Ormanlara, Sıcaklara ve Yangınlara Dair: 2021 Köyceğiz Orman Yangınlarının Sosyolojik İzdüşümleri

Yıl 2022, Sayı: 15, 77 - 104, 31.05.2022

Mehmet Bozok , Nihan Bozok

https://doi.org/10.47124/viraverita.1090923

Cited By: 2

Öz

Bu makale 2021 yazında Muğla’nın Köyceğiz ilçesinde çıkan orman yangınlarının sosyolojik olarak değerlendirilmesi hakkındadır. Makaleye kaynaklık eden veri, yangının söndürülmesinin hemen ardından niteliksel yöntemle yapılmış bir alan araştırmasına dayanmaktadır. Alan araştırması, Sandras Dağı’nda bulunan ve yangından etkilenen Köyceğiz’e bağlı köylere odaklanmıştır. Araştırmanın sonuçlarını tartışan bu makale kuramsal olarak, ormana toplumsal bir aktör olarak bakabilmeyi mümkün kılan Bruno Latour’un ve Donna Haraway’in perspektiflerinden beslenmektedir. Makalede, önce yangın, yangın alanında yapılan işler, yangından etkilenenler, ağaçların, insanların ve hayvanların durumu, medyanın yangını ele alma biçimi tartışılmaktadır. Ardından yapılan alan araştırmasının sonuçlarına başvurularak yangının arka planına ilişkin üç konu ele alınmaktadır. Bunlar birincisi, bölgede yazın çok sıcak geçmiş olmasıdır. Bu yüzden 2021 Köyceğiz orman yangınları, küresel iklim krizi sonucunda çıkan günümüz orman yangınları silsilesinin bir parçasıdır. İkincisi, orman ve insan arasındaki ilişkiler dönüşmektedir. Özellikle orman köylülerinin yaşam biçimi değişmektedir, keçi sürüleri azalmaktadır, kırsal yoksulluk arttıkça köylüler işçileşmektedir. Bu dönüşüm, ormanın bakımının aksamasına neden olduğu için yeni yangınların çıkması ihtimalini arttırmaktadır. Son olarak, neoliberal politikalarla biçimlenen bir işletme olarak orman düşüncesi, ormandan kar elde etme hırsı, ormandan yeni yerleşim alanları açılması, saldırgan madencilik gibi ilişkiler aracılığıyla ormansızlaşmaya neden olmaktadır. Bu durum yangının etkilerini ekososyal bir kriz olarak derinleştirmektedir.

Anahtar Kelimeler

2021 Muğla orman yangınları, orman yangınları, kısal dönüşüm, insan olmayan toplumsal aktör, Köyceğiz

Destekleyen Kurum

UNDP GEF

Proje Numarası

TUR/SGP/OP7/Y1/CORE/BD/21/16PI

On Forests, Hot Weather and Forest Fires: Sociologıcal Reflections of 2021 Köyceğiz Forest Fires

Öz

This article is a sociological assessment of forest fires in the Köyceğiz district of Muğla in the summer of 2021. The data of the article is based on the qualitative field study that focuses on the villages of Köyceğiz, which were affected by the forest fire at Sandras Mountain, right after the fire was extinguished. This article, which discusses the findings of the research, utilizes the theories of Bruno Latour and Donna Haraway, whose theoretical perspectives make it possible to see the forest as a social actor. In the article, first of all, the wildfire, the work done in the fire lands, the people affected by the fire, the condition of trees, people and animals, and the way the media handled the fire are discussed. Afterwards, three issues are discussed grounding on the findings of the fieldwork. Firstly, the summer of that year had been very hot. That’s why the 2021 Köyceğiz forest fires are part of the current chain of forest fires that broke out as a result of the global climate crisis. Secondly, the relations between the forest and the humans are transforming. In particular, the lifestyle of forest villagers is changing, herds of goats are decreasing, and as rural poverty increases, peasants become workers. This transformation causes disruption of forest maintenance, increasing the possibility of new forest fires. Finally, expansion of the consideration of forest as a business under neoliberal policies, directly causes deforestation, through relations such as the ambition to make a profit from the forest, the opening of new settlements from the forest, and aggressive mining. This situation deepens the impacts of the fire as an ecosocial crisis.

Anahtar Kelimeler

2021 Mugla forest fires, forest fire, rural transformation, non-human social actor, Köyceğiz

Proje Numarası

TUR/SGP/OP7/Y1/CORE/BD/21/16PI

Kaynakça

• Aleksiyeviç, S. (2017). Çernobil Duası: Geleceğin Tarihi (A. Takanay, Çev.). İstanbul: Kafka Yayınları.
• Chamovitz, D. (2018). Bitkilerin Bildikleri: Dünyaya Bitkilerin Gözünden Bakmak (G. Koca, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Çanakçıoğlu, H. (1985). Orman Koruma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları.
• Davis, W. (2018). Yol Bilenler: Kadim Bilgeliğin Modern Dünyadaki Önemi (A. Terzi, Çev.). İstanbul: Kolektif Yayınları.
• Erensü, S. (2016). Neoliberalleşmenin doğası, doğanın neoliberalleşmesi: Su-enerji rabıtası üzerinden neoliberalizm ve müphemlikleri. İçinde, C. Aksu, S.
• Erensü ve E. Evren (Der.). Sudan sebepler: Türkiye’de neoliberal su-enerji politikaları ve direnişler. (ss. 37-64). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gürsoy, A., Kırımlı, Y., Ata, C., Toros, A., Akıncı, E. Yılmaz, A., Bozok, N. (2017). Türkiye’de Orman Köyleri Üzerine Sosyal Antropolojik Araştırma Nihai Rapor. TÜBİTAK SOBAG 1001 Poje No: 114K125.
• Hanson, T. (2020). Arıların Bildikleri ve Dünyamızdaki Yaşam İçin Önemleri (K. Güleç, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Haraway, D. J. (2010). Ucubelerin Vaatleri: Uygunsuz/laşmış Ötekiler İçin Bir Yenilenme Politikası. İçinde, G. Pusar (Der. ve Çev.). Başka Yer: Donna Haraway’den Seçme Yazılar. (ss. 120-195). İstanbul: Metis Yayınları.
• Haraway, D. J. (2020). Tıpkı Bir Yaprak Gibi: Donna J. Haraway ile Thyrza Nichols Goodeve Söyleşi (A. Bora, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Harsin, J. (20.12.2018). Post-truth and Critical Communication Studies. Oxford Research Encylopedia of Communication. Oxford University Press. https://oxfordre.com/communication/view/10.1093/acrefore/9780190228613.001.0001/acrefore-9780190228613-e-757 Erişim, 18.12.2021.
• İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa (2021) Orman Fakültesi Orman Yangınları Çalıştayı Sonuç Bildirgesi. İstanbul. https://cdn.istanbulc.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=iuc-yangin-calistayi-sonuc-bildirgesi.pdf Erişim, 20.12.2021.
• Kreps, G. A. (1998). Disaster as a Systemic Event and Social Catalyst. İçinde, E. L. Quarantelli (Der.). What is a Disaster? Perspectives on the Question. (ss. 25-50). New York: Routledge.
• Küçükosmanoğlu, A. (1990). Kızılçam-Orman Yangınları İlişkisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 40:4, 67-84.
• Latour, B. (2008). Biz Hiç Modern Olmadık (İ. Uysal, Çev.). İstanbul: Norgung Yayınları.
• Latour, B. (2019). Rota: Politikada Yönümüzü Nasıl Bulacağız (O. Türkay, Çev.). İstanbul: Kolektif Yayınları
• Latour, B. (2021). Toplumsalı Yeniden Toplama: Aktör - Ağ Teorisine Bir Giriş (N. Bingöl, Çev.). İstanbul: Tellekt Yayınları.
• Latour, B. (2004). Politics of Nature: How to Bring Sciences into Democracy. (C. Porter, Çev.). Cambridge: Harvard University Press.
• Liverman, D. M. ve Vilas, S. (2006). Neoliberalism and the Environment in Latin America. Annual Review of Environment and Resources, 31(1), 327-363.
• Meyfroidt P. ve Lambin, E. F. (2011). Global Forest Transition: Prospects for an End to Deforestation. Annual Review of Environment and Resources, 36(1), 343-371.
• Plumwood, V. (2014). Nature in the Active Voice. İçinde, G. Harvey (Der.). The Handbook of Contemporary Animism. (ss. 441-453). New York: Routledge.
• Redo, D., Millington, A., ve Hindery, D. (2011). Deforestation dynamics and policy changes in Bolivia’s post-neoliberal era. Land Use Policy, 28(1), 227–241.
• Zeybek, S., O. (2016). Fenni Ormancılığın Keçiler ve Köylülerle İmtihanı: Sömürge İmparatorluklarından Ulus Devlete Orman Koruma. Toplum ve Bilim (137), 129-153.
• Zizek, S. (2021). Sosyalizme Son Çıkış (Ö. Karakaş, Çev.). https://terrabayt.com/yasam/sosyalizme-son-cikis/ 29.11.2021 tarihinde erişildi.