TBMM’NİN ETKİNLİĞİNE İLİŞKİN TARTIŞMALARDA GÖZDEN KAÇAN ODAK: “MÜZAKERE” YÖNTEMİ

Yıl 2020, Sayı: 41, 87 - 106, 30.06.2020

Kadir Aktaş

Öz

TBMM’nin etkinliği, görevlerinin yeterliliği ve anayasal sistemdeki konumu günümüz tartışmalarının başlıca gündemini oluşturmaktadır. Bu tartışmalar çoğu zaman seçilmiş siyasetçilerin/milletvekillerinin ve anayasal görevlerin yeterliliği üzerinden yapılmakta, Meclisin eylemde bulunması yani müzakere işlevi ihmal edilmektedir. Hâlbuki müzakere eylemi görevleri ortaya çıkaran, görev üstlenenleri de işlevselleştiren ve etkin kılan temel bir unsurdur.
TBMM bir “meclis” olarak ne kadar faaliyet gösterebilmekte ve “müzakere” yapabilmektedir? Görevli olduğu bir konuyu müzakere edemeyen bir meclis, etkin ve güçlü bir meclis olarak nitelenebilir mi? Yeterli eylemde bulunmayan bir meclisin görevlerinin tahakkukundan/gerçekleşmesinden bahsedilebilir mi? Eylemde bulunmayan bir meclisin üyelerinin uzmanlaşması ve siyaset üretmesi mümkün olabilir mi?

Anahtar Kelimeler

TBMM, Müzakere, Görev, Komisyon Toplantıları, İçtüzük, Genel Kurul Görüşmeleri Verimliliği

Kaynakça

• BAKIRCI Fahri, TBMM Genel Kurulundaki Yerleşik Uygulamalar, 2015, Ankara, s. 294-355. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/fahri_bakirci.pdf.
• DİNÇER Gündüz, YERTUTAN İsmail ve DEMİRSOY Nevzat, 1970 ve 1980’li yıllarda Kanunlar ve Kararlar Başkanlığının Hizmetleri, Yapılanması, Çalışma Kültürü, Komisyonlar Ve Genel Kurulun İşleyişi, Bir Zamanlar Meclis Projesi / Röportaj, TBMM Yayını, Meclis Kütüphanesi Koleksiyonu Ses CD’leri, R. T. 4.12.2015, 4.06.2016 ve 27.06.2016. Erişim: https://www.youtube.com/watch?v=dVKcfSNPszM;https://www.youtube.com/watch?v=-6uVUpLNIcw.
• Geçmişten Günümüze Meclis Tutanakları, Erişim: www.tbmm.gov.tr/kutuphane/tutanak_sorgu.html.
• GENÇKAYA, Ömer Faruk, Türkiyede Parlamento Reformu – Tarihsel Bir Değerlendirme; Devlet Reformu-TBMM’nin Etkinliği, TESEV Yayınları, İstanbul, 2000. Erişim: https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_TMBB_Etkinligi.pdf.
• GEÇMEZ, Taner, “Özel Yasama Yöntemi Olarak Temel Kanun”, TBB Dergisi, 2013. Erişim: http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2013-104-1251.
• İBA, Şeref, “Ülkemizde ‘Torba Kanun’ ve ‘Temel Kanun’ Uygulamaları”, Ankara Barosu Dergisi, 2011. Erişim: http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2011-1/2011-1-7-1.pdf.
• İBA, Şeref, Parlamento Hukuku, İş Bankası Kültür Yayınları, 4. B. 2010.
• Meclisi Mebusandan Günümüze Yasama Hizmetleri Teşkilatı, Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı, TBMM Yayınları, Ağustos 2017. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/kanunlar_kararlar.pdf.
• Meclis Yıllıkları, Komisyonların Toplantı Sayıları Cetveli, TBMM Yayınları, TBMM Kütüphanesi, 1928-1957.
• Meclis Haber Dergisi, Yasama İstatistikleri, Ekim-2018 ile Ekim-2019. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/meclis_bulteni.liste.
• Meclis Haber Dergisi, Yasama İstatistikleri, Eylül – Ekim 2019, Sayı.244. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/meclis_bulteni/s244.pdf.
• Millet Meclisi 15, 17 ve 18. Dönem Yasama Bültenleri, Cumhuriyet Dönemi Meclisleri Genel Kurul Tutanaklarına Erişim Sistemi. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2.sorgu_ekrani.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 5. Dönem. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_dergisi_pdfler.birlesimler_diger_meclisler?v_meclis=4&meclis_kisa_adi=MM&diger_donem_adi=d05.
• YÜKSEL, Nahit, “Türkiye’de Yasama (Kanun Yapımı) Performansı Tartışmaları”, Yasama Dergisi, Sayı: 39, 2019.
• NEZİROĞLU, İrfan, “Genel Değerlendirme ve Öneriler”, Kanun Yapım Süreci Sempozyumu, TBMM Yayınları, 2011. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/yayinlar.htm.
• TBMM Dâhili Nizamnamesi, TBMM Anayasa ve İçtüzük Sitesi. Erişim: https://anayasa.tbmm.gov.tr/1927ictuzuk.aspx.
• TBMM Genel Kurul Tutanağı, B: 19 ve 20, 20.11.2018. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/tutanak/tutanaklar.htm.
• TBMM Genel Kurul Tutanağı, B:20, 21.11.2018. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/tutanak/tutanaklar.htm.
• TBMM Genel Kurul Tutanağı, B:17, 20.12.1957. Erişim: www.tbmm.gov.tr/kutuphane/tutanak_sorgu.html.
• TURAN, İlter, “Parlamentoların Etkinliği ve Türkiye Büyük Millet Meclisi”, Devlet Reformu: TBMM’nin Etkinliği, TESEV Yayınları, 2000, İstanbul.
• SEYİT, Günal, YARALI, Maviş Esra, “Unutulmuş Bir Yasama Yayını: TBMM Yıllıkları”, Yasama Dergisi, Sayı: 39, Ocak-Haziran, 2019.
• SIGMA Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin İdari Kapasitesi Akran Değerlendirme Raporu, TBMM Yayınları, 2010. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/yayinlar.htm.