MİLLİYETÇİLİK AKIMININ BALKANLAR’DAKİ GAYRİMÜSLİM UNSURLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ (1789 – 1875)

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 5, 71 - 97, 18.02.2019

Mehmet Kayıran

Öz

14. Yüzyıl başlarında tarih sahnesine çıkan Osmanlı Devleti, Batı’ya doğru sınırlarını
genişletti ve Rumeli’ye yerleşerek o bölgeyi ülkenin önemli bir parçası haline getirdi.
17. Yüzyıl ortalarında ise çeşitli nedenlerden dolayı bir durgunluk içine giren Osmanlı
Devleti, önce yavaş yavaş sonra hızla bir gerileme ve çöküş sürecine girdi.
Osmanlı Devleti’nin çöküşünün en önemli nedenlerinden biri Fransız İhtilali’nin Dünya’ya
yaydığı “milliyetçilik” siyasetidir. Milliyetçilik siyaseti etkisiyle ayaklanan Balkanlı milletleri
Avrupalı emperyalist ülkeler de desteklemiş ve başlattıkları isyanların başarıya ulaşmasını
sağlamışlardır.
Bu incelemede, Osmanlı Devleti’nin dağılma – çöküş sürecini başlatan ve hızlandıran
“Milliyetçilik Akımının Balkanlardaki Gayrimüslim Unsurlar Üzerindeki Etkisi (1789 –
1875)” tarih metodolojisinin ilke ve esaslarına uygun bir biçimde ele alınmış ve
yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Balkanlar, Milliyetçilik

THE EFFECT OF NATIONALISM CURRENT ON THE REAL ESTATES IN THE BALKANS (1789 – 1875)

Öz

The Ottoman Empire, which was on the stage of history at the beginning of the 14th century,
expanded its borders to the West and settled in Rumelia and made it an important part of the
country.
In the middle of the 17th century, the Ottoman Empire, which entered into a recession for
various reasons, entered into a process of decline and collapse.
One of the most important reasons of the collapse of the Ottoman Empire is the nationalism
’politics that the French Revolution has spread to the world. The European imperialist
countries have supported the Balkan nations, which were revolted by the influence of
nationalism, and ensured the success of the revolts they initiated.
In this study, “The Effects of Nationalism on the Non-Muslim Factors in the Balkans (1789 -
1875)” on which initiated and accelerated the disintegration and collapse of the Ottoman
Empire was dealt with and interpreted in accordance with the principles of history
methodology.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Balkans, Nationalism

Kaynakça

• AĞOĞLU, Samet; Kuvayı Milliye Ruhu, Birinci Büyük Millet Meclisi, İstanbul, 1973.
• AKARSU, Bedia; Atatürk Devrimi ve Yorumları, 3. baskı, Ankara, 1981.
• ATATÜRK, Mustafa Kemal; Nutuk c. 1,2,3, 13. baskı, İstanbul, Milli Basımevi, 1981.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (1919-1938), 2. baskı, Ankara, 1961.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri II, (1906-1938), 2. baskı, Ankara, 1959.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri III (1918-1937), Ankara, 1954.
• Atatürk’ün Tamim Telgraf ve Beyannameleri (Söylev ve Demeçler IV) (Derleyen: Arsan, Nimet), Ankara, 1964.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri V, (Hazırlayan: Borak, Sadi- KOCATÜRK, Utkan), Ankara, 1972.
• Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, 3. baskı, ( Hazırlayan: KOCATÜRK, Utkan), Ankara, 1984.
• ATEŞ,Toktamış; Cumhuriyet, İstanbul, 1986.
• BAYAR, Celal; “Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluş Temeli Birinci Büyük Millet Meclisi”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 1970, Sayı 31, Ss. 12-26.
• BAYKARA, Tuncer; Milli Mücadele (1918-1923), Ankara, 1985.
• ÇEÇEN, Anıl; Atatürk ve Cumhuriyet, Ankara, 1981.
• DAL, Kemal; “Milli Egemenlik ve Temsili”, Atatürk Araştırma Degisi, cilt II (Kasım 1985), sayı 4, Ss. 97-109.
• DANİŞMEND, İsmail Hami; Türklük Meseleleri, 3. baskı, İstanbul, 1983.
• DORUK, Abdülkadir; “Tarihte 16 Türk Devleti Mes’elesi ve Türk Devletleri’nin Karekteri”, Türk Kültürü, Yıl 23 (Mart 1984), Sayı 251, Ss. 145-161.
• Genel Kurmay Başkanlığı; Atatürkçülük (İkinci Kitap), Ankara, Gnkur Basımevi, 1983. (Atatürk ve Atatürkçülük ile ilgili Makaleler)
• Genel Kurmay Başkanlığı; Atatürkçülük (Üçüncü Kitap), Atatürkçü Düşünce Sistemi, Ankara, Gnkur Basımevi, 1987.
• Genel Kurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı; Türk Yunan İlişkileri ve Megalo İdea, Ankara, 1985.
• GİRİTLİ, İsmet; “Kemalizm, Milli Hakimiyet ve Cumhuriyet Demektir”, (Atatürk Yolu adlı ortak eser), İstanbul, 1981, Ss. 109-128.
• GÜNEŞ, İhsan; Birinci Türkiye Millet Meclisi’nin Düşünsel Yapısı, (1920-19239, Eskişehir, 1985.
• “Türkler ve Demokrasi”, 50. Yıl Konferansları, Ankara Üni. D.T.C.F. (Türkiye Cumhuriyeti’nin 50. Yılı) Yayınları, Ankara, 1976, Ss.151-159.
• KARPATt, Kemal; Türk Demokrasi Tarihi; Sosyal, Ekonomik, Kültürel Temelleri, İstanbul, 1967.
• KUBALI, Hüseyin Nail; Atatürk Devrimleri ve Eski Reformlar, Atatürk Önderliğinde Kültür Devrimi, R.C.D Seminer Tebliğleri (9-11 Kasım 1967), Ankara, 1972, Ss. 119-131.
• KURAN, Ercüment; Atatürkçülük Üzerine Denemeler, Ankara, 1981.
• KUTAY, Cemal; Kurtuluşun ve Cumhuriyet’in Manevi Mümarları, Ankara, 1973.
• LEWİS, Bernard; Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev.: Kıratlı Metin, Ankara, 1970.
• MUMCU, Ahmet; Atatürk’e Göre Milli Egemenlik, Ankara, 1986, (TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayını ).
• OZANKAYA, Özer; “Atatürk’ün Demokrasi Dersleri” SBF Dergisi, c.37 (Eylül-Aralık 1982), No:3-4, Ss.89-103.
• ÖGEL, Bahaddin; Türk Kültürünün Gelişme Çağları, 2. Baskı, Ankara, 1979.
• ÖZBUDUN, Ergün; “Atatürk ve Devlet Hayatı” Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi II, (Yüksek Öğretim Kurulu Yayınları), Ankara, 1986.
• SAFA, Peyami; Türk İnkılabına Bakışlar, Ankara, 1981.
• TANYU, Hikmet; Atatürk ve Türk Milliyetçiliği, Ankara, Orkun Yayınları, 1961.
• TEZER, Şükrü; Atatürk’ün Hatıra Defteri, Ankara, 1972.
• TURAN, Şerafettin, Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar, Ankara, 1982.
• TÜNAY, Bekir; Jeopolitik Tehditler Karşısında “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, c.II. (Temmuz, 1986), Ss. 723-756.
• T.T.T. CEMİYETİ: Tarih IV Türkiye Cumhuriyeti, İstanbul, Devlet Matbaası,1934. TBMM Zabıt Ceridesi, c.I, Ankara, 1962.
• TBMM Gizli Celse Zabıtları, c.1-4, Ankara, 1980.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet; “Ulusal Egemenliğin 50. Yılı: Türkiye’de Ulusal Egemenliğin Kurulması ve Tanıtılması” Türk Dili, Yıl 19, c. 22, (Mayıs, 1970) s.224, Ss.73-89.
• YALÇIN, Bekir Sıtkı-GÖNÜLAL, İsmet; Atatürk İnkılabı…, Ankara, 1984. (Kanunlar- Kararlar-Tamimler-Bildiriler, Belgeler, Gerekçe ve Tutanaklarıyla).
• YUVALI, Abdülkadir; “Milli Anlayışımızın Dayandığı Tarihi Temeller” Milli Kültürk, (Mayıs, 1986), s.53, Ss. 46-49.