ZEKERİYA TAMİR’İN “ONUNCU GÜNDE KAPLANLAR” ADLI ÖYKÜSÜNÜN METİNSELLİK ÖLÇÜTLERİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 142 - 164, 30.12.2025

Mustafa Ağbaht

Öz

Bu çalışma, Suriye-Arap edebiyatının önemli temsilcilerinden Zekeriya Tâmir’in Onuncu Günde Kaplanlar adlı öyküsünü metinsellik ölçütleri açısından incelemektedir. Mevcut literatürde öyküyle ilgili çeşitli analizler yapılmış olsa da, metinsellik bağlamında detaylı bir incelemeye rastlanmamıştır. Bu nedenle, çalışma alana önemli bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. Araştırma, metinsellik ölçütlerinden özellikle bağlaşıklık üzerine yoğunlaşarak, öykünün anlam bütünlüğünü ve metindilbilimsel yapısını ortaya koymaktadır. Çalışmada, yazılı doküman incelemesi yöntemi kullanılarak öykünün orijinal ve çeviri metinleri analiz edilmiş, Türkçe ve Arapça metindilbilim kaynakları taranmıştır.
Öyküde, kaplan metaforu aracılığıyla bireyin toplumsal baskılar karşısındaki dönüşümü ele alınmaktadır. Kaplanın önce özgürken giderek itaate zorlanması, bireyin baskılar altında nasıl değiştiğini simgelemektedir. Tâmir’in anlatımı, kelime oyunları ve benzetmelerle güçlendirilerek, okuyucunun metne daha derinlemesine nüfuz etmesini sağlamaktadır. Yazarın dili kullanma biçimi, sadece hikâyeyi anlatmakla kalmaz, aynı zamanda okuyucuyu düşündürmeye ve sorgulamaya yönlendirir. Bu çalışma yalnızca Onuncu Günde Kaplanlar öyküsüne odaklanmış olup, yazarın diğer eserleri kapsam dışı bırakılmıştır. Ancak elde edilen bulgular, Tâmir’in genel anlatı tarzı ve metinsellik anlayışına dair önemli ipuçları sunmaktadır. Bu yönüyle, çalışma Arap edebiyatı araştırmalarına yeni bir bakış açısı kazandırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Zekeriya Tâmir , Metinsellik , Arap Edebiyatı , "Onuncu Günde Kaplanlar" , Bağlaşıklık , Bağdaşıklık

THE ANALYSIS OF ZEKERİYA TAMİR'S STORY "TIGERS ON THE TENTH DAY" IN TERMS OF TEXTUALITY CRITERIA

Öz

This study examines the short story Tigers on the Tenth Day by Zakariya Tamir, a prominent figure in Syrian-Arabic literature, through the lens of textuality criteria. Although various analyses of the story exist in the literature, there has been no comprehensive examination from a textuality perspective. Therefore, this study aims to make a significant contribution to the field. The research focuses primarily on cohesion, one of the key textuality criteria, to reveal the story’s structural integrity and linguistic coherence. Using the document analysis method, the original and translated versions of the story were examined, and relevant Turkish and Arabic linguistic sources were reviewed.
The story employs the tiger as a metaphor to explore the transformation of an individual under social oppression. Initially free, the tiger gradually becomes submissive, symbolizing how individuals can change under pressure. Tamir enriches his narrative with wordplay and figurative language, deepening the reader’s engagement with the text. His use of language not only conveys the story but also prompts reflection and critical thought. This study focuses exclusively on Tigers on the Tenth Day, excluding the author’s other works. However, the findings provide valuable insights into Tamir’s narrative style and approach to textuality. In this regard, the study offers a fresh perspective on Arabic literary research.

Anahtar Kelimeler

Zakariya Tâmir , Textuality , Arabic Literature , "Tigers On The Tenth Day" , Cohesion , Coherence

Kaynakça

• Çetinkaya, H. (2017). Zekeriya Tamir’in “Sanadhak… Sanadhak Kesiran” adlı kısa öyküsü. Nüsha Dergisi, 17(44), 127-136.
• Doğru, E. (2002). Onuncu günde kaplanlar. Ankara, Türkiye: Meneviş Yayınları.
• Elali, Z. (2022). Kısa öyküde uyum: Zekeriya Tamir'in koleksiyonun (Şam yangınları) üzerine uygulamalı bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mardin Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü, Mardin, Türkiye.
• Fettahoğlu, Y. (2016). Suriyeli yazar Zekeriyyâ Tâmir’in “Onuncu Günde Kaplanlar” adlı hikâyesi ve tahlili. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(10), 63-74.
• Hâfız, S. (1973). Zekeriya Tâmir: Fî ‘âlemin muḍṭarib. Mecelletu-l’Âdâb (Beyrut), 9, 30-38.
• Halliday, M. A. K., & Hasan, R. (1976). Cohesion in English. London, England: Longman.
• Öznurhan, H. (2016). Onuncu günde kaplanlar. İstanbul, Türkiye: Demavend Yayınları.
• Şa’lân, A. (1923). Lisâniyyâtu-n’Naṣṣ. Kahire, Mısır: Maktabatu-l’Âdâb.
• Tâmir, Z. (1978). En-numûr fi-l’yawm el-‘âşir. Beyrut, Lübnan: Dâru-l’Âdâb.
• Torusdağ, G. (2015). Memduh Şevket Esendal’ın öykülerine metindilbilimsel bir yaklaşım (Yayımlanmamış doktora tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van, Türkiye.
• Yusufoğlu, M. (2024). Zekeriya Tamir ve Aziz Nesin’de ironi sanatı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mardin Üniversitesi Türkiye'de Yaşayan Diller Enstitüsü, Mardin, Türkiye.
• Zağrît, H. (2009). El-ḳinâ’ es-siyêsî lis-suhriyyeti beyne ‘azîz Nîsin ve Zekeriya Tâmir. Mecelletu-l’Marife (Dimaşk), 551, 295-304.
• Zamzam, A. (2013). Zekeriya Tamir'in hayatı, sanatı ve eserleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis, Türkiye.