ALTIN FİYATLARI İLE BORSA İSTANBUL 100 ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 17, 50 - 63, 30.06.2024

Mesut Aslan

https://doi.org/10.54831/vanyyuiibfd.1449189

Öz

Kıymetli bir maden olan altın önemli bir yatırım aracı olduğundan yatırımcılar tarafından tercih edilmektedir. Borsa ile ilgilenen yatırımcılar için ise BIST 100 endeksinin gösterdiği değişimler önemli olmaktadır. Çünkü bu endeks Borsa İstanbul’da işlem hacmi bakımından en yüksek 100 hisse senedinin göstergesi olan bir endekstir ve Türkiye borsası için baz gösterge olarak kabul edilmektedir. Yerli ve yabancı yatırımcılar açısından önemli bir yere sahip olan borsanın bir ekonomik değişken olan altın ile nasıl bir etkileşim içerisinde olduğu da merak edilen bir konudur. Bu çalışmada Altın ile borsa endeksi arasındaki uzun dönemli ilişki ortaya konularak bu değişkenler arasında bir nedensellik ilişkisinin olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla analizlerde Türkiye’deki BIST 100 fiyat endeksi ve altının gram fiyatı kullanılmıştır. Analiz dönemi olarak Şubat 2002-Aralık 2022 dönemi arasındaki aylık veriler kullanılmıştır. Yapılan Granger nedensellik testi sonucunda değişkenlerin eş bütünleşik olduğu ve aralarında uzun dönemli bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Granger nedensellik analizinden elde edilen sonuca göre değişkenlerin çift yönlü bir nedensellik ilişkisine sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Borsa, Altın, Granger nedensellik testi

THE RELATIONSHIP BETWEEN GOLD PRICES AND BORSA ISTANBUL 100 INDEX

Öz

Gold, a precious metal, is preferred by investors as it is an important investment instrument. For investors interested in the stock market, the changes in the BIST 100 index are important. Because this index is an index that is an indicator of the 100 stocks with the highest trading volume in Borsa Istanbul and is consideredas the base indicator for the Turkish stock market. It is also curious how the stock market, which has an important place for domestic and foreign investors, interacts with gold, an economic variable. In this study, it is tried to determine whether there is a causality relationship between these variables by revealing the long-run relationship between gold and stock market index. For this purpose, the BIST 100 price index in Turkey and the gram price of gold were used in the analyses. Monthly data between February 2002 and December 2022 were used as the analysis period. The Granger causality test results indicate that the variables are cointegrated, suggesting a long-term relationship between them. Furthermore, according tothe findings fromthe Granger causality analysis, it is determined that the variables exhibit a bidirectional causal relationship.

Anahtar Kelimeler

Stock market, Gold, Granger causality test

Kaynakça

• Al-Ameer, M., HAmmad, W., Ismaıl, A., & Hamdan, A., (2018). The Relationship of Gold Price With The Stock Market: The Case Of Frankfurt Stock Exchange. International Journal of Energy Economics and Policy, Cilt8, sa5, 357.
• Balı, S. & Cinel, M. (2011). Altın Fiyatlarının İMKB 100 Endeksi’ne Etkisi ve Bu Etkinin Ölçümlenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt25, sa3-4, 45-63.
• Basit, A., (2013). Impact of KSE-100 İndex On Oil Prices And Gold Prices İn Pakistan. IOSR journal of business and management Cilt9, sa5, 66-69.
• Bhunia, A., & Das, A., (2012). Association Between Gold Prices And Stock Market Returns: Empirical Evidence From NSE. Journal of Exclusive Management Science, Cilt1,sa2, 1-7.
• Bilal, A.R., Talib, N.B.A., Haq, I.U., Khan, M.N.A.A., &Naveed, M., (2013). How Gold Prices Correspond To Stock Index: A Comparative Analysis Of Karachi Stock Exchange And Bombay Stock Exchange. World Applied Sciences Journal, Cilt21, sa4, 485-491.
• Bhunia, A., & Mukhuti, S., (2013). The İmpact Of Domestic Gold Price On Stock Price İndices-An Empirical Study Of Indian Stock Exchanges. Universal Journal of Marketing and Business Research, Cilt2, sa2, 35-43.
• Cingoz, F., & Kendirli, S., (2019). Altın Fiyatları, Döviz Kuru ve Borsa İstanbul Arasındaki İlişki. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt4, sa4, 545-554.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A., (1981). Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, Cilt49, sa4, 1057-1072.
• Drake, P. P., (2022). The Gold-Stock Market Relationship During COVID-19. Finance Research Letters, Cilt44, 102-111.
• Duvar, N. Ç., & Hakan, E., (2022). Türkiye’de Borsa Endeksinin Seçili Değişkenlerle İlişkisinin Analizi. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt9, sa25, 102-122.
• Emeç, A. S., & Demirdöğen, Y., (2022). Altın Fiyatlarının BIST 100 Endeksi Üzerine Etkisi: Varyansta Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt27, sa4, 547-561.
• Engle, R. F., & Granger, C.W. J., (1987). Cointegration And Error Correction: Representation, Estimation And Testing. Econometrica, Cilt55, sa2, 251- 276.
• Gayathri, V. & Dhanabhakyam, D., (2014). Cointegration And Causal Relationship Between Gold Price And Nifty – An Empirical Study. Journal Of Research in Managementvetechnology, Cilt3 sa7, 14-21.
• Gılmore, C. G., Mcmanus, G. M., Sharma, R., & Tezel, A., (2009). The Dynamics Of Gold Prices, Gold Mining Stock Prices And Stock Market Prices Comovements. Research in Applied Economics, Cilt1, sa1, 1-19.
• Granger, C. W., (1969). Investigating Causal Relations By Econometric Models and Crossspectral Methods. The Econometric Society, Cilt37, sa3, 424-438.
• Gülhan, Ü., (2020). Altın Fiyatları ile VIX Endeksi, BİST 100 Endeksi, Döviz Kuru Ve Petrol Fiyatları İlişkisi: Ekonometrik bir analiz. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt11, sa2, 576-591.
• Gültekin R., & Bilge Leyli, E., (2018). Parasal Sistemde Altının Yeri Ve Altına Dayalı Finansal Araçlar. İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt10, sa1, 675-688.
• Işık, N., Acar, M., & Işık, B., (2004). Enflasyon ve Döviz Kuru İlişkisi: Bir Eşbütünleşme Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, Cilt9, sa2, 325-340.
• İlarslan, K., (2017). Altın Fiyatları ile Borsa Endeksi Arasında Eş Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt4, sa6, 114-125.
• İlarslan, K., (2017). Analysis Of The Relationship Between Gold Prices and ISE 100 Index Through Bayes Theorem Framework, Press Academia Procedia, Cilt6, sa1, 24-28.
• İlkhan, C., Çevikgil, D., Aydın, B., & Zeren, F., (2022). Altın Fiyatları, ABD Doları ve BIST 100 Endeksi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye örneği. Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi,Cilt 3, sa1, 46-53.
• Kakacak, K., Meriç, E., & Ethem, E. (2020). Altın Fiyatlarının BİST100 Endeksi Üzerine Etkisinin VAR Modeli İle Analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt9, sa5, 3086-3103.
• Kayral, İ. E., & Tandoğan, N. Ş., (2020). BİST100, Döviz Kurları ve Altının Getiri ve Volatilitesinde COVID-19 Etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19.COVID-19 Special Issue, 687-701.
• Kothari, A., & Gulati, D., (2015). Investment İn Gold And Stock Market: An Analytical Comparison. Pacific Business Review İnternational, Cilt7, sa9, 65-68.
• Küçükaksoy, İ., & Yalçın, D., (2017). Altın Fiyatlarını Etkileyebilecek Faktörlerin İncelenmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt13, sa2, 1-20.
• Mıshra, P. K., Das, J. R., & Mıshra, S. K., (2010). Gold Price Volatility And Stock Market Returns İn India. American Journal of Scientific Research, Cilt9, sa9, 47-55.
• Mishra, P. K., (2014). Gold Price And Capital Market Movement İn India: The Toda–Yamamoto Approach. Global Business Review, Cilt15, sa1, 37-45.
• Mohd Yahya Mohd, H., Fidlizan, M., Azila, A. R., Gan Pei, T., & Nurfakhzan, M., (2013). The Link Between Gold Price, Oil Price And Islamic Stock Market: Experience From Malaysia. Journal of Studies in Social Sciences, Cilt4, sa2, 161-184.
• Narang, S. P., & Sıngh, R. P., (2012). Causal Relationship Between Gold Price And Sensex: A Study İn Indian Context. Vivekananda Journal of Research, Cilt1, sa1, 33-37.
• Öncü, M. A., Çömlekçi, İ., & Yazgan, H. İ., (2015). Yatırım Araçları Arasındaki Eşbütünleşme (BİST100, Altın, Reel Döviz Kuru). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Cilt15, sa1, 43-57.
• Patel, S. A., (2013). Causal Relationship Between Stock Market Indices and Gold Price: Evidence from India. IUP Journal of Applied Finance, Cilt19, sa1. 99-109.
• Pesaran, M.H., (2015). Time Series and Panel Data Econometrics, Oxford University Press.
• Sandal, M., Çemrek, F. & Yıldız, Z., (2017). BİST100 Endeksi ile Altın ve Petrol Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt26, sa3, 155-170.
• Saraç, F., (2009). Kuyumculuk Sektörü ve Kuyumcu İşletmelerde Stok Hesaplarının Denetimi, (Yüksek Lisan Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Tilbe, F., (2010). Bir Yatırım Aracı Olarak Altın ve İstanbul Altın Borsasının Finans Sektörü Bağlamında İrdelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Tripathi, L.K., Parashar, A., & Singh, R., (2014). Global Factors & Gold Prıce İn India- A Causal Study. International Journal Of Advanced Research İn Management And Social Sciences, Cilt3 sa7, 161-18.