XIII. Legislative Term of Grand National Assambly of Turkey 1965-1969 and Foreign Policy: Parliamentary Scrunity Over Foreign Policy and Foreign Relations of Gnat

Yıl 2014, Sayı: 27, 71 - 119, 01.05.2014

Mehmet Yahya Çiçekli

Öz

While the primary actors of foreign policy are governments, this does notmean that legislative bodies are not interested in foreign policy. In fact,legislative bodies have important duties and functions in the field of foreignpolicy. This is also true in the case of Turkey. Incidents about foreign policytake up space in the agenda of GNAT like it takes place in Government’sagenda. This study tries to cover reflections of international incidents on theagenda of GNAT: in this context, basic issues about Turkey’s foreign policy,international agreements, foreign relations of the legislation, and aspects ofparliamentary scrutiny over foreign policy are studied and information covering the legislative term are compiled so that a picture of GNAT’s worksabout foreign policy during the given term can be drawn. According to thispicture, GNAT’s position in foreign policy can be better understood

Anahtar Kelimeler

Turkish foreign policy, parliamentary diplomacy, foreign relationsof GNAT, foreign relations of parliament, international agreements

Türkiye Büyük Millet Meclisi XIII. Yasama Dönemi 1965-1969 ve Dış Politika;Dış Politikanın Parlamenter Denetimi İle TBMM’nin Dış İlişkileri

Öz

Dış siyasetin başlıca aktörünün hükümetler olması yasama organlarının dış siyasetle ilgisiz olmaları anlamına gelmemektedir. Aslında yasama organlarınında dış siyaset alanında önemli görev ve işlevleri bulunmaktadır. Türkiye örneğine bakıldığında da bu durum aynıyla vakidir. Dış siyaset ile ilgili gelişmelerhükümet gündemini meşgul ettiği gibi TBMM gündemine de yansımaktadır.Bu çalışmada 1965-1969 dönemine tekabül eden XIII. Yasama dönemindeTürkiye için önem arz eden uluslararası gelişmelerin TBMM gündemine yansımaları; bu çerçevede Türkiye’nin dış siyasetine dair temel sorunlar, uluslararası antlaşmalar, yasama organının uluslararası temasları ve dış siyasetin parlamenter denetiminin unsurları ele alınarak döneme ait bilgiler derlenmekte,böylece söz konusu dönemde TBMM’nin dış siyasetle ilgili çalışmalarına dair bir tablo oluşturulmaya çalışılmaktadır. Bu tablodan hareketle dış siyaset konusunda TBMM’nin konumu daha iyi anlaşılabilecektir

Anahtar Kelimeler

Türk dış politikası, parlamenter diplomasi, TBMM’nindış ilişkileri, parlamentonun dış ilişkileri, uluslararası anlaşmalar

Kaynakça

• (Soyisimlere göre alfabetik sıralı)
• ANDERSON, Jon Lee (1997). Che Guevara: A Revolutionary Life. New York. Grove Press.
• ARIK, Umut (2011). “Kıbrıs Krizi” Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, Haziran 2011, sayfa 3-21
• BAILEY, Sydney (1990). Four Arab-Israeli Wars and the Peace Process. The MacMillan Press. London.
• BÜLBÜL, Mahmut (2007) “Parlamenter Denetim Yolu Olarak Soru” Uzmanlık tezi, TBMM. Ankara.
• COCKS, Paul ve diğ. (1976). The Dynamics of Soviet Politics. Harvard Univer- sity Press, Massachusetts.
• FIOTT, D. (2011). “On the Value of Parliamentary Diplomacy” Madariaga Pa- per – Cilt 4, Sayı 7, Nisan 2011, Madariaga College of Europe Founda- tion, sf. 1.
• Hürriyet (1965) “Kıbrıs’ı Kaybettik” 18.12.1965
• Hürriyet (1966) “Johnson’un Mektubu” 13.01.1966
• Hürriyet (1967) “Papa İstanbul’a Geldi” 26.07.1967
• İçişleri Bakanlığı Araştırma ve Etütler Merkezi (AREM) “Kıbrıs Sorununun Ta- rihsel Süreci” sayfa 14, http://www.arem.gov.tr/ortak_icerik/arem/Ra- porlar/degerlendirme/kibris_tarihsel_surec.pdf(erişim: 13 Temmuz 2013)
• KABACALI, Alpay (1992). Türkiye’de Gençlik Hareketleri (Cilt 7). Altın Ki- taplar Yayınevi, İstanbul
• LARSEN, Stanley Robert (1985). “Chapter III: The Philippines” Allied Partici- pation in Vietnam. U.S. Department of the Army http://www.history.army.mil/books/Vietnam/allied/ch03.htm(erişim: 15 Temmuz 2013)
• MAHAN, Erin R. (ed.) (2010) SALT I: 1969–1972, Foreign Relations Of The United States, 1969–1976, Volume XXXII. Department of State, United States Government Printing Office, Washington
• Milliyet (1966) “Türk-Yunan Görüşmesi Başlıyor” 15.05.1966
• ÖZBUDUN, Ergun (1995). “Seçim Sistemleri ve Türkiye”, Ankara Üniversite- si Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 44, Sayı 1-4, sayfa 521 - 539
• SAĞLAM, Salih (2007) “Parlamento Hukukunda Meclis Araştırması (Türki- ye’de ve Genel Olarak Bazı Avrupa Birliği Ülkelerinde)” Uzmanlık te- zi, TBMM. Ankara. Sayfa 210, 213
• SARINAY, Yusuf (2000). “Atatürk’ten Günümüze Türk Dış Politikası Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XVI, Sayı 48, Kasım 2000, Ankara, sayfa 1-16
• TÜİK (2012). Milletvekili Genel Seçimleri, 1923-2011. Türkiye İstatistik Kuru- mu Matbaası, Ankara, sayfa 25 İnternet Siteleri
• “1965 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Aldıkları Oylar ve Oranları” http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/secim_sorgu.secimdeki_parti- ler?p_secim_yili=1965 (erişim: 20 Temmuz 2013)
• “A World of Development Experience (United Nations Development Program- me)” http://www.undp.org/content/undp/en/home/operations/abo- ut_us.html (erişim: 15 Temmuz 2013)
• “Almanak Türkiye, 1967” http://almanakturkiye.wordpress.com/1967-2/ (eri- şim: 16 Temmuz 2013)
• “Almanak Türkiye, 1969” http://almanakturkiye.wordpress.com/1969-2/ (eri- şim: 16 Temmuz 2013)
• “Apollo 11 Mission Summary” http://airandspace.si.edu/explore-and-learn/to- pics/apollo/as11/a11sum.htm (erişim: 17 Temmuz 2013)
• “Asian Development Bank” http://www.adb.org/about/history (erişim: 16 Tem- muz 2013)
• “England 1966” http://www.fifa.com/worldcup/archive/index.html (erişim: 16 Temmuz 2013)
• “EU Treaties” http://europa.eu/eu-law/decision-making/treaties/index_en.htm (erişim: 17 Temmuz 2013)
• “Grenoble 1968 Winter Olympics” http://www.olympic.org/grenoble-1968-win- ter-olympics (erişim: 17 Temmuz 2013)
• “Kıbrıs” http://www.mfa.gov.tr/kibris.tr.mfa (erişim: 15 Temmuz 2013)
• “Kıbrıs Meselesi” http://zafersen.com/kibris_meselesi22.htm (erişim: 16 Tem- muz 2013)
• “Luxembourg compromise” http://europa.eu/legislation_summaries/glossary/lu- xembourg_compromise_en.htm (erişim: 17 Temmuz 2013)
• “Mexico 1968 Summer Olypics” http://www.olympic.org/mexico-1968-sum- mer-olympics (erişim: 17 Temmuz 2013)
• “Orta Doğu Teknik Üniversitesi” http://www.metu.edu.tr/50yil/1969.php (eri- şim: 17 Temmuz 2013)
• “Resolutions and Decisions of the Security Council, 1967” http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/242%28- 1967%29 (erişim: 17 Temmuz 2013)
• “Soviet Invasion of Czechoslovakia” http://www.globalsecurity.org/mili- tary/world/war/czechoslovakia2.htm (erişim: 17 Temmuz 2013)
• “The Big Move” http://www.nato.int/docu/review/2007/issue2/english/his- tory.html (erişim: 16 Temmuz 2013)
• “The Caribbean Free Trade Association (CARIFTA)” http://www.caricom.org/jsp/community/carifta.jsp?menu=community (erişim: 15 Temmuz 2013)
• “The Commonwealth Secretariat” http://secretariat.thecommonwealth.org/Inter- nal/180412/ (erişim: 15 Temmuz 2013)
• “The Nobel Peace Prize 1965” http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/pe- ace/laureates/1965/ (erişim: 15 Temmuz 2013)
• “The Rise of the Junta” http://www.ahistoryofgreece.com/junta.htm (erişim: 16 Temmuz 2013)
• “Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies” http://disarmament.un.org/treaties/t/outer_space (erişim: 16 Temmuz 2013)
• “Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (NPT)” http://www.un.org/disarmament/WMD/Nuclear/NPT.shtml (erişim: 17 Temmuz 2013)
• “Tsitsernakaberd Memorial Complex” http://www.genocide-museum.am/eng/Description_and_history.php (erişim: 15 Temmuz 2013)
• “Tutanak Dergisi Sorgu Formu” http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2.so- rgu_ekrani
• “UN World Food Programme” http://www.wfp.org/about (erişim: 15 Temmuz 2013)
• “United Nations Industrial Development Organization (UNIDO)” http://www.unido.org/who-we-are/history.html (erişim: 16 Temmuz 2013)
• “US Troop Strength” http://www.historycentral.com/Vietnam/Troop.html (eri- şim: 17 Temmuz 2013)