Spor Lisesi Öğrencilerinin Fair-Play Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 70 - 86, 27.03.2023

Orhan Gök Eyyüp Sarıkol

Öz

Bu araştırmanın amacı, spor lisesi öğrencilerinin fair-play davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma grubunu 2022-2023 eğitim-öğretim yılından spor lisesinde öğrenim gören 154 (96 erkek, 58 kadın) gönüllü öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmada öğrencilerin fair play davranış düzeylerini belirlemeye yönelik Mirzeoğlu, (2015) tarafından geliştirilen “Beden Eğitimi Fair-Play Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS istatistik programı kullanılmıştır. Araştırma grubunun demografik bilgileri ve fair play algı düzeyleri tanımlayıcı istatistikler olarak yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma teknikleri kullanılarak özetlenmiştir. Verilerin normallik analizi değerlendirildiğinde, normallik varsayımı sağlanmadığı için verilerin analizinde parametrik olmayan testler kullanılmıştır. İki bağımsız grup ortalamalarını karşılaştırmak ve anlamlılığı test etmek amacıyla Mann Whitney U testi, üç veya daha fazla sayıda grubun ortalamaları arasındaki farklılığın anlamlılığını test etmek amacıyla Kruskal Wallis testi uygulanmıştır. Anlamlılık düzeyi p< 0,05 kabul edilmiştir. Sonuç olarak; Spor lisesi öğrencilerinin fair-play davranışlarına genel olarak bakıldığında erkeklerin kadınlardan, lisanssız öğrencilerin lisanslı öğrencilerden puan ortalamalarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Gelir durumuna ve baba eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık bulunamamış, ancak baba eğitim durumu arttıkça haksız kazanma konusunda öğrencilerin etik davranmaya daha eğilimli oldukları söylenebilir. Anne eğitim durumu ile hile yapma alt boyutu incelendiğinde, en düşük ortalamanın ilkokul mezunu grupta, en yüksek ortalamanın ise ortaokul mezunu grupta olduğu tespit edilmiştir. Spor yapanların takım arkadaşlarına daha saygılı olduğu, haftalık spor yapma süresi arttıkça öğrencilerin fair play davranışları toplam puanının arttığı, yaşın artmasıyla birlikte öğrencilerin fair play algılarının azaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fair play, Spor, Öğrenci

Kaynakça

• Abanoz, E. I. ve Soyer, F. (2018). A study with regard to the effect of sport on social values. Sporun toplumsal değerler üzerindeki etkisi hakkında bir çalışma. Journal of Human Sciences, 15(1), 309- 318.
• Başaran, Z., Erdoğan, R. B., Körmükçü, Y., ve Adalı, H. (2017). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin fair-play anlayışlarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Araştırmaları Dergisi, 9(1), 35-43.
• Buzi, E., Jarani, J., and Isidori, E. (2019). Pro-social and antisocial values in physical education. The validity and reliability of fair play questionnaire in physical education (FPQ-PE) into Albanian language. Physical Activity Review, (7), 143-151.
• Certel, Z. Bahadır, Z., ve Çelik, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışları. Spor ve performans araştırmaları dergisi, 11(3), 221-230.
• Esentürk, O. K., Ilhan, E. L., ve Celik, O. B. (2015). Examination of high school students’ sportsmanlike conducts in physical education lessons according to some variability. Science, Movement and Health, 15(2), 627-634.
• Feather, N. T. (1995). Values, valences, and choice: the influences of values on the perceived attractiveness and choice of alternatives. Journal of Personality and Social Psychology, 68, 1135–1151.
• Hassandra, M., Goudas, M., and Hatzigeorgiadis, A. (2003). Attitudes towards fair play in physical education: The role of intrinsic motivation and gender. In Book of Abstracts XIth European Congress of Sport Psychology (p. 72).
• International Fair Play Committee, (2023). What is Fair Play? International Fair Play Committee, http://www.fairplayinternational.org/what-is-fair-play- adresinden 22 Ocak 2023 tarihinde alınmıştır.
• Karafil, A. Y. Atay, E. Ulaş, M. ve Melek, C. (2017). Spora katılımın beden eğitimi dersi sportmenlik davranışları üzerine etkisinin araştırılması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 1-11.
• Koç, Y. ve Güllü, M. (2017). Lise öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 19 30.
• Mirzeoğlu, N. (2015). The validity and reliability of Turkish version of fair play questionnaire in Physical Education (FPQ-PE) and an implementation. Educational Research and Reviews, 10(17), 2469- 2480.).
• Sezen, G., ve Yıldıran, İ. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin futbolda fair play’e ilişkin olumlu ve olumsuz davranışlara yaklaşımlarının incelenmesi. Spor yönetimi ve bilgi teknolojileri, 2(1), 14- 22.
• Simon, R. L. (2018). Fair play: the ethics of sport. London: Routledge, 102.
• Şahin, M. (1998). Spor ahlakı ve sorunları–felsefi bir çalışma. İstanbul: Evrensel Basım Yayın, 28.
• Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi. (2023). Fair play. https://www.olimpiyatkomitesi.org.tr/ Detay/Faaliyetlerimiz/Fair-Play/ adresinden 22 Ocak 2023 tarihinde alınmıştır.
• Türkmen, M., ve Varol, S. (2015). Beden eğitimi ve spor dersinin ortaokul öğrencileri üzerinde sportmenlik davranışı oluşturma etkisinin belirlenmesi:(Bartın İl Örneği). Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 42-64.
• Whitehead, J., Telfer, H., and Lambert, J. (2016). Altyapı sporundaki değerleri keşfetme. B. Gürpınar (Çev.). İçinde J. Whitehead, H. Telfer and J. Lambert (Eds.), Altyapı sporlarında ve beden eğitiminde değerler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 1- 12.
• Yıldıran, İ. (2004). Fair play: kapsamı, Türkiye’deki görünümü ve geliştirme perspektifleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 3-16.