da bugün Yeni Uygurcanın Özbekçe üzerindeki büyük etkisi
gösterilebilir.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Dilbilim |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 29 Haziran 2019 |
Gönderilme Tarihi | 11 Nisan 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 13 |