Okul Sporlarına Katılan Ortaöğretim Öğrencilerinin Spora Yönelik Tutumları

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 3, 14 - 26

Oğuzhan Çalı

https://doi.org/10.70007/yalovaspor.1540293

Öz

Araştırmada okul sporlarına katılan lise öğrencilerinin spora yönelik genel tutumlarını belirlemenin yanı sıra cinsiyet, spor türü ve spor yılı değişkenlerine göre spora yönelik tutumlarında istatistiki olarak anlamlı farklılaşma olup olmadığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Yöntem olarak nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Örneklemi Sivas merkeze bağlı liselerde eğitim gören ve okul sporları faaliyetlerine katılmış olan 457 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem belirlemede uygunluk örneklemi yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan, Kişisel bilgi formu ve Spora yönelik tutum ölçeği kullanılmıştır. Kişisel bilgi formu ile katılımcıların cinsiyet, spor türü ve spor yılı değişkenlerine yönelik bilgiler alınmıştır. Spora yönelik tutum ölçeği, 25 maddeden ve 3 alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçeğin güvenirlik (Cronbach alfa) katsayısı .82 olarak hesaplanmıştır. Veriler normal dağılım gösterdiğinden cinsiyet ve spor türü değişkenlerinin analizinde parametrik testlerden t-testi, spor yılı değişkeninin analizinde ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Etki büyüklüğünün belirlenmesi için t-testinde Cohen-d değerine, ANOVA testinde ise eta kare (η2) değerine bakılmıştır. Araştırma sonucunda, okul sporlarına katılan kadın lise öğrencilerinin spora yönelik tutumları yüksek çıkmıştır. Spor türünün okul sporlarına katılan lise öğrencilerinin spora yönelik tutumlarında farklılaşmaya neden olmadığı ve spor yılının spora yönelik olumlu etki eden bir değişken olduğu görülmüştür. Bu sonuçlardan hareketle okul sporlarına katılımın lise öğrencilerinin spora yönelik tutumlarını artırdığını söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Okul sporları, Lise, Öğrenci, Spora yönelik tutum

Attitudes Towards Sports Of Secondary Education Students Participating In School Sports

Öz

In the study, it was aimed to determine the general attitudes towards sports of high school students participating in school sports, as well as to reveal whether there is a statistically significant difference in attitudes towards sports according to gender, sport type and sport year variables. Survey model, one of the quantitative research methods, was used as a method. The sample consists of 457 students who are studying in high schools in Sivas centre and who have participated in school sports activities. Convenience sampling method was used to determine the sample. Personal information form and attitude towards sports scale prepared by the researcher were used as data collection tools. With the personal information form, information about the participants' gender, sport type and sport year variables were obtained. The attitude towards sport scale consists of 25 items and 3 sub-dimensions. The reliability (Cronbach alpha) coefficient of the scale was calculated as .82. Since the data were normally distributed, t-test, one of the parametric tests, was used to analyse the gender and sport type variables, and one-way analysis of variance (ANOVA) was used to analyse the sport year variable. In order to determine the effect size, Cohen-d value in t-test and eta square (η2) value in ANOVA test were analysed. As a result of the research, female high school students participating in school sports had high attitudes towards sports. It was seen that the type of sport did not cause a difference in the attitudes towards sport of high school students participating in school sports and that the year of sport was a variable that had a positive effect on attitudes towards sport. Based on these results, we can say that participation in school sports increases high school students' attitudes towards sports.

Anahtar Kelimeler

School sports, High school, Student, Attitude towards sport

Kaynakça

• Akgül, S., Göral, M., Demirel, M., ve Üstün, Ü. D. (2015). İlköğretim öğrencilerinin okul içi ve okullar arası sportif etkinliklere katılma nedenlerinin çeşitli değişkenler açısından araştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(32), 13-21.
• Aksoy, D., Canlı, U., ve Atmaca, K. (2020). Üniversite öğrencilerinin spora yönelik tutumlarının incelenmesi (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi örneği). Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 162-170.
• Appleby, K. M., & Foster, E. (2013). Gender and sport participation. İçinde: E. A. R. Editör (Eds.), Gender relations in sport, Sense Publishers.
• Arıkan, A. N., Göktaş, Z. ve Yıldıran, İ. (2004). Farklı branşlardaki spor seyircilerinin spor ortamına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 551-560.
• Arslan, C., Güllü, M., ve Tutal, V. (2011). Spor yapan ve yapmayan ilköğretim öğrencilerinin depresyon durumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 120-132.
• Barlı, Ö. (2010). Davranış Bilimleri ve Örgütlerde Davranış. Afşar Matbaacılık.
• Başkonuş, T. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin spora yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Kırşehir ili örneği). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 365-376.
• Bayram, N. (2013). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş. Ezgi Kitabevi.
• Baysal, A. C. (1981). Sosyal psikolojide tutumlar. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 10(1), 121-138.
• Bulgu, N. (2013). Spora katılımda toplumsal fayda: Kazakistan Ahmet Yesevi Üniversitesi öğrencileri örneği. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 18, 25-45.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem yayıncılık.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Canan, F., ve Ataoğlu, A. (2010). Anksiyete, depresyon ve problem çözme becerisi algısı üzerine düzenli sporun etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11(1), 38-43.
• Chung, M., & Phillips, D. A. (2002) The relationship between attitudes toward physical education and leisure-time exercise among high school students. The Physical Educator, 59, 126-138.
• Çavdar, E., Balçıkanlı, G. S., ve Metin, K. (2019). Okul sporlarında alınan disiplin cezaları ve nedenlerinin fair play çerçevesinde incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 24(3), 143-154.
• Çiçek, E. D. (2019). Üniversite öğrencilerinin spora katılım ve spora yönelik tutumlarının incelenmesi: Adana ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Aksaray.
• Dağdemir, R. (2018). Farklı tür Ortaöğretimlerdeki öğrencilerin beden eğitimi ve spor dersine ilişkin tutumlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Erzurum ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Ağrı.
• Dever, A. (2010). Spor sosyolojisi. Başlık Yayınları.
• Efe Arpa, G. (2019). Farklı liglerdeki kadın ve erkek futbolcuların fiziksel benlik algı düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Elazığ.
• Erdoğan, İ. (2012). Pozitivist metodoloji ve ötesi: Araştırma tasarımlar, niteliksel ve istatistiksel yöntemler (3. Baskı). Erk Yayınları.
• Fişek, K. (1998). Devlet politikası ve toplumsal yapıyla ilişkileri açısından Dünyada Türkiye’de spor yönetimi. Bağırgan Yayınevi.
• Franzoi, S. L. (2003). Socialpyschology (3. Baskı). Mc GrawHill.
• GSB. (2024). Gençlik ve Spor Bakanlığı, Okul Sporları Daire Başkanlığı, Amaçlarımız, https://spor.gsb.gov.tr/okulsportal/PortalIcerikGoruntule.aspx?ctg=menu&id=5733 Erişim: 02.10.2024
• George, D., & Mallery, M. (2003). Using SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference (4. edition). Allyn & Bacon.
• Göktaş, N. K. (2019). Spor Ortaöğretimsi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile spora yönelik tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Muğla.
• Griffith, W. (2002). Spor sakatlıkları rehberi(Z. Sarı ve Ş. Erdoğan, Çev.). Birol Basın Yayın Dağıtım.
• Güllü, M., Güçlü, M. ve Arslan, C. (2009). Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Sport Sciences, 4(4), 273-288
• Güven, G. (2006). Kütahya’daki okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan oyun ve spor programlarının incelenip değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Kütahya.
• Haskoloğlu, A. (2023). Ortaöğretim öğrencilerinin spora yönelik tutumları ile okul yaşam kalitesi düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Ardahan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ardahan.
• Hekim, M. ve Tokgöz, M. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine yönelik tutumlarının cinsiyet değişkenine göre incelenmesi (Burdur örneği). Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 11-16.
• Holmes, D. & Roth, D. L. (1988). Effects of aerobic exercise training and relaxation training on cardiovascular activity during psychological stress. Journal Of Psychosomatic Research, 32(4-5), 469-474.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Huddleston, S., Mertersdorf, J., & Araki, K. (2002). Physical activity behavior and attitudes towards involvement among physical education, health, and leisure services pre-professionals. University Students Journal, 36(4), 555-573.
• İlhan, E. L., ve Gencer, E. (2009 Aralık 11-12). Çocuklarda nevrotik sorun düzeyleri ve badminton eğitimi ilişkisine yönelik bir araştırma. 4. Raket Sporları Sempozyumu, (ss. 94-101). Kocaeli, Türkiye.
• İnal, A. (2003). Beden eğitimi ve spor bilimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kangalgil, M., Hünük, D. ve Demirhan, G. (2006). İlköğretim, Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin beden eğitimi ve spora ilişkin tutumlarının karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 48-57.
• Karadağ, S. (2012). İlköğretim 8. sınıf ve Ortaöğretim 11. sınıf öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere bağlı olarak karşılaştırılması (Kırıkkale Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Kırıkkale.
• Keskin, N., Öncü, E. ve Küçük, S. K. (2016). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutum ve öz yeterlikleri. Spormetre Beden Eğitimi Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 93-107.
• Kılıç, M., ve Arslan, A. (2018). Parçalanmış aileye mensup Ortaöğretim öğrencilerinin sosyalleşmesinde sporun etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 505-551.
• Koca, C., ve Demirhan, G. (2005). Beden eğitimi ve spor alanında toplumsal cinsiyetin yeniden üretimi. Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 200-228.
• Koçak, F. (2014). Üniversite öğrencilerinin spora yönelik tutumları: Bir ölçek geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12(1) 59-69.
• Öcal, K., ve Koçak, M. S. (2010). Okul sporlarının orta öğretim öğrencilerinin akademik başarı ve davranış gelişimine etkisi. Mediterranean Journal of Educational Research, 7, 86-94.
• Salar, B., Hekim, M. ve Tokgöz, M. (2012). 15-18 yaş grubu takım ve ferdi spor yapan bireylerin duygusal durumlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(6), 123-135.
• Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. Routledge.
• Shin, S., Chiu, W., & Lee, H. W. (2018). For a better campus sporting experience: Scale development and validation of the collegiate sportscape scale. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 22, 22-30.
• SHGM. (2022). Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2021-2022 Eğitim ve Öğretim Yılı, Okul Spor Faaliyetleri Değerlendirme Raporu. https://spor.gsb.gov.tr/okulsportal/PortalIcerikGoruntule.aspx?ctg=menu&id=5733 Erişim. 02.10.2024
• Solanki, D., & Lane, A. M. (2010). Relationships between exercise as a mood regulation strategy and trait emotional intelligence. Asian Journal of Sports Medicine, 1(4), 195-200.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 74-79.
• Şahin, A. (2015). Engellilerde sosyal gelişim yetersizlikleri: Sosyalleşme sürecinde sporun faydaları. Uluslararası Multidisipliner Akademik Araştırmalar Dergisi, 2(3), 20-28.
• Şentürk, H. E. (2015). Spora yönelik tutum ölçeği: geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenirliği. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 8-18.
• Taştan, Z. (2020). Sporda güdülenme, öz yeterlilik ve spora yönelik tutum arasındaki ilişkinin modellenmesi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Mersin.
• Trudeau, F., & Shephard, R. (2008). Physical education, school physical activity, school sports and academic performance. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 5(10), 1-12.
• Turhan, F. H., İnce, U., Aydoğmus, M., ve Yalçın, İ. (2021). Spor yöneticiliği bölümü öğrencilerinin spora yönelik tutumları. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(2), 19-32.
• Yapıcı, E. C., Alpullu, A., Mametkulyyev, Y. (2022). Ortaokul ve Ortaöğretim öğrencilerinin spora yönelik tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 39-53.
• Yavuz, C., ve Yücel, A. S. (2019). Spor yöneticiliği bölümü öğrencilerinin spora yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2050-2058.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
• Yetim, A. (2014). Sosyoloji ve spor. Berikan Yayınevi.
• Yıldırım, C. (2004). Spor kulüplerinde spor yapan ve spor yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin atılganlık düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora tezi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Yıldırım, M., Araç-Ilgar, E. ve Uslu, S. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin spora yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies, 13(27), 1711-1727.
• Yüksel, M. (2014). Cinsiyet ve spor. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 7(19), 663-684.