Savaş Sonrası Kurgunun Anti-kahramanları: Huzur ve Look Back in Anger üzerine Karşılaştırmalı bir Analiz

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 46 - 61, 27.06.2023

Senem Üstün Kaya

Öz

Çatışan ideolojilerle dolu bir dünyada, savaş ve etkileri edebiyattaki sonsuz tartışmalardan biri olmuştur. Tarihte pek çok yazar, savaş zamanlarının vatanseverliğini ve kahramanlığını yüceltip överken, 20. yüzyılda Birinci ve İkinci Dünya Savaşları’ndan sonra aydınlar, edebi eserlerinde, savaşların çirkin yüzünü tasvir ederek yıkımlara yol açan bu olguyu eleştirmeye yöneldiler. Modern kurguda anti-kahramanlar, geleneksel kahramanların yerini almış ve savaşların bunalımından, korkusundan ve kaygısından mustarip çarpık karakterler olarak tasvir edilmiştir. Literatürde anti-kahramanlara dayalı çeşitli analizler bulunsa da bu çalışmanın amacı, 20. yüzyıl İngiliz ve Türk edebiyatlarında tasvir edilen savaş sonrası kahramanların kimlik bunalımlarını ve tutarsızlıklarını irdelemektir. Savaşların kişiliğin bozulması üzerindeki tahribatına daha fazla ışık tutmayı amaçlayan bu çalışma, savaş sonrası dönem kurgusunda yer alan iki başkahramanın karşılaştırmalı analizini içermektedir. Bu kapsamda, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur (1949) adlı romanındaki Mümtaz ile John Osborne’un Look Back in Anger (Öfkeyle Geçmişe Bakmak) (1956) adlı oyunundaki Jimmy karakterleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Farklı kültürler için yazılmış olmalarına rağmen, hem Tanpınar hem de Osborne, kurmaca insanların savaşlar nedeniyle yaşadıkları ortak çaresizlik, karamsarlık, kaygı ve bunalımı eserlerinde açıkça anlatmışlardır. Analizden yola çıkarak, Huzur ve Look Back in Anger eserlerindeki iki anti-kahramanının, dünya savaşlarının yıkımından muzdarip bireylerin gerçek dünyadaki tüm savaş sonrası bunalımlarını hatırladığı ve yansıttığı sonucuna varmak doğru olacaktır.

Anahtar Kelimeler

anti-kahramanlar,, kişilik bunalımları, Huzur, Look Back in Anger, karşılaştırmalı analiz, savaş sonrası bunalımları

Teşekkür

Hakemlere ve editöre teşekkür eder kolaylıklar dilerim.

Anti-heroes of Post-war Fiction: A Comparative Analysis of Huzur and Look Back in Anger

Öz

In a world full of conflicting ideologies, war and its impacts have been one of the most incessant arguments in literature. While many authors glorified and praised patriotism and heroism of wartimes in history, after the First and Second World Wars in the 20th century, intellectuals tended to criticize wars by depicting the hideous destruction of this issue in their literary works. In modern fiction, anti-heroes replaced the traditional heroes and they are depicted as distorted characters that suffer from the depression, fear and anxiety of wars. Although there are various analyses based on anti-heroes in literature, the aim of this study is to scrutinize the identity crises and inconsistencies of post-war protagonists, portrayed in the 20th century British and Turkish literatures. To shed more light on the destruction of wars on the deformation of personality, this study involves a comparative analysis of two protagonists in post-war period fiction. Within this scope, the characters Mümtaz in Ahmet Hamdi Tanpınar’s novel Huzur (1949) and Jimmy in John Osborne’s play Look Back in Anger (1956) are comparatively analyzed. Although written for different cultures, both Tanpınar and Osborne explicitly narrated the common despair, pesisimism, anxiety and depression of the fictious people due to wars in their works. Based on the analysis, it would be proper to conclude that the two anti-heroes of Huzur and Look Back in Anger recall and mirror all the post-war traumas of individuals, suffered from the destruction of world wars in actual world.

Anahtar Kelimeler

anti-heroes, identity crises, Huzur, Look Back in Anger, comparative analyses, post war traumas

Kaynakça

• Dyson, A. E. (1968). General editor’s comments. In J. R. Taylor (Ed.), Look Back in Anger: A casebook. London: Macmillan.
• Enginün, İ. (2012). Millî mücadele devrinin edebiyata aksi-Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları I. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (1987). Bir şairin romanı: Huzur. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar. İstanbul: Dergâh Yayınları. Mander, J. (1968). The writer and commitment. London: Macmillan, 1968.
• Moran, B. (1990). Bir huzursuzluğun romanı: Huzur. Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I: Ahmet Mithat’tan A. H. Tanpınar’a. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Morgan, K. O. (1993). The Oxford history of Britain. New York: Oxford University Press.
• Okay, O. (2010). Bir Hülya Adamının Romanı: Ahmet Hamdi Tanpınar. İstanbul: Dergâh.
• Orley, R. (1976). The Separated Self: Alienation as a Major Theme in the Plays of John Osborne, Arnold Wesker, and Harold Pinter, 1956-1971. Berkeley: University of California.
• Osborne, J. (1983). Look Back in Anger. London: Faber and Faber.
• Parla, J. (2011). Türk romanında yazar ve başkalaşım. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Quigley, A. E. (1997). The personal, the political and the postmodern in Osborne’s Look Back in Anger and déjavu, John Osborne: A casebook. New York: Garland Publishing.
• Rabey, D. I. (2003.). English drama since 1940. London & New York: Pearson Education Limited.
• Rosenthal, A. (1996). Review: [Untitled], Reviewed Work(s): Censorship and the permissive society: British cinema and theatre 1955-1965 by Anthony Aldgate. Film Quarterly, 50, 40-42.
• Şahin, İ. (2012). Haz ve günah: Bir Tanpınar yorumu. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (1996). Yaşadığım gibi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2004). Huzur. İstanbul: YKY Yayınları.
• Uysal, Z. (2015). Şehri yeniden yazan edebiyat: Cumhuriyet Döneminden beş İstanbul. In H. Aynur (Ed.), İstanbul tarihi: İstanbul’da edebiyat, kültür ve sanat (pp. 168-180). İstanbul: İBB Yayınları.
• Wellwarth, G. (1968). John Osborne: ‘Angry Young Man’? In J. R. Taylor (Ed.). John Osborne Look Back in Anger. Nashville, TN: Aurora.