EMEK HAREKETİNDE YENİ ARAYIŞLARA BİR ÖRNEK: PİYASALAŞAN AKADEMİDE ASİSTAN DAYANIŞMALARI

Yıl 2015, Sayı: 2, 45 - 64, 13.07.2016

Göksu Uğurlu

Öz

Bu yazının amacı emek mücadelesinin içinde bulunduğumuz dönemdeki sıkışmışlık durumundan çıkış için ihtiyaç duyduğu temele dair bir öneri getirmektir. Bir başka deyişle, emek hareketinin bir parçası olarak sendikal hareket üzerine bir incelemeyi içermesine rağmen, odağı sendikalara acilen hayata geçirilmesi gereken eylemler üzerine önerilerde bulunmak değildir. Yazının anlatmaya çalışacağı zemin tam da bu tip önerilerin önündeki yapısal engellere işaret etmektedir. Bununla birlikte, anılan sıkışmışlık durumundan çıkış için emek cephesindeki direniş ve direnişi sahiplenen hareketler de bulunmaktadır. Yazı, bu bağlamda, emek hareketinin sınırlarını işaret ederken bunun bir boyutunu oluşturan sendikal hareketin sınırlılıklarının da aşılması için yeni bir örgütlenme biçimine işaret ettiği savlanacak olan “asistan dayanışmaları”nın hangi temel nedenlerden ötürü ortaya çıktığını bir örnek olarak ele almaktadır. Bahsi geçen çerçeve doğrultusunda sendikal mücadeleyi de kapsayan emek hareketinin günümüz koşullarında karşı karşıya kaldığı sınırlılıklar üzerine soyut düzeyde kısmi bir analiz ile başlamaktadır. Söz konusu analiz yapılırken günümüz kapitalizm koşullarının kuşbakışı bir görüntüsü çıkarılıp ardından emeğin güvencesizleşmesi ve esnekleşmesi ile emeğin örgütlenme biçimlerinden biri olarak sendikal hareketin karşılaştığı baskı ve yapısal sınırlılıklara dair birkaç temel noktaya değinilmektedir. Takip eden kısımda genel olarak akademinin dönüşümü ve bu bağlamda akademisyenin proleterleşmesi, asistanların (diğer adıyla araştırma görevlilerinin) emek süreçleri ile toplumsal yapıdaki konumlarına dair birkaç noktaya temas edilmektedir. Bir alt kısım ise bugün emek mücadelesinin içinde bulunduğu örgütlenememe koşulları altında “direniş” şeklinde beliren yeni biçimi hakkında “enformel grup” kavramsallaştırması ile asistan dayanışmaları arasında kurulacak ilişki üzerinden bazı çıkarımlar yapılmaktadır. Son kısım, önceki kısımlarda şekillendirilen tabloya dayanarak günümüzde yeni bir emek hareketi eksenine dair saptamalar ile yazıyı sonlandırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Neo-liberal Politikalar, Akademinin/Üniversitenin Dönüşümü, Emek Mücadelesi, Enformel Grup, Sendikal Hareket, Araştırma Görevlisi (Asistan).

An Example for The New Pursuit of Labor Movement: Research Assistants’ Solidarity Movements In The Process of Marketization of Academy

Öz

This article aims to suggests a way out from the stucked position of the labor struggle in contemporary era. Put it differently, in spite of including an assessment of the trade union movement as a part of labor movement, its focus is not to suggest urgent actions for trade unions to adopt immediately. The structural constraint this article attempts to explain is the reason behind these kind of suggestions become vain today. Nevertheless, there is resistance against this crisis and stucked position of the labor struggle, as well… In this context, article takes the example of “research assistants’ solidarity movements” with the circumstances that led to their existence. In order to reach this aim, article begins with a brief examination of transformation of state form and limitations against the labor movements which include trade union movements. Particularly, commodification of education and precarious, insecure structure of the current labor market and oppression against labor movement as parts of neo-liberal policies are considered as significant elements of transformation, regarding the subject. Following section discusses the transformation of “academy/academia” and proletarianization of academicians in the context of this transformation and lastly, position of the research assistants in labor process and social structure. Afterwards, next section seeks to reveal the relations between “research assistants’ solidarity movements” and the new form of “resistance” of labor, namely “the informal groups”, under mentioned circumstances. In the final section, article suggests a new way of thinking for the labor movement in neo-liberal era.

Anahtar Kelimeler

Neo-liberal Policies, Transformation of Universities/Academy, Labor Struggle, Informal Groups, Trade Union Movement, Research Assistant.

Kaynakça

• Akkaya, Y. (2009). Sınıf Kültürü veya Bir Mücadele Geleneği Olarak Enformel Örgütlenme: Örgütlenmenin “Kayıtdışısı”. Birikim, 246, 59-65.
• Akkaya, Y. (2004). Toplumsal Hareket Sendikacılığı: Ne Kadar Yeni, Ne Kadar Eski?, sendika.org, http://sendika1.org/2004/11/toplumsal-hareket-sendikaciligi-ne-kadar- yeni-ne-kadar-eski-yuksel-akkaya/ (Erişim Tarihi: 13 Eylül 2015).
• Bulut, G. (Ed.). (2010). Tekel Direnişinin Işığında Gelenekselden Yeniye İşçi Sınıfı Hareketi. Ankara: Nota Bene Yayınları.
• Hardt, M. ve Negri, A. (2003). Dionysos’un Emeği: Devlet Biçiminin Bir Eleştirisi (Ertuğrul Başer, çev.). İstanbul: İletişim.
• Harvey, D. (2008). Yeni Emperyalizm. (Hür Güldü, çev.). İstanbul: Everest Yayınları.
• Özuğurlu, M. (2003). Sosyal Politikanın Dönüşümü ya da Sıfatın Suretten Kopuşu. Mülkiye, 239, 59-75.
• Vatansever, A. ve Gezici Yalçın, M. (2015). “Ne Ders Olsa Veririz”: Akademisyenin Vasıfsız İşçiye Dönüşümü. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yalman, G. (2002). Tarihsel Bir Perspektiften Türkiye’de Devlet ve Burjuvazi: Rölativist Bir Paradigma mı Hegemonya Stratejisi mi?. Praksis, 5, 7-23.
• Yıldırım, E. (2008). Sendikalar ve Kriz. Çalışma ve Toplum, 3, 199-206.
• Yücesan-Özdemir, G. (2014). İnatçı Köstebek: Çağrı Merkezlerinde Gençlik, Sınıf ve Direniş. İstanbul: Yordam Kitap.
• Yücesan-Özdemir, G. ve Özdemir, A. M. (2008). Sermayenin Adaleti: Türkiye’de Emek ve Sosyal Politika. Ankara: Dipnot.