Veblen, Braudel ve Foucault ile Neoliberal İktidara Karşı Yeni Bir Teknoloji ve Maddi Kültür Perspektifine Doğru

Yıl 2020, Sayı: 12, 167 - 192, 20.11.2020

Ceyhun Gürkan

https://doi.org/10.47124/viraverita.780326

Öz

Bu yazı Thorstein Veblen, Fernand Braudel ve Michel Foucault’nun maddi yaşam, maddi kültür ve teknoloji üzerine getirdikleri yaklaşımlarını inceleyerek neoliberal iktidarın eleştirisi için bir eleştiri hattı geliştirmeyi amaçlamaktadır. Disiplinler-ötesi bir yaklaşıma sahip çıkan bu inceleme maddi kültür, maddi/gündelik yaşam ve teknoloji ilişkisini toplumsal değişim, iktidar ve kapitalist ekonominin yapısı bağlamında mikro ve makro düzeylerde aralarındaki ilişkinin unsurlarını ve dinamiklerini göstermekte ve açıklamaktadır. Yazı teknoloji ve maddi kültür ilişkisini toplumsal değişim ile süreklilikler ve süreksizlikleri içeren çoğul süreçler meselesi olarak ele almaktadır. Bu değişim ve süreçleri yorumlayan ve açıklayan bir yaklaşım olarak öncelikle Veblen’den hareketle kurumsal ve evrimsel bir çerçeve çıkarılmıştır. Braudel’den hareketle yapısal ve global bir tarih çerçevesinde konu incelenmekte; ardından konu Foucault’nun politik rasyonalite ve iktidar ilişkileri ile kiplerinin çerçevesine taşınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Veblen, Braudel, Foucault, maddi kültür, teknoloji

Kaynakça

• Barad, K. (2007). Meeting the universe halfway: quantum physics and the entanglement of matter and meaning. Durham/London: Duke University Press.
• Braudel, F. (1981). Civilization and capitalism, 15th-18th century: the structures of everyday life. New York: Harper & Row.
• Braudel, F. (1982). Civilization and capitalism, 15th-18th century: the wheels of commerce. New York: Harper & Row.
• Braudel, F. (1984). Civilization and capitalism, 15th-18th century: the perspective of the world. New York: Harper & Row.
• Braudel, F. (1972). The Mediterranean and the Mediterranean world in the age of Philip II. New York: Harper & Row.
• Foucault, M. (2001a). The political technologies of individuals. J. D. Faubion (der.), The essential works of Foucault, volume III: power, London: Allen Lane, 403-417.
• Foucault, M. (2001b). Questions of method J. D. Faubion (der.), The essential works of Foucault, volume III: power, London: Allen Lane, 223-238.
• Foucault, M. (2013). Güvenlik, toprak, nüfus. (F. Taylan, Çev.), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın doğuşu. (A. Tayla, Çev.), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2019a [1976]). Bireylerin siyasi teknolojisi. F. Keskin (der.), Özne ve iktidar, İstanbul: Ayrıntı, 103-119.
• Foucault (2019b [1976]). İktidarın halkaları. F. Keskin (der.), Özne ve iktidar, İstanbul: Ayrıntı, 136-156.
• Foucault, M. (2019c [1967]). Başka mekânlara dair. F. Keskin (der.), Özne ve iktidar, İstanbul: Ayrıntı, 283-293.
• Gürkan, C. (2005). Braudel and technological innovation process. Ankara University SBF Discussion Papers, no. 83.
• Gürkan, C. (2016a). The politics of neoclassical economics: insights from Foucault’s history of governmentality. History of Economic Idea. 24(2), 117-143.
• Gürkan, C. (2016b). Foucault’da neoliberal yönetimselliğin tarihsel boşlukları: erken neoklasik iktisat ve kamusal seçim teorisi. Felsefelogos, 63(4), 87-106.
• Gürkan, C. (2016c). Braudel and Foucault on structure and event: towards a new approach to (neo)liberalism and capitalism. InterDisciplines: Journal of History and Sociology, 7(2), 63-94.
• Gürkan, C. (2020). Neoklasik iktisadın ve neoliberal iktidarın yeni bir eleştirisi için: Veblen ve Foucault ile birlikte düşünmek. Praksis, 54, yayımlanacak.
• Lemke, T. (2011). Beyond Foucault: from biopolitics to the government of life. U. Bröckling, S. Krasman ve T. Lemke (der.), Governmentality: current issues and future challenges, New York /London, 165-184.
• Lemke, T. (2015). New materialisms: Foucault and ‘the government of things’. Theory, Culture & Society, 32(4), 3-25.
• Özveren, E., Gürkan, C. ve Matur, E. P. (2006). Firm & technological innovation revisited: articulating the insights from Fernand Braudel’s world economic history. The conference CD-book of proceedings of the 18th European Association for Evolutionary Political Economy Conference, İstanbul.
• United Nations (2014). World urbanization prospects. https://esa.un.org/unpd/wup/Publications/Files/WUP2014-Report.pdf. Erişim tarihi: 20 Ocak January 2017.
• Veblen, T. (1946 [1914]). The instinct of workmanship: and the state of the industrial arts. New York: The Viking Press.
• Veblen, T. (1958 [1904]). The theory of business enterprise. New York: Mentor Books.
• Veblen, T. (1961 [1919]). The place of science in the modern civilization. The place of science in modern civilization and other essays, New York: Russel&Russel, 1-31.
• Veblen, T. (1964 [1915]). The opportunity of Japan. Essays in Our Changing Order, New York: Augustus M. Kelley, 248-266.
• Veblen, T. (1994 [1915]). Imperial Germany and the industrial revolution, London: Routledge/Thoemmes Press.
• Veblen, T. (2001 [1921]). The engineers and the price system Kitchener: Batoche Books.
• Veblen, T. (2017a [1894]). Kadın giyiminin iktisadi teorisi. E. Kırmızıaltın (der.), Thorstein Bunde Veblen: seçilmiş makaleler, Ankara: Heretik, 13-24.
• Veblen, T. (2017b [1898]). Mülkiyetin başlangıcı. E. Kırmızıaltın (der.), Thorstein Bunde Veblen: seçilmiş makaleler, Ankara: Heretik, 41-55.
• Veblen, T. (2017c [1899]). Kadınların barbar statüsü. E. Kırmızıaltın (der.), Thorstein Bunde Veblen: seçilmiş makaleler, Ankara: Heretik, 57-68.
• Veblen, T. (2017d [1898]). İktisat neden evrimsel bir bilim değildir? E. Kırmızıaltın (der.), Thorstein Bunde Veblen: seçilmiş makaleler, Ankara: Heretik, 71-92.
• Veblen, T. (2017e [1900]). Marjinal faydanın sınırlılıkları. E. Kırmızıaltın (der.), Thorstein Bunde Veblen: seçilmiş makaleler, Ankara: Heretik, 177-193.
• Vigo de Lima, I. (2019). Foucault on the marginal revolution in economics: language and the Cartesian legacy. Review of Political Economy, 31(1), 60-74.
• Yalvaç F. ve Erçandarlı, Y. (2020). Geç kapitalizmin ideolojik söylemi olarak yeni materyalizm: metalaşmış ‘şeylerin’ egemenliği. Mülkiye Dergisi, 44(2), 261-285.