Sevme Sanatı Olarak Felsefe

Yıl 2021, Sayı: 13, 12 - 33, 28.05.2021

Melike Molacı

https://doi.org/10.47124/viraverita.857817

Öz

Bilgeliğin sözle değil eylemle edinildiğini düşünen Stoacılar, felsefeyi yaşama sanatı olarak tanımlarlar. Stoacı bilgenin doğaya uygun eylemleriyle bir sanat eserine dönüştürdüğü yaşamı, dingin ve çetin bir ruhu gerektirir. Yanılgılardan ve tutkulardan uzak bilgece yaşamın bir sanat eseri olarak düşünülmesi ilk bakışta mümkün görünmeyebilir. Günümüz ayrımlarıyla yaklaşıldığında Stoa felsefesinde estetik yaşantının özerk olmadığı ve estetiğin müstakil bir disiplin olarak kuramsallaştırılmadığı da rahatlıkla söylenebilir. Bununla birlikte güncel ayrımlar ve kavramlarla Antikçağ kuramlarına yaklaşmak, kestirme ve yanlış sonuçlara neden olabilir. Bu tehlikenin bertaraf edilebilmesi ve yaşama sanatının tam da Stoacıların iddia ettiği gibi estetik ve politik bir yaşama işaret ettiğinin temellendirilebilmesi için ilk kaynaklara, erken dönem Stoacı filozoflara dönülmelidir.
Estetik, etik ve politik bir yaşamın Stoacı yaşama sanatında içerildiği iddiasında olan bu çalışmada, felsefeyle yakından ilişkili olan “sevme sanatı”na odaklanılmaktadır. Çünkü Stoacı yaşama sanatı -halen rağbet görmesine rağmen-, çağdaş yazarların kapsamlı incelemelerine konu; özgün kuramlarına da ilham olan “eski” bir meseledir. Oysa tutkusuz bilgenin sevme sanatındaki ustalığı, oldukça dikkat çekici özellikleri açığa çıkarır ve çeşitli olanakları tartışmayı sağlar. Bu nedenle bu yazıda erken dönem Stoa felsefesinin sevme sanatı olarak adlandırdığı ilişki biçimi ile bu sanatın yetkinliği olan sevme erdemi ele alınmakta; bunlar aracılığıyla Stoacıların etik, estetik ve politik bir yaşamı bir arada nasıl düşünebildikleri incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Stoacılık, Aşk, Yaşama Sanatı, Sevme Sanatı, Sevme Erdemi

Teşekkür

Ufuk açıcı eleştirileri ve özgün fikirleri için Mersiye Bora ve Döndü Şahin'e teşekkür ederim.

Philosophy as the Art of Loving

Öz

The Stoics who think that wisdom is achieved by practice, not by words, define philosophy as the art of living. The life of the Stoic sage, which he transforms into the artwork with his actions according to nature, requires a calm and an austere soul. At first glance, it may not seem possible to think that a sage life is an artwork, removed from mistakes and passions. When approached with current distinctions, it can be easily said that aesthetic life is not autonomous in Stoicism, and aesthetics is not theorized as an independent discipline. However, approaching ancient theories with current distinctions and concepts may lead to shorthand and deficient consequences. To eliminate this threat and justify that the art of living points to an aesthetic and a political life exactly as the Stoics claim, it is necessary to turn to the primary sources, the old Stoics.
This study, which claims that an aesthetic, ethical, and a political life is included in the art of living, focuses on “the art of loving", which is closely related to philosophy. Because the art of living - although still in demand - is an “out of date" issue that is still the subject of a comprehensive study by contemporary writers and inspires their original theories. However, the art of loving that passionless sage has, reveals remarkable features and enables discussion of various possibilities. For this reason, in this article, the relationship form that the early Stoicism called the art of loving and the erotic virtue, which is the perfection of this art, are discussed; and through these, it is examined how the Stoics could conceive an ethical, aesthetic and a political life together

Anahtar Kelimeler

Stoicism, Love, the Art of Living, the Art of Loving, Erotic Virtue

Kaynakça

• Aristoteles. (1995). Retorik. (M. H. Doğan. Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aristotle. (2007). Posterior Analytics. Topica. (H. Tredennick. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Arnim, H.V.A. (1964). Stoicorum Veterum Fragmenta Vol. I-IV. Stuttgart: Teubner.
• Athenaeus. (1927). The Deipnosophists. (C. B. Gulick. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Aurelius, M. (1930). Marcus Aurelius. (C. R. Haine. Trans. & Ed.). Cambridge: Harvard University Press.
• Bett. R. (2010). Beauty and its relation to goodness in Stoicism. Ancient Models of Mind. (A. Nightingale & D. Sedley, Eds.). Cambridge: Cambridge University Press, 130-152.
• Celkyte, A. (2017). The Stoic Definition of Beauty as Summetria. The Classical Quarterly, 67(1), 88-105. doi:10.1017/S0009838817000386.
• Cicero, M.T. (1931). On Ends, (H. Rackham. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Cicero, M.T. (1967). Academica. (H. Rackham. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Cicero, M.T. (2012). Stoacıların Paradoksları. (S. G. Kalaycıoğulları & C. Keyinci. Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Cicero, M. T. (2014). Yükümlülükler Üzerine. (C. C. Çevik. Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Cornutus, L. A. (2018). Greek Theology, Fragments, and Testimonia. (G. Boys-Stones. Trans & Ed.). Atlanta: SBL Press.
• Deleuze, G. (2015). Anlamın Mantığı. (H. Yücefer. Çev.). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Dover, K. J. (1989). Greek Homosexuality. Cambridge: Harvard University Press.
• Empiricus, S. (1933). Outlines of Pyrrhonism. (R.G. Bury. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Empiricus, S. (1936). Against Physicists, Against Ethicist. (R. G. Bury. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Empiricus, S. (1949). Against Professors. (R. G. Bury. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Epictetus. (1998). Discourses Books 1-2. (W. A. Oldfather. Trans.). Cambridge, Harvard University Press.
• Epiktetos. (2019). Enkheiridion. (C. C. Çevik. Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Foucault, M. (2010). Cinselliğin Tarihi. (H. Tanrıöver. Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2015). Öznenin Yorumbilgisi. (F. Keskin. Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Galen. (2005). On the Doctrines of Hippocrates and Plato. (P. De Lacy, Trans. & Ed.). Berlin: Akademie-Verlag.
• Hadot, P. (2011). İlkçağ Felsefesi Nedir? (M. Cedden. Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Hadot, P. (2012). Ruhani Alıştırmalar ve Antik Felsefe. (K. Gürkan. Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Heraclitus. (2005). Heraclitus, Homeric Problems, (D. A. Russell & D. Konstan, Trans. & Ed.). Atlanta: SBL Press.
• Jedan. C. (2009). Stoic Virtues: Chrysippus and the Religious Character of Stoic Ethics. London: Continuum International Publishing Group.
• Lactantius. (1890). “The Divine Institutes” in The Writings of the Fathers down to A. D. 325 The Ante-Nicene Fathers Vol VII. (A. Roberts & J. Donaldson. Trans.). New York: The Christian Literature Company.
• Laertius, D. (1931). Lives of Eminent Philosophers Books 6-10. (R. D. Hicks. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Liddell, H. G. & Scott, R. (1889). An Intermediate Greek-English Lexicon. Oxford: Clarendon Press.
• Long. A. A. & Sedley, N. D. (1987). The Hellenistic Philosophers, Cambridge: Cambridge University Press.
• Lucretius. (1992). On the Nature of Things. (W. H. D. Rouse. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Musonius (1905). C. Musonii Rufi Reliquiae, (O. Hense. Ed.). Leipzig: Teubner.
• Nietzsche, F. (1968). The Will to Power. (W. Kaufmann & R. J. Hollingdale. Trans.). New York: Vintage Books.
• Nietzsche, F. (2010). Yunanlıların Trajik Çağında Felsefe Bir Polemik. (T. Erdem. Çev.). İstanbul: Arya Yayıncılık.
• Nussbaum, M. C. (1996). The Therapy of Desire. New Jersey: Princeton University Press.
• Nussbaum M. (1998) Eros and the Wise: The Stoic Response to a Cultural Dilemma. The Emotions in Hellenistic Philosophy. The New Synthese Historical Library. (J. Sihvola & T. Engberg-Pedersen. Eds.). doi.org/10.1007/978-94-015-9082-2_10.
• Pearson, A. C. (1891). The Fragments of Zeno and Cleanthes. London: Cambridge University Press.
• Plato. (1925). Statesman. Philebus. Ion. (H. N. Fowler & W. R. M. Lamb. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Platon. (1958). Devlet. (S. Eyüboğlu & M. A. Cimcöz. Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Platon. (2014). Şölen. (E. Çoraklı. Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Platon. (2019). Phaidros. (A. Çokona. Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Plutarch. (1976). Moralia Volume XIII: Part 2. (H. Cherniss. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Price. A. W. (2002). Plato, Zeno, and the Object of Love. The Sleep of Reason. (M. Nussbaum & J. Sihvola. Eds.). Chicago: The University of Chicago Press, 170-199.
• Schofield, M. (1999). The Stoic Idea of the City. Chicago: The University of Chicago Press.
• Sellars, J. (2009). The Art Of Living: The Stoics on the Nature and Function of Philosophy, London: Bloomsbury Publishing.
• Seneca, L. A. (1917). Epistles 1-65. (R. M. Gummere. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Seneca, L. A. (1925). Epistles 93-124, (R. M. Gummere. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.
• Seneca, L. A. (1928). Moral Essays Vol I. (John W. Basore. Trans.). Cambridge: Harvard University Press. Stobaei, I. (1884). Anthologium, Volume 1. (C. Wachsmuth & O. Hense. Ed.). Berlin: Apud Weidmannos.
• Stobaei, I. (1909). Anthologium, Volume 2. (C. Wachsmuth & O. Hense. Ed.). Berlin: Apud Weidmannos.
• Xenophon. (1997). Symposium. (O. J. Todd. Trans.). Cambridge: Harvard University Press.