J. M. COETZEE’NİN UTANÇ ROMANINDA OPERA YOLUYLA GÜÇ VE MEŞRUİYET

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 121 - 141, 30.12.2025

Mehmet Ali Çelikel

Öz

J. M. Coetzee'nin 1999'da yayınlanan Utanç adlı romanı, cinsellikten şiddete, tecavüzden apartheid'e, hayvan haklarından iktidara, etikten meşrulaştırmaya kadar birçok konuyu ele alıyor. Elli iki yaşındaki edebiyat profesörü başkahraman David Lurie, lisans öğrencilerinden Melanie Isaacs’ı taciz eder. Roman, David'in zaman zaman tecavüze yaklaşan etik dışı ilişkisinin travmatik soruşturmasını konu almaktadır. David’in konuya karşı duyarsız ve kayıtsız tavrı, profesör olarak konumunun ona sağladığı gücün yarattığı sorunları da gündeme getirir.
David’in teselli arayışı ve Lord Byron ile Teresa Guiccioli’nin aşk hikayesini konu alan bir oda operası yazmak için sessiz bir inzivaya çekilmesiyle Coetzee, apartheid, beyazlar ve siyahlar, kadınlar ve erkekler arasındaki güç ilişkileri konularını sorgular. David’in taciz suçlamalarına karşı kendini savunmayı reddetmesi, hem meşrulaştırmaya bir tepki hem de güç kullanımını reddetmesidir. David, soruşturma sürecinde kendini haklı çıkarmaktan kaçınırken, Melanie ile ilişkisi ile Byron’ın operasındaki Teresa ile ilişkisi arasında bir paralellik kurar.
Bu makalenin amacı, David Lurie’nin taciz vakasındaki güç ve meşrulaştırma kavramlarını analiz etmek ve Byron ve Teresa arasındaki Don Juanizm ve romantizm arasında ince bir çizgi çekme girişimlerini sorgulamaktır. Müzikal bir okuma yoluyla, ırk ve cinsiyet ilişkisindeki güç ve meşrulaştırma kavramları Weberci güç teorisi açısından tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Güç , meşrulaştırma , ırk , tolumsal cinsiyet , müzik

POWER AND JUSTIFICATION THROUGH OPERA IN J. M. COETZEE’S DISGRACE

Öz

J. M. Coetzee’s Disgrace, published in 1999, touches on multiple issues spanning from sex, violence, rape, apartheid, animal rights, power, ethics to justification. David Lurie, the fifty-two-year-old protagonist, a literature professor, seduces Melanie Isaacs, one of his undergraduate students. The novel traces the traumatic investigation over David’s unethical relationship that, at times, gets closer to rape. David’s unresponsive and indifferent attitude towards the matter invites the questions of power of his position as a professor.
Through David’s search for consolation and a quiet retreat to write a chamber opera on the love story of Lord Byron and Teresa Guiccioli, Coetzee questions the issues of apartheid, power relations between white and black, women and men. David’s refusal to defend himself against the accusations of seduction is both a reaction to justification and rejection of use of power. While David refrains from justifying himself through the investigation process, he draws a parallelism between his relationship with Melanie and Byron’s relationship with Teresa in his opera.
The purpose of this paper is to analyze the concepts of power and justification in David Lurie’s seduction case and question his attempts to draw a thin line between Don Juanism and romanticism in Byron and Teresa relation in the opera. Through a musical reading, the concepts of power and justification in race and gender relationship will be discussed in terms of Weberian theory of power.

Anahtar Kelimeler

Power , justification , race , gender , music

Kaynakça

• Attridge, D. (2000). Age of bronze. State of grace: Music and dogs in Coetzee’s Disgrace. NOVEL: A Forum on Fiction, 34(1), 98-121.
• Attridge, Derek. (2002). J. M. Coetzee's Disgrace: Introduction. Interventions, 4(2), 315-320. doi:10.1080/1369801022000013752.
• Barnard, Rita (2003). J. M. Coetzee’s Disgrace and the South African pastoral. Contemporary literature, 44(2), 199-224.
• Burkholder, J. P., Grout, D. J., Claude, V. P. (eds.). (2006). A History of western music. (7th ed.) New York & London: W. W. Norton & Company.
• Coetzee, J. M. (2000). Disgrace. London: Vintage Books.
• Cornwell, G. (2010). Realism, rape, and J. M. Coetzee’s Disgrace. Critique: Studies in Contemporary Fiction, 43(4), 307-322, DOI: 10.1080/00111610209602187.
• Çınar, A. (2019). The quest for self, searching for a new identity in J. M. Coetzee’s Disgrace. International Journal of Media Culture and Literature, 5(2), 83-90.
• Derelioğlu Şen, A. E. (2020). Changing geographies, changing mindsets: J. M. Coetzee’s South African and Australian Years. Journal of the Human and Social Sciences Researches, 9(1), 564-582.
• Edman, T. & Işık, Z. (2018). The few and far between symbiosis of black and white: Never intermixed. European Journal of Educational & social Sciences, 3(1), 1-9.
• Geçikli, K. (2023). The anti speciesist stance in J. M. Coetzee’s novels: An analysis of animal standpoint. Litera: Journal of Language, Literature and Culture Studies, 33(1), 107-124. DOI: 10.26650/LITERA2022-1085724.
• Graham, Lucy Valerie. (2003). Reading the unspeakable: Rape in J. M. Coetzee's Disgrace. Journal of Southern African Studies. 29(2), 433-444. DOI: 10.1080/03057070306207.
• Herron, T. (2005). The Dog Man: Becoming Animal in Coetzee’s Disgrace. Twentieth Century Literature. 51(4), 467-490.
• Marais, M. (2000). The possibility of ethical action: J. M. Coetzee’s Disgrace. Scrutiny2: Issues in English Studies in Southern Africa, 5(1), 57-63. doi:10.1080/18125440008565955
• Mardorossian, C. M. (2011). Rape and violence of representation in J. M. Coetzee’s Disgrace. Research in South African Literatures, 42(4), 72-83.
• Poyner, Jane. (2000). Truth and reconciliation in J.M. Coetzee’s Disgrace, 5(2), 67-77. doi:10.1080/18125440008565972
• Weber, M. (2008). Max Weber’s complete writings on academic and political vocations (J. Dreijmanis, Ed., & Intro.; G. C. Wells, Trans.). New York, NY: Algora.