Aile İçi İlişkilerde Teknolojinin Rolüne Yönelik Z Kuşağının Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Sayı: Aile Yılı Özel Sayısı, 38 - 60, 18.12.2025

Aleyna Duran , İlayda Duran

Öz

Bu çalışmanın amacı, aile içi ilişkilerde teknolojinin rolüne ilişkin Z kuşağının görüşlerini incelemektir. Çalışma Z kuşağı olarak tanımlanan, 2000 yılı ve sonrasında doğan ve aile evinde yaşayan 21 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma modeli olarak, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması seçilmiştir. Çalışma grubunun belirlenmesinde ise ölçüt örnekleme ile kartopu örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma verileri, Z kuşağı ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak yüz yüze görüşmeler aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler, RQDA programı kullanılarak içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu çalışmada Z kuşağının teknoloji kullanımı teması için teknolojiyle ilgili görüşler, teknoloji kullanım amacı gibi alt temalar belirlenirken, Z kuşağına göre ailelerinin teknoloji kullanımı temasında; Z kuşağına göre ailelerin teknolojiyle ilgili görüşleri, Z kuşağına göre ailelerin teknoloji kullanım amacı alt temaları, aile içi ilişkide teknoloji temasında ise teknolojinin rolü, anlaşmazlık, çözüm yolları gibi alt temalar oluşturulmuştur. Aile içi ilişkilerde teknolojinin rolüne yönelik Z kuşağının görüşleri genel olarak alan yazınla tutarlılık göstermekle birlikte katılımcıların görüşleri değerlendirildiğinde teknolojinin aile içinde yeni ve vazgeçilmez bir üye olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aile içi ilişki , Teknoloji , Z kuşağı

Family Year Special Edition: Examining Generation Z's Views on the Role of Technology in Family Relations

Öz

The aim of this study is to examine the views of Generation Z regarding the role of technology in family relationships. The study was conducted with 21 individuals defined as Generation Z, who were born in 2000 or later and live in the family home. A case study design, one of the qualitative research methods, was employed as the research model. For the selection of the study group, criterion sampling and snowball sampling techniques were used. The data were collected through face-to-face interviews using a semi-structured interview form developed for individuals in Generation Z. The obtained data were analyzed using content analysis through the RQDA program. Within the theme of Generation Z’s use of technology, subthemes such as opinions about technology and purposes of technology use were identified. Regarding the theme of family members’ use of technology from Generation Z’s perspective, subthemes included Generation Z’s views on their families’ opinions about technology and their families’ purposes for using technology. In the theme of technology in family relationships, subthemes such as the role of technology, conflict, and solutions were constructed. Although Generation Z’s views on the role of technology in family relationships generally align with the existing literature, the evaluation of participants’ responses suggests that technology has become a new and indispensable member within the family.

Anahtar Kelimeler

Family relations , Technology , Generation Z

Kaynakça

• Aka, B. (2017). Kamu ve özel sektörde çalışan yöneticilerin kuşak farklılıkları ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: İzmir ilinde bir araştırma. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi.
• Alp, F. (2021). Z kuşağının sosyal medya kullanım alışkanlıklarının aile içi iletişime etkisi: Sakarya Üniversitesi iletişim fakültesi örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Altun, B. (2021). 21. yüzyıl becerilerinin Z kuşağı üniversite öğrencilerinin kariyer planlamasına ve teknoloji yönelimlerine etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Anıl, H. A. (2011). Kültürel değişme açısından kuşaklar arası çatışma (Aşkan ve Dumlupınar mahallesi örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Ardıç, T. (2023). Teknoloji bağımlılığı ve aile içi iletişim ilişkisi üzerine teorik ve uygulamalı bir çalışma. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Aygün, N., & Söylev, Ö. F. (2023). Z kuşağı ekseninde ailede yaşanan kuşak çatışmalarına yönelik manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri. Current Research in Social Sciences and Humanities, 2(3), 33-48.
• Batu, M., Öksüz, B., & Kayacan, Ş. (2024). Dijital yerlilerin ebeveyn algısı: ZMET tekniği ile bir analiz. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 73-100.
• Biernacki P., & Waldorf D. (1981). Snowball sampling: Problems and techniques of chain referral sampling. Sociological Methods & Research, 10(2), 141-163.
• Brindha, S., & Priyadarshini, S. (2020). A theoretical perspective on factors that influence the perception of generation Z towards workplace. International Journal for Research in Engineering Application & Management (IJREAM), 6(2), 110-113.
• Cansız-Aktaş, M. (2023). Nitel veri toplama teknikleri. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri (3. Baskı). (s.114- 136). Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun, D. C. (2019). Z kuşağı mensubu öğrencilerin sosyal medya kullanım alışkanlıkları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Dikmen, M., & Tuncer, M. (2018). İnternet bağımlılığının aile ilişkilerine etkisi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 5(1), 34-52.
• Dilber, F. (2019). Aile içi iletişimde sosyal medya: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (33), 334-381. https://doi.org/10.14520/adyusbd.596980
• Duman, M. Z. (2021). Üniversitede okuyan Z kuşağının değişen aile algısı ve aile içi ilişkilerde yaşadığı sorunlar. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 2(1), 20-36. https://doi.org/10.52108/2757-5942.2.1.2
• Durğun, A. (2018). Türkiye’de aile içi sorunlara yönelik sosyal politikalar ve şiddetin önlenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 1-12.
• Duygulu, S. (2018). Yeni medya teknolojilerinin K-kuşağının ebeveynleri ile olan iletişimine etkisi. Trt Akademi, 3(6), 632-652.
• Dwivedula, R., Singh, P., & Azaran, M. (2019). Gen Z: Where are we now, and future pathways. Journal of HRM, 22(2), 28-40.
• Ensari, M. S. (2017). A study on the differences of entrepreneurship potential among generations. Research Journal of Business and Management, 4(1), 52-62.
• Erdoğdu Aslan, B.Ö. (2024). Teknolojik gelişmeler bağlamında kuşak çatışması: Bir derleme çalışması. Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 114-129.
• Erten, P. (2019). Z kuşağının dijital teknolojiye yönelik tutumları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 190-202.
• Eşgi, N. (2013). Dijital yerli çocukların ve dijital göçmen ebeveynlerinin internet bağımlılığına ilişkin algılarının karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 181-194.
• Filiz, H. (2025). Aile iletişiminde teknolojik dönüşüm: Teknolojinin aile bağlarını zayıflatması. The Journal of Social Science, 9(17), 131-145. https://doi.org/10.30520/tjsosci.1640257
• Freeman, S., Marston, H. R., Olynick, J., Musselwhite, C., Kulczycki, C., Genoe, R., & Xiong, B. (2020). Intergenerational effects on the impacts of technology use in later life: Insights from an international, multi-site study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(16), 5711.
• Gil García, E. D. L. D., Ramos, P. F. A., & Martín Quintana, J. C. (2024). Impact of digital technology on family life and leisure activities: An approach from families with adolescents. Loisir et Société / Society and Leisure, 47(2), 370–385. https://doi.org/10.1080/07053436.2024.2368678
• Gülcan, S., & Abdüsselam, M. S. (2021) Yetişkinlerde internet kullanımında ve bu süreçte atıf oluşan eğilimlerin incelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(2), 186-193.
• Hovořáková, E., & Pauknerová, D. (2024). Model and specifics of generation Z entry onto the czech labour market. Central European Business Review, 13(3), 1-29.
• Kahraman, A. (2020). The relationship of generation Z with digital technology. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 113-134.
• Kapil, Y., & Roy, A. (2014). Critical evaluation of generation Z at workplaces. International Journal of Social Relevance & Concern, 2(1), 10-14.
• Kaplan, B. T., & Çarıkçı, İ. H. (2018). İş dünyasında jenerasyonlar: X, Y ve Z jenerasyonları üzerine kavramsal bir inceleme. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 25-32.
• Karataş, Z. (2017). Sosyal bilim araştırmalarında paradigma değişimi: Nitel yaklaşımın yükselişi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86.
• Kavalcı, K., & Ünal, S. (2016). Y ve Z kuşaklarının öğrenme stilleri ve tüketici karar verme tarzları açısından karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 1033-1050.
• Kayabaşı, P. C., & Arslan, B. N. (2025). Kuşaklararası iletişimde farklılıklar ve uyum stratejileri: Derleme. International Journal of Social Sciences, 9(40), 27-42.
• Kılıç Kırılmaz, S., Saygılı, M., Boztaş, A., & Ateş, Ç. (2022). Z kuşağının dijital teknolojiye yönelik tutumunun bireysel inovasyon yetkinliklerine etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(1), 702-716.
• Kılıç, S., & Akca, Ü. (2024). Baby boomers ve Z kuşağındaki yetişkinlerin dijital teknoloji kullanımları ve kuşaklararası dijital dayanışma. 8gen-ART, 4(1), 27-42.
• Kırık, A. M. (2014). Aile ve çocuk ilişkisinde internetin yeri: Nitel bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 337-347.
• Kırık, A. M., & Köyüstü, S. (2018). Z kuşağı konusunda yapılmış tezlerin içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1497-1518. https://doi.org/10.19145/e-gifder.443304
• Kuran, E. (2019). Z/ Bir Kuşağı Anlamak. Can Yayınları. Levickaite, R. (2010). Generations X, Y, Z: How social networks form the concept of the world without borders (the case of Lithuania). LIMES: Cultural Regionalistics, 3(2), 170-183.
• Milovidov, E. (2020). Parenting in digital age- Positive parenting strategies for different scenarios. Council of Europe. 1-34.
• Oghenerioborue, O. J. (2025). Intergenerational conflict and conflict resolution strategies. International Journal of Home Science, 11(2), 317-327.
• Ozkan, M., & Solmaz, B. (2015). The changing face of the employees–generation Z and their perceptions of work (A study applied to university students). Procedia Economics and Finance, (26), 476-483.
• Özdemir, Ş. (2021). Sosyal medya çağında kuşakların medya kullanım alışkanlıklarının incelenmesi. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 9(20), 281-308.
• Paul, G., & Stegbauer, C. (2005). Is the digital divide between young and elderly people increasing?. First Monday, 10(10), 1-15.
• Rathod, C. B., Patel, C. R., Mistry, R. V., Kamavat, B. M., & Vagadia, A. (2025). AI and generation Z: Exploring perceptions, attitudes, and usage intentions. Journal of Information Systems Engineering and Management, 10(2), 155-168.
• Sarı, C., & Karadeniz, H. (2019). İnternet bağımlılığının aile içi ilişkilere etkisi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 28(4), 294-298.
• Sarıoğlu, E. B., & Özgen, E. (2018). Z kuşağının sosyal medya kullanım alışkanlıkları üzerine bir çalışma. Journal of International Social Research, 11(60), 1067-1081.
• Savcı, M., & Aysan, F. (2017). Technological addictions and social connectedness: Predictor effect of internet addiction, social media addiction, digital game addiction and smartphone addiction on social connectedness. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 30, 202-216. https://doi.org/10.5350/DAJPN2017300304
• Schwieger, D., & Ladwig, C. (2018). Reaching and retaining the next generation: Adapting to the expectations of Gen Z in the classroom. Information Systems Education Journal, 16(3), 45-54.
• Semiz Türkoğlu, H. (2025) Dijital çağda aile ve iletişimin dönüşümü: Medya, kültür ve toplumsal yansımalar. TRT Akademi, 10(24), 379-385.
• Singh, A. P., & Dangmei, J. (2016). Understanding the generation Z: The future workforce. South-Asian Journal of Multidisciplinary Studies, 3(3), 1-5.
• Suryani, I., Fatiha, P. A., Salsa, N. H., Rizqiah, N., Rahmadani, S., Sari, V., & Hakiki, M. (2025). Dampak teknologi komunikasi terhadap komunikasi keluarga. AL-MIKRAJ Jurnal Studi Islam Dan Humaniora, 5(2), 900-913.
• Syahril, R., Priatna, P., Hutomo, A., & Wulandari, S. (2024). The impact of technology on family communication. Golden Ratio of Data in Summary, 4(2), 1001-1009.
• Şahin, Y. (2024). Sosyal medya kullanımının aile içi ilişkilere etkisi: Karma yöntem araştırması. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Şen, G., & Erol, A. (2024). Modernleşme sürecinde dijital medyanın aile üzerindeki etkileri. KAİDE Dergisi (ASBÜ Uluslararası Aile Araştırmaları Dergisi), 2(1), 1-30.
• Tadpatrikar, A., Sharma, M. K., & Viswanath, S. S. (2021). Influence of technology usage on family communication patterns and functioning: A systematic review. Asian Journal of Psychiatry, 58, 102595.
• Temizer Güneş, M. (2023). Kuşaklar arası ilişkilerde entegrasyon üzerine bir odak grup çalışması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 138-154.
• Tezcan, M. (2016). Kuşaklar çatışması: Kuşaklararası ilişkiler eğitimi ve sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık. Topçu, D., & Pekince, H. (2025). Dijital çağda aile ilişkileri ve değerler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Aile Yılı Özel Sayısı), 96-122. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1746976
• Turner, A. (2015). Generation Z: Technology and social interest. The Journal of Individual Psychology, 71(2), 103-113.
• Tursun, M., & Göngen, M. A. (2024). Z kuşağı ile ebeveynleri arasındaki iletişim sorunları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 70-90. https://doi.org/10.21547/jss.1403580
• TÜİK. (2025, Eylül 3). İstatistiklerle Aile, 2024. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2024-53898
• Uğur, G. (2023). Kuşaklararası farklılaşma: X- Y- Z kuşaklarının iş- aile çatışması ve liderlik tutumlarının karşılaştırmalı analizi, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Ulus, T. (2020). Kuşaklararası çatışma bağlamında gençlerin yaşlılara eleştirel bakışı: Bir örneklem, sorunlar ve çözüm önerileri. OPUS International Journal of Society Researches, 16(28), 1154-1182.
• Villegas, A. (2013). The influence of technology on family dynamics. Proceedings of the New York State Communication Association, 2012(1), 10.
• Yalçın, H. (2017). Dijital yerliler ve bilgi kaynakları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 567-580.
• Yaman, F., Dönmez, O., Kabakçı Yurdakul, I., & Odabaşı, F. (2016). Dijital dünyanın ailesi: İnternetik aile. Eğitim teknolojileri okumaları. (Ed. Aytekin İşman, Hatice Ferhan Odabaşı, Buket Akkoyunlu). TOCET The Turkish Online Journal of Educational Technology.
• Yaşar Ekici, F. (2014). Türk aile yapısının değişim ve dönüşümü ve bu değişim ve dönüşüme etki eden unsurların değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, (30), 209-224.
• Yavuz, D. S., & Özmete, P. D. E. (2012). Türkiye’de genç bireyler ve ebeveynleri arasında yaşanan sorunların “Aile yapısı araştırması” sonuçlarına göre değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(29), 9-27. https://doi.org/10.21560/spçd.79283
• Yengin, D. (2019). Yeni Medya ve Aile Çalıştayı Sonuç Raporu, İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, O., & Sönmez, B. (2022). Umut mekânı olarak internet: Toplumsal olaylar ve hak arama bağlamında Z kuşağı üzerine mikro bir inceleme. Yeni Medya, (12), 234-257.
• Yıldız, D. (2021). Türkiye’de korona virüs pandemisi ve kuşaklar. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 10(1), 1-7.
• Yusufoğlu, Ö. Ş. (2023). Teknoloji kullanımının aile ilişkilerine etkisi., H. Yazıt (Ed.), N. Köktürk (Ed.) (2023). Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar-VIII, (s.107-124). Gaziantep, Özgür Publications. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub239
• Zeybekoğlu Akbaş, Ö., & Dursun, C. (2020). Teknolojinin aileye etkisi: Değişen ailenin dijital ebeveyn ve çocukları. Turkish Studies- Social Sciences, 15(4), 2245-2265. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.43395